Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có bài phát biểu với giọng ôn hòa, trong đó kêu gọi tăng cường hợp tác ứng phó với đại dịch và nhấn mạnh rằng Trung Quốc không có ý định bước vào “chiến tranh lạnh hay chiến tranh nóng với bất kỳ nước nào”.
Nhưng Đại sứ Trung Quốc tại LHQ Zhang Jun tuyên bố các cáo buộc của ông Trump về Trung Quốc là “không có cơ sở” và “những lời nói dối được nhắc lại hàng ngàn lần vẫn là lời nói dối”.
Ông Trump và ông Tập, lãnh đạo của hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, đưa ra tầm nhìn trái ngược nhau vào thời điểm quan hệ giữa hai quốc gia xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ, sau khi căng thẳng vì COVID-19 dẫn đến mâu thuẫn về thương mại và công nghệ.
Khi sắp bước vào cuộc bầu cử vào tháng 11 tới, ông Trump giờ đang chịu nhiều sức ép vì Mỹ vẫn là nước có số người chết và mắc COVID-19 nhiều nhất thế giới. Vì thế, bài phát biểu của ông lần này tập trung đả kích Trung Quốc.
Ông cáo buộc Bắc Kinh cho phép người dân rời khỏi Trung Quốc trong giai đoạn đầu dịch bệnh vừa bùng phát để mang bệnh cho thế giới, trong khi dừng đi lại trong nước.
“Chúng ta phải buộc quốc gia thả dịch bệnh này ra thế giới, tức là Trung Quốc, phải chịu trách nhiệm”, ông Trump nói trong bài phát biểu được ghi hình trước và phát tại trụ sở LHQ.
“Chính phủ Trung Quốc và Tổ chức Y tế thế giới (WHO) – tổ chức gần như bị Trung Quốc kiểm soát, tuyên bố sai rằng không có bằng chứng nào cho sự lây lan từ người sang người. Sau đó, họ lại nói sai rằng những người không biểu hiện triệu chứng sẽ không phát tán mầm bệnh. LHQ phải bắt Trung Quốc chịu trách nhiệm”, ông nói.
Tổng thống Mỹ hứa sẽ phân phối vắc-xin. “Chúng ta sẽ đánh bại virus, và chúng ta sẽ kết thúc đại dịch”, ông nói.
Bài phát biểu của ông Tập chứa những hàm ý quở trách ông Trump. Ông kêu gọi nỗ lực toàn cầu để đối phó với virus và phát huy vai trò dẫn dắt của WHO.
“Chúng ta nên củng cố đoàn kết và cùng nhau vượt qua”, ông nói.
“Chúng ta nên tuân theo hướng dẫn của khoa học, phát huy hết vai trò của Tổ chức Y tế thế giới và triển khai một phản ứng phối hợp quốc tế...Bất kỳ nỗ lực nào nhằm chính trị hóa vấn đề, hoặc kỳ thị, đều nên bị bác bỏ”, ông nói.
WHO cũng phủ nhận phát biểu của ông Trump.
“Không chính phủ nào kiểm soát chúng tôi. Ngày 14/1, giám đốc kỹ thuật của chúng tôi nói với báo chí rằng COVID-19 có thể lây từ người sang người. Từ tháng 2, các chuyên gia của chúng tôi công khai thảo luận về sự lây nhiễm từ những người không có triệu chứng hoặc trước khi có triệu chứng”, giám đốc truyền thông WHO Gabby Stern viết tren Twitter.
Tổng thống Nga Vladimir Putin phát biểu trước Đại hội đồng rằng WHO nên được củng cố để điều phối phản ứng toàn cầu đối với đại dịch và đề xuất tổ chức hội nghị cấp cao về hợp tác vắc-xin.
Ông Trump cũng tấn công Trung Quốc về vấn đề môi trường, nhưng không chỉ trích trực tiếp hồ sơ nhân quyền của Bắc Kinh.
Còn Tổng thống Pháp Emmanuel Macron kêu gọi cần cử một phái đoàn quốc tế do LHQ bảo trợ đến thăm vùng Tân Cương của Trung Quốc nhằm xem xét những lo ngại về cáo buộc lạm dụng người Hồi giáo ở đó.
Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres cảnh báo rằng thế giới đang “đi theo hướng rất nguy hiểm” vì căng thẳng Mỹ - Trung.
“Chúng ta phải làm mọi thứ để tránh một cuộc chiến tranh lạnh mới”, ông nói.
“Chia rẽ về kinh tế và kỹ thuật gây rủi ro dẫn đến chia rẽ về địa chiến lược và quân sự. Chúng ta phải tránh điều đó bằng mọi giá”, ông Guterres nói.
