Theo kết luận của Cơ quan an ninh điều tra, Bộ Công an, trong số 41 giám khảo chấm thi tự luận môn Ngữ văn, xác định có 23 giám khảo chấm trái với quy chế thi. Đặc biệt, có 18 giám khảo đã có hành vi nhận mã phách, trực tiếp chấm nâng điểm và ký hợp thức 20 bài thi tự luận môn ngữ văn cho 20 thí sinh, vi phạm điều Quy chế thi.
Kết luận cũng cho thấy, khi chấm thi, tổ chấm thi tự luận của Hòa Bình đã không thực hiện bốc thăm mã túi đựng bài thi, bốc thăm giám khảo chấm thi, không tổ chức chấm hai vòng độc lập... Để nâng điểm bài thi cho thí sinh, các tổ trưởng đọc mã phách, điểm yêu cầu để các giám khảo chấm bài thi ghi lại hoặc tổ trưởng viết thông tin mã phách, điểm yêu cầu ra phiếu chấm, sau đó giám khảo sẽ chấm điểm cho thí sinh theo đúng điểm yêu cầu. Có trường hợp tổ trưởng ghi điểm trực tiếp vào bài thi của thí sinh, phiếu chấm để giám khảo chỉ việc ký hợp thức (không phải chấm lại)...
Cơ quan điều tra cho biết 18 giám khảo trên có dấu hiệu đồng phạm với các bị can Diệp Thị Hồng Liên, Nguyễn Thị Thu Loan, Nguyễn Thị Hồng Chung và Bùi Thanh Trà về tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Tuy nhiên Cơ quan điều tra xét thấy các giáo viên này có năng lực chuyên môn tốt, là nhân lực cần thiết cho ngành giáo dục, sau khi xảy ra sai phạm đã thành khẩn khai báo, thực hiện hành vi sai phạm không vì động cơ vụ lợi cá nhân; làm theo sự chỉ đạo của các tổ trưởng tổ chấm thi, có trường hợp bị ép buộc; hành vi sai phạm lần đầu, và đã xác định trách nhiệm chính thuộc về các bị can nói trên nên không cần thiết phải xử lý hình sự, sẽ kiến nghị xử lý hành chính.
Theo kết luận của Cơ quan an ninh điều tra, Bộ Công an, Ban Giám đốc Sở GD&ĐT tỉnh Hòa Bình, gồm: Bùi Trọng Đắc, Giám đốc, Phó trưởng ban thường trực, Chủ tịch Hội đồng thi; ông Nguyễn Đức Lương, Phó giám đốc, Phó trưởng ban, Phó chủ tịch Hội đồng thi, Trưởng ban Chấm thi; bà Đinh Thị Hường, Phó giám đốc, Phó chủ tịch Hội đồng thi, Trưởng ban Làm phách, dù không liên quan đến hành vi can thiệp vào điểm thi với các bị can trong vụ án nhưng đã có dấu hiệu thiếu trách nhiệm trong công tác chỉ đạo, buông lỏng kiểm tra, giám sát thực hiện nhiệm vụ của cấp dưới.
Tuy nhiên, hành vi này không đủ yếu tố cấu thành tội phạm nên cơ quan điều tra kiến nghị cơ quan chức năng xử lý về hành chính. Tương tự, 8 người khác là cán bộ của Bộ GD&ĐT và Sở GD&ĐT Hòa Bình thực hiện vai trò thanh tra công tác chấm thi đã “thiếu trách nhiệm trong kiểm tra, giám sát” nên sẽ kiến nghị cơ quan chức năng chấn chỉnh theo quy định. Trong số này, có ông Phạm Văn Tân và Đào Văn Toàn, là thanh tra ủy quyền của Bộ GD&ĐT.
Theo Cơ quan an ninh điều tra, trong vụ án này cũng xác định ông Nguyễn Đức Thanh, cán bộ Phòng An ninh chính trị nội bộ Công an tỉnh Hòa Bình, đã cùng với 1 bị can trong vụ án là Nguyễn Đức Hoàng, nguyên cán bộ Thanh tra Sở GD&ĐT tỉnh Hòa Bình, quản lý chìa khóa phòng chấm thi trắc nghiệm không đúng với quy chế, thiếu kiểm tra giám sát việc bóc mở túi niêm phong đựng bài thi trắc nghiệm. Đến nay, cơ quan an ninh điều tra Bộ Công an đã đề nghị VKSND Tối cao truy tố 15 bị can trong vụ án nâng điểm thi THPT Quốc gia các năm 2017 - 2018 tại Hòa Bình.
