Culum Brown, một chuyên gia về nhận thức của cá tại Đại học Macquarie ở Úc, cho rằng: “ Người ta vẫn cho rằng, cá vàng có thể nhớ được trong 2 giây, cùng lắm là 10 giây, tóm lại là trong thời gian rất ngắn. Trên thực tế, cá vàng (Carassius auratus ) có trí nhớ lâu hơn nhiều, có thể kéo dài hàng tuần, hàng tháng và thậm chí hàng năm.”
Brown đã nghiên cứu trí thông minh của các loài cá, bao gồm cả cá vàng, trong hơn 25 năm. Brown cho rằng, có hàng nghìn nghiên cứu về cá vàng cho thấy cá có trí nhớ tuyệt vời. Và tỷ lệ các nghiên cứu này được công bố đang tăng lên theo cấp số nhân.
Phần lớn các nghiên cứu này liên quan đến đồ ăn. Ví dụ, nếu cá vàng chỉ được cho ăn ở một bên bể của chúng, chúng sẽ nhanh chóng học và ghi nhớ ở bên đó của bể vào thời điểm cho ăn, bất kể chúng có thực sự được cho ăn hay không.
Brown cho biết, tương tự, nếu đẩy chiếc que màu đỏ được cho phần thưởng thức ăn, còn chiếc que màu xanh thì không, cá vàng sẽ nhanh chóng học cách đẩy mái chèo màu đỏ chứ không phải màu xanh và sẽ tiếp tục tỏ ra thích màu đó sau khi thí nghiệm kết thúc. Brown cho rằng, những loại thí nghiệm này cũng đã được nhân rộng với các tín hiệu khác, chẳng hạn như bong bóng và thậm chí cả âm nhạc.
Brown cho biết cá vàng cũng có khả năng giải quyết vấn đề tốt và đã được dạy cách thoát khỏi lưới và điều hướng trong mê cung. Chúng thậm chí có thể nhớ cách lặp lại những nhiệm vụ này hàng tuần, và thậm chí hàng tháng sau đó.
Các bằng chứng khác cho thấy cá vàng có thể nhận ra và ghi nhớ các cá thể khác, ngay cả sau thời gian dài xa cách.
Thật khó để xác định khoảng thời gian chính xác cho trí nhớ của cá vàng. Cho dù trí nhớ của cá vàng kéo dài vài ngày, tuần, tháng hay năm, nhưng có thể nói rằng chúng chắc chắn tồn tại lâu hơn 3 giây.
Brown cho biết, cá vàng được chăm sóc đúng cách có thể sống được 20 năm.
