Những ‘chiến binh’ đặc biệt trong lực lượng Công an
TPO - Với những chiến công xuất sắc trong trấn áp tội phạm, bảo vệ an ninh quốc gia… Trung tâm Huấn luyện và sử dụng động vật nghiệp vụ thuộc Bộ Tư lệnh Cảnh sát cơ động được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất, trong dịp kỷ niệm 60 năm ngày thành lập (15/12/2019).
Đơn vị Quản lý, huấn luyện và sử dụng chó nghiệp vụ tiền thân là một Tổ thuộc trường Công an Trung ương (1959-1964). Trước yêu cầu nhiệm vụ qua các thời kỳ, đã phát triển thành Khoa nghiệp vụ (1965-1974), rồi trở thành Trường Cảnh sát nuôi dạy sử dụng chó nghiệp vụ (1975-1983), nâng cấp thành Trường Trung học Cảnh sát nuôi dạy chó nghiệp vụ (1984-1988) và giải thể năm 1989 để thành lập Trung tâm Huấn luyện chó nghiệp vụ…
Ngày 23/12/2013, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Pháp lệnh Cảnh sát cơ động, thực hiện Pháp lệnh này, Cục Quản lý, huấn luyện và sử dụng chó nghiệp vụ thuộc Tổng cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự an toàn xã hội được chuyển về Bộ Tư lệnh Cảnh sát cơ động vào năm 2014.
Tháng 3/2019, Bộ Công an có Quyết định quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của Trung tâm Huấn luyện và sử dụng động vật nghiệp vụ, gồm: 5 Đội nghiệp vụ, Cơ sở II tại TPHCM và Cơ sở III tại miền Trung.
Đội ngũ cán bộ sử dụng động vật nghiệp vụ được đào tạo bồi dưỡng theo chương trình chuẩn của Bộ Công an, có năng lực nghiệp vụ chuyên ngành, tâm huyết với nghề, đáp ứng tốt yêu cầu công tác sử dụng động vật nghiệp vụ phục vụ đấu tranh phòng chống tội phạm. Số lượng đơn vị và cán bộ sử dụng động vật nghiệp vụ được tăng dần hàng năm. Đến nay, trong toàn quốc có 118 đơn vị địa phương có sử dụng chó nghiệp vụ, gồm 1.200 cán bộ huấn luyện và 900 chó nghiệp vụ với 5 chuyên khoa: Bảo vệ và truy tìm dấu vết hơi; Phát hiện ma túy, Phát hiện thuốc nổ; Giám biệt mùi hơi người; Tìm kiếm cứu nạn.
Công an các tỉnh, thành phố trọng điểm, các địa bàn trọng yếu đều đã được trang bị sử dụng động vật nghiệp vụ. Kết quả đó có đóng góp tích cực của Trung tâm Huấn luyện và sử dụng động vật nghiệp vụ và Phòng Hướng dẫn sử dụng động vật nghiệp vụ trong việc tham mưu cho Bộ Công an phát triển "binh chủng đặc thù" này.
Trải qua 60 năm xây dựng, trưởng thành, Trung tâm Huấn luyện và sử dụng động vật nghiệp vụ đã tổ chức 54 khóa đào tạo, 30 khóa tập huấn với trên 4.800 cán bộ học viên và gần 4.500 chó nghiệp vụ trang bị cho các đơn vị nghiệp vụ, công an các tỉnh, thành phố. Ngoài ra còn đào tạo cho Tổng cục Hải Quan 189 cán bộ, 189 chó nghiệp vụ phát hiện các chất ma túy; Cục Quân khí Bộ Quốc phòng 30 cán bộ, 30 chó nghiệp vụ; đào tạo giúp Bộ Nội vụ Campuchia 70 cán bộ, 68 chó nghiệp vụ; đào tạo giúp Bộ An ninh Lào 45 cán bộ, 45 chó nghiệp vụ…
Công tác sử dụng động vật nghiệp vụ nói chung, chó nghiệp vụ nói riêng đã được triển khai hiệu quả như tham gia truy quét Fulro ở địa bàn các tỉnh Tây Nguyên trong những năm 1970-1980; bảo vệ nơi ở, làm việc của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, bảo vệ các cơ sở trọng yếu về chính trị, kinh tế, an ninh; truy bắt côn đồ hung hãn, trấn áp đối tượng chống người thi hành công vụ; dẫn giải can phạm, bảo vệ phiên tòa, bảo vệ thi hành án…
Những năm gần đây, động vật nghiệp vụ đã tham gia tìm kiếm cứu nạn rất hiệu quả như vụ sập nhịp dẫn cầu Cần Thơ; vụ sạt lở đất tại mỏ than Phấn Mễ (Đại Từ, Thái Nguyên); vụ sập mỏ đá tại Tân Sơn (Phú Thọ); vụ sạt lở đất tại huyện Tân Lạc (Hòa Bình). Tham gia giải quyết các điểm nóng về an ninh trật tự; tham gia đấu tranh chuyên án ma túy 279/LL tại Sơn La, cùng với các lực lượng bắt giữ 5 đối tượng, thu giữ 148 bánh heroin; phối hợp với các lực lượng bảo vệ an toàn các kỳ Đại hội của Đảng; Đại lễ 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội; Hội nghị cấp cao ASEAN, ASEM 5, INTERPOL 80, APEC và gần đây nhất là Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều lần thứ 2…
Theo Bộ Tư lệnh Cảnh sát cơ động, công tác sử dụng chó nghiệp vụ giám biệt mùi hơi người đã mang lại hiệu quả cao trong điều tra làm rõ nhiều vụ án. Tỷ lệ chó giám biệt mùi hơi người đạt hiệu quả ngày càng tăng. Nhiều vụ trọng án phức tạp, thông qua sử dụng chó giám biệt mùi hơi đã giúp cho cơ quan điều tra nhanh chóng phá án. Và bên cạnh đó công tác sử dụng chó nghiệp vụ lùng sục phát hiện các chất ma tuý, thuốc nổ cũng đạt nhiều kết quả tốt.
Ghi nhận thành tích đã đạt được trong 60 năm qua, Đảng, Nhà nước và Bộ Công an đã trao tặng nhiều phần thưởng cao quý cho lực lượng Quản lý, huấn luyện và sử dụng động vật nghiệp vụ Công an nhân dân, gồm: 2 Huân chương Quân công; 2 Huân chương Chiến công; 1 Cờ thi đua xuất sắc của Chính phủ, 11 Cờ thi đua xuất sắc của Bộ Công an; hàng trăm lượt cán bộ, chiến sỹ được tặng thưởng huân, huy chương các loại…