Đỗ ngoài quán cà phê trên giao lộ Potsdamer Platz của thủ đô Berlin, xe xét nghiệm Covid-19 có tốc độ xét nghiệm tương đương phục vụ một cốc espresso. Làm việc ở phía sau chiếc xe điện chở hàng, nhân viên mặc áo khoác phòng thí nghiệm nhanh chóng lấy mẫu xét nghiệm từ những người đi làm qua đường. Và chỉ trong vòng 15 phút sau họ đã nhận được kết quả trong hộp thư. Hệ thống xét nghiệm này do ông Maximilian Fritzsch lập ra.
“Nó có một chút ‘xâm phạm’ về thể chất”, nhân viên văn phòng Luisa Larsen, 42 tuổi, cho biết trong khi bà sốt ruột kiểm tra điện thoại để biết kết quả. “Nhưng mà nó miễn phí, và tôi thấy đây là một việc làm đúng đắn”.
Mười chiếc Coronabike (xe Corona) của Berlin là một phần của hệ thống xét nghiệm hàng loạt, đi tới các lều tạm thời, quán cà phê, câu lạc bộ đêm và quán bar trên khắp nước Đức trong ba tháng qua, với tốc độ chóng mặt hoàn toàn trái ngược với thói quen của Đức về những thủ tục khó tính.
Đối với chủ sở hữu hệ thống này – ông Fritzsch, người có công ty Tokuri từng nhập khẩu rượu sake và nước ngọt từ Nhật Bản - các “bài kiểm tra công dân” miễn phí (xét nghiệm nhanh) đã trở thành phao cứu sinh về tài chính kể từ khi các quán bar và nhà hàng đóng cửa. Bởi chi phí cho việc kiểm tra được liên bang hoàn trả cho nhà cung cấp dịch vụ.
 |
Người qua đường đợi để được xét nghiệm |
Tuy nhiên, từ một số trường hợp gian lận tai tiếng và những câu hỏi dai dẳng về độ chính xác của xét nghiệm kháng nguyên (còn được gọi là phương pháp sử dụng tăm bông), đã dẫn đến sự chỉ trích kế hoạch của Bộ trưởng Y tế Jens Spahn vì “đã cho mở một hoạt động tự do, miễn phí cho tất cả”.
“Đó là một hệ thống phi lý và rất không giống Đức”, ông Matthias Orth, thuộc Viện Y học Phòng thí nghiệm tại Stuttgart’s Marienhospital, cho biết. “Đầu năm nay, cơ quan kiểm soát dịch bệnh của Đức đã báo cáo rằng một bài xét nghiệm kháng nguyên phổ biến - chỉ phát hiện được COVID-19 vào những ngày tải lượng vi-rút cao nhất - đã bỏ sót tới 61% trường hợp nhiễm bệnh không có triệu chứng tại khoa cấp cứu của bệnh viện Katharinen của thành phố Stuttgart”.
“Bạn chỉ có thể thực hiện các xét nghiệm đáng tin cậy hoàn toàn trong một môi trường phòng thí nghiệm được kiểm soát”, ông Orth nói thêm, đồng thời lập luận rằng một căn bệnh có khả năng gây tử vong như COVID-19 yêu cầu độ chính xác tuyệt đối.
Trong khi các nhân viên Coronabike thực hiện xét nghiệm chỉ trải qua một khóa học kéo dài hai ngày về cách lấy gạc và các tiêu chuẩn vệ sinh, hầu hết họ đều không có kinh nghiệm y tế - nhiều người trong số họ từng làm việc trong ngành dịch vụ hoặc giải trí.
Dù vậy, trong khi các xét nghiệm PCR đáng tin cậy hơn mất khoảng 24 giờ để có kết quả và chỉ có thể được phân tích bởi một số ít phòng thí nghiệm được chứng nhận, phương pháp xét nghiệm kháng nguyên lại đảm bảo về tốc độ và quy mô.
Một nghiên cứu mới của Đại học Bonn công bố thứ Năm (1/7) cho thấy các xét nghiệm nhanh hàng tuần dành cho 42% dân số Đức vào tháng 5/2021 đóng một vai trò quan trọng trong việc giảm tỷ lệ nhiễm hơn cả vắc-xin.
Ông Hans-Martin von Gaudecker, giáo sư Ứng dụng Kinh tế vi mô tại Đại học Bonn và là đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết: “Từ quan điểm của một bác sĩ, tôi hiểu những quan điểm dè dặt. Nhưng từ góc độ sức khỏe cộng đồng, nó đã tạo ra một sự khác biệt lớn”.
Vì Viện Robert Koch của Đức chỉ ghi lại số lượng các xét nghiệm PCR được chứng nhận, nên nhóm nghiên cứu đã phải đưa ra con số tương đối dựa trên các cuộc khảo sát về những người được xét nghiệm kháng nguyên nhanh. Họ ước tính rằng tiêm chủng chỉ đóng góp khoảng 16% để giúp giảm ca nhiễm trong tháng Năm, trong khi xét nghiệm hàng loạt giúp 41%, và 43% còn lại là do thời tiết thay đổi theo mùa.
Tính đến sáng thứ Sáu (2/7), Đức đã tiêm ít nhất một liều vắc-xin cho 55% dân số, so với 66% ở Anh và tỷ lệ trung bình của Liên minh châu Âu là 51%. 38% dân số Đức được tiêm chủng đầy đủ, so với trung bình 49% ở Anh và 34% trên toàn EU.
Khi ngày càng có nhiều người được tiêm chủng đầy đủ, và ngày càng ít nhà hàng, quán bar hoặc tiệm làm tóc yêu cầu bằng chứng kết quả âm tính, các trung tâm xét nghiệm đang bắt đầu đóng cửa nhanh trên khắp các thành phố Đức. Tại Berlin, nơi có khả năng tiến hành 4,7 triệu cuộc xét nghiệm kháng nguyên mỗi tuần, nay chỉ có 741 nghìn cuộc xét nghiệm được thực hiện trong bảy ngày qua.
Tuy nhiên, chuyên gia y tế cảnh báo các chính phủ châu Âu là nếu họ để cho hệ thống xét nghiệm tan rã, đó sẽ là một sai lầm “chí tử”.
“Nếu ta nhìn vào tỷ lệ tiêm chủng thấp ở một số nơi trên thế giới và tốc độ phát triển của các biến thể mới, rõ ràng là đại dịch này sẽ không kết thúc sớm”, chính trị gia Dahmen của đảng Xanh nói, “Xét nghiệm sẽ vẫn là một công cụ kiểm tra sức khỏe cộng đồng quan trọng.”
Hiện tại, số lượng các xét nghiệm do các nhà cung cấp độc lập như Coronabike được báo cáo cho cơ quan kiểm soát dịch bệnh của chính phủ hàng ngày trước nửa đêm, nhưng chúng không được đưa vào ứng dụng cảnh báo Covid-19, vốn cho phép người dân giám sát đại dịch trong thời gian thực.
Các Coronabike của Berlin cũng có thể gặp một số trở ngại vào thời khắc chuyển mùa, bởi xét nghiệm kháng nguyên đem lại kết quả tốt nhất ở nhiệt độ phòng. Vào những ngày hè nóng nực, các tài xế của ông Fritzsch cất giữ bộ dụng cụ thử nghiệm của họ trong ngăn kéo chứa đầy đá. Nhưng các nhà khoa học cảnh báo nhiệt độ dưới điểm đóng băng cũng có thể ảnh hưởng đến độ tin cậy của bài xét nghiệm.
