Thày giáo tớ đấy!
Trần Anh Thái buông thõng…
Thày ạ…
Ấy chết, ông thày của Trần Anh Thái nghiêm mặt, nhũn nhặn… Tôi cười. Dạ thày của bạn cũng là thày của mình mà!
Tôi quen thày Lê Doãn Thăng từ dạo ấy!
Bảo ông Lê Doãn Thăng là nhà giáo cũng phải! Bởi có thời tình nguyện biệt Hà thành về Tiền Hải Thái Bình dạy học, trong số trò cấp 3 có Trần Anh Thái. Nói là tay cò đất dính dáng đến bất động sản cũng chả sai. Vì Lê Doãn Thăng đang phải cắm chốt tại ngôi biệt thự hoang phế của một ông bạn gần năm nay để giải quyết việc bán chác gì đó. Gán cho là nghề tay trái con nhang đệ tử kiêm phong thủy chiêm tinh cũng chả sái vì ông này thường can dự vào nhiều cuộc xem đất cát với cất nhà… Lại cùng cánh sư sãi thường vân du nhung nhăng đền chùa đây đó. Nói là nhà từ thiện cũng chả sai vì liên tằng có mặt trong các nhóm hằng tâm hằng sản đến những vùng sâu vùng xa tặng quà cho bà con còn túng đói. Tôi loáng thoáng biết thày đã chi dùng phần lớn lợi lộc kiếm được trong việc hành nghề bất động sản để góp cho nhiều quỹ từ thiện này khác! Tóm lại cái ông thày giáo của nhà thơ Trần Anh Thái nghề ngỗng cùng hành tung có chút bí ẩn. Mà xem ra bập vào việc gì cũng với phương châm Vui Là Chính!
Tuổi Hợi ( 1947) chắc chi đã nhàn đã vui? Nhưng luôn thấy thày Thăng tất tả hăm hở và tuế tóa với vô số việc và các mối quan hệ thì có lẽ thày lấy cái sự nhàn thong dong làm trọng. Cái việc hệ trọng là lập gia đình gia thất mà thày cứ dửng dưng mặc dù đám bạn gái của thày khó mà tính đếm!
Với chúng bạn, thày luôn là sự nhiệt thành lẫn duyên lành. Dạo tôi bị chứng đau thần kinh, thày đưa tôi lên Yên Tử dự một khóa tu ngắn. Nói tu cho oách chứ tọa thiền là chính. Và phải nhịn bữa tối với cái lý, bữa sáng thì ăn cho thiên thần. Bữa trưa thì ăn cho mình. Bữa tối là cho quỷ sứ. Đến ngày thứ 3 nửa đêm bị tụt huyết áp tôi đành phụ cái tình của thày Thăng lỡ dở một cuộc tu! Thày lại đưa tôi đi châm cứu tiếp mới đỡ.
Lần ấy, trong câu chuyện với mấy anh bạn tôi hành nghề bảo tàng trong Nam ra chơi. Họ ao ước được về Cẩm Giàng tham quan trang trại của Tự Lực Văn Đoàn. May làm sao mà thày Thăng lại rành chỗ ấy. Thày trực tiếp lái xe đưa cả bọn đi. May nữa, chuyến đi ấy chúng tôi lại tình cờ được gặp người cháu đích tôn của cụ Phán Nhu bên Pháp dịp đó tìm về Cẩm Giàng viếng mộ ông nội. Người cháu ấy là Nguyễn Tường Hùng, kịch sĩ kiêm văn sĩ, đạo diễn điện ảnh con trai cả của Nguyễn Tường Thụy gọi nhà văn Nhất Linh là chú ruột. Nguyễn Tường Hùng người manh mảnh. Mà trẻ, trẻ hơn rất nhiều cái tuổi 80. Ông đã hoan hỷ tặng chúng tôi vài tác phẩm của mình!
Năm xa ấy, Giám đốc Công ty Thương mại xây dựng mang tên Hastec mà thày Lê Doãn Thăng phụ trách ngỏ với tôi muốn được gặp TBT Lê Xuân Sơn. Hỏi có chuyện gì, ông GĐ cười thì hẵng gặp đã. Trong cuộc gặp thân tình ấy, ngạc nhiên phát lộ một thày Thăng lâu nay chí tình chí cốt với các cựu Thanh niên xung phong. Thì ra thày đã âm thầm tham gia nhiều đợt úy lạo các cựu TNXP. Với chất giọng xúc động, thày thuật lại những cuộc đưa ca sĩ Mạnh Hà bạn cũ của thày cùng mấy ca sĩ quen khác đi thăm các cựu TNXP tặng quà và biểu diễn văn nghệ phục vụ.
Kể xong thày thẳng tưng là nghe nói Báo Tiền Phong thường tổ chức công tác từ thiện cùng an sinh xã hội, thày tình nguyện xin được tham gia. Tiền có nhiều góp nhiều, ít xin được góp ít. Không có của thì góp công, thày thẳng thắn bộc bạch…
Thày Lê Doãn Thăng thứ hai bên phải sang trong chuyến từ thiện về ga Núi Gôi Ảnh: XB
TBT ngần ngại chưa dám hứa gì. Nhưng đợt ấy đi tặng quà cho cựu TNXP ở Thanh Hóa, không biết ai báo trước với thày Thăng mà bữa xuất phát, thày khỏe khoắn xuất hiện tại Tòa soạn với bộ sắc phục TNXP mũ tai bèo nghiêm cẩn. Thày nhập đoàn một cách tự nhiên như vậy.
Ngay chuyến đi ấy, phát lộ một thày Thăng cẩn trọng chu tất. Ấy là biết được kế hoạch cơ sở vốn quen biết với tôi sẽ mời cơm trưa cả đoàn, thày Thăng nói nhỏ với tôi là đến gần Thanh Hóa dừng lại dùng bữa ở quán. Đành một nhẽ chỗ quen biết nhưng đoàn mười mấy người sẽ xáo trộn thậm chí gây hiểu lầm này khác ở một nơi mà đoàn đến tặng quà. Tất nhiên chi phí bữa ăn còm dọc đường ấy thày Thăng đã kín đáo và nhiệt thành giành lấy phần chi trả.
Lê Doãn Thăng hàng đầu ( bên trái) trong chuyến đi Thái Nguyên. Người hàng đầu bên phải là Nguyễn Thanh Lâm, nguyên Phó TBT Báo Tiền Phong nay là Phó Ban tuyên giáo TƯ Ảnh: Trường Phong
Chứng kiến thày Thăng xăng xái nhiệt thành suốt chuyến đi lại tích cực tham gia cả chương trình văn nghệ, tôi đã ngạc nhiên không rõ thày đã làm việc với lãnh đạo Hội truyền thống TNXP Thanh Hóa khi nào mà thày đã có một thông tin quý giá. Rằng nhiều cựu TNXP từng tham gia công trình đảm bảo giao thông ở Núi Nấp ( gần trận địa cũ Hàm Rồng) đang có đời sống hết sức khó khăn rất cần sự động viên chia sẻ. Chuyện ấy thày Thăng kể lại lúc về. Trên xe anh em chúng tôi đều ái ngại thậm chí ngậm ngùi… Nhưng lực bất tòng tâm.
Một việc bất ngờ là sau chuyến đi ấy, thày Thăng đã âm thầm một mình quay trở lại Thanh Hóa trao đổi thêm với lãnh đạo Hội TNXP nắm thêm những trường hợp cựu TNXP cần được sự động viên giúp đỡ. Thông tin đó đã góp phần cho thành công ngoài mong đợi trong chuyến về với các cựu TNXP Núi Nấp củaxuân Báo cùng nhà tài trợ.
Các địa phương Nam Định, Thái Bình, Hà Nam luôn giăng chật các địa chỉ của những cựu TNXP mất mát và thua thiệt hậu quả nặng nề sau cuộc chiến. Có lẽ chú trọng vào việc làm điểm tránh đại trà cho có mà hoạt động từ thiện đền ơn đáp nghĩa của tờ báo Tiền Phong có tiếng vang lành. Công sức ấy phải tính đếm đến sự góp sức những kết nối ấm áp nghĩa tình của thày Lê Doãn Thăng. Nhờ thày mà chúng tôi đã mau chóng tìm đến được Ga Gôi, một trọng điểm đánh phá của không quân Mỹ đã từng để lại bao hậu họa đau thương cho lực lượng TNXP đảm bảo công tác chi viện cho chiến trường miền Nam. Những phần quà những cuốn sổ tiết kiệm cùng những thăm hỏi ấm áp đã kịp thời góp phần làm dịu đi những mất mát đau đớn những thân phận kém may mắn thua thiệt do vết thương tái phát và phơi nhiễm hóa chất. Nhờ thày Thăng đã tỷ mẩn điều nghiên kết nối ở địa bàn quen thuộc là Thái Bình nơi thày dạy học nhiều năm nên tôi may mắn có được địa chỉ và những câu chuyện cảm động, sống động của nhiều cựu TNXP. Sau chuyến thăm tặng quà là liền theo những bài viết về nhiều tấm gương từng hết mình vì nước của những thân phận từng bị quên lãng. Những chị Đ. chị M. chị K. đã phải nương nhờ cảnh chùa những năm cuối đời. Nhưng chị N. chị X. và nhiều chị khác không sao tìm nổi một mái ấm gia đình đang chọi cảnh dằng dặc cô đơn. Và không ít người đã phải chịu bao điều tiếng thị phi này khác khi tìm kiếm một đứa con ngoài giá thú.
Nhớ thêm một ngày tháng Tám năm 2013 ấy, Hội Cựu thanh niên xung phong Việt Nam đã đến thăm và làm việc với Báo Tiền Phong. Ông Cù Văn Phiên, Phó chủ tịch thường trực Hội Cựu TNXP Việt Nam đã xúc động bộc bạch trong những năm qua, tờ báo đã dành sự quan tâm, giúp đỡ quý báu cho lực lượng cựu TNXP, đặc biệt những cựu TNXP có hoàn cảnh khó khăn. Báo luôn thông cảm, chia sẻ với các cựu TNXP. Trong những năm qua, ngoài việc vận động hàng tỷ đồng cho các chương trình giao lưu tri ân cựu TNXP, báo Tiền Phong cũng kêu gọi các đơn vị tài trợ trao nhiều phần quà, sổ tiết kiệm cho các cựu TNXP, gia đình thân nhân liệt sỹ TNXP tại nhiều tỉnh thành như Thái Bình, Hà Tĩnh, Nghệ An, Thanh Hóa…
Chuyện thân mật với những Mạnh Thường Quân luôn đồng hành hành với công việc từ thiện của Báo, ông Phiên đã nắm tay thày Lê Doãn Thăng, bộc bạch. “Hiện trên cả nước, cuộc sống của hàng chục nghìn cựu TNXP còn nghèo khó, chưa được hưởng chế độ, chính sách của nhà nước mong muốn bao tấm lòng hằng sản luôn sát cạnh bên cạnh Tiền Phong tiếp tục thực hiện nghĩa cử cao đẹp của mình, tuyên truyền, vận động, hỗ trợ giúp đỡ các cựu TNXP còn khó khăn”.
Nhớ thêm lần Công ty Hastec của thày Thăng cùng Báo Tiền Phong phối hợp với Tỉnh Đoàn, Hội Cựu TNXP hai tỉnh Tuyên Quang và Thái Nguyên trao 50 suất quà (mỗi suất 1 triệu đồng) cho các cựu TNXP chống Pháp tại địa phương. Xe sắp chuyển bánh mà vẫn chưa thấy thày Thăng? Hóa ra thày đã lên Thái Nguyên từ hôm trước để làm công tác chuẩn bị!
Bẵng đi một dạo, cứ khuấy đi này khác đã không liên lạc được với thày Thăng. Rồi đột ngột nghe tin dữ thày mất! Chỉ một trận cảm xoàng kèm chứng đột tử!
Bây giờ trên các cung chặng từ thiện của tờ báo chúng tôi đã bặt vắng đi cái dáng lúc nào cũng phăm phăm chúi về đằng trước cùng những động thái cử chỉ nhiệt thành nhưng luôn kín tiếng của thày!
Và cũng khuất đi những kết nối âm thầm ấm áp đến bất ngờ của thày trong công tác tiền trạm từ thiện.
Thày Thăng ơi, đang thấy thiêu thiếu cùng hụt hẫng bởi hình như cuộc sống đang dần hiếm đi những sự tử tế cùng ấm áp luôn ở vị trí tiền trạm như thế?