Những ca bệnh cảnh tỉnh sự chủ quan
Bé Đ.K (sinh năm 2017, Hà Nội) bất ngờ gục xuống bàn khi đang học, yếu nửa người trái – dấu hiệu của cơn thiếu máu não thoáng qua. Kết quả chụp CTA cho thấy bé bị nhồi máu não do bóc tách động mạch não giữa bên phải, tình trạng hiếm gặp ở trẻ. Các bác sĩ đã can thiệp cấp cứu, nong bóng và đặt stent tái thông mạch. Nhờ được đưa đến viện kịp thời, bệnh nhi hồi phục gần như hoàn toàn, không để lại di chứng thần kinh.
Một trường hợp khác là T.Q (sinh năm 2011, Hà Nam cũ). Trước khi nhập viện 10 ngày, Q. đau đầu dữ dội và ngất tại trạm y tế xã. Dùng thuốc tạm ổn nhưng cơn đau đầu tái phát khiến gia đình đưa em tới bệnh viện. Chụp CTA phát hiện Q. bị chảy máu não nhỏ do vỡ dị dạng thông động – tĩnh mạch vùng thái dương phải. Sau can thiệp nút dị dạng và túi giả phình, bệnh nhi đã hồi phục hoàn toàn.
Mẹ Q. chia sẻ: “Tôi không nghĩ cháu bị chảy máu não vì trước đó khỏe mạnh. Nếu biết nghiêm trọng như vậy, tôi đã đưa cháu đi khám sớm hơn. Mong phụ huynh đừng chủ quan khi thấy con đau đầu hay có biểu hiện lạ”.
Theo các bác sĩ, can thiệp đột quỵ ở trẻ khó hơn nhiều so với người lớn do hệ mạch nhỏ, dễ tổn thương, đòi hỏi thao tác chính xác tuyệt đối. Hiện Viện Thần kinh đang điều trị 4 bệnh nhi tuổi 8–16, cho thấy xu hướng trẻ hóa đáng lo ngại.
TS. Nguyễn Văn Tuyến, Viện trưởng Viện Thần kinh, Chủ nhiệm Khoa Đột quỵ não – cho biết những năm gần đây số bệnh nhân trẻ dưới 45 tuổi bị đột quỵ tăng lên, chiếm khoảng 10–15% số ca điều trị trong năm 2025. Ở trẻ, nguyên nhân chủ yếu đến từ bóc tách động mạch, chiếm 30–50% thường xảy ra khi trẻ vui chơi, va chạm, xoay cổ mạnh hoặc do viêm mạch.
Cuộc chạy đua với thời gian
Đột quỵ ở mọi độ tuổi đều là cấp cứu tối khẩn. Mỗi phút trôi qua là hàng tỉ tế bào thần kinh có thể bị tổn thương vĩnh viễn. Thuốc tiêu sợi huyết có hiệu quả trong 3–4,5 giờ đầu, lấy huyết khối cơ học thường thực hiện trong 6 giờ. Tuy nhiên, bác sĩ khuyến cáo phụ huynh không nên chờ đợi hay tự đánh giá mức độ triệu chứng. Càng đưa trẻ đến viện sớm, cơ hội cứu sống càng cao.
Nguy hiểm ở chỗ đột quỵ ở trẻ thường bị bỏ sót vì biểu hiện không điển hình và trẻ khó mô tả cảm giác. Các dấu hiệu như đau đầu dữ dội, yếu tay chân, nhìn mờ, nói khó, co giật, gục xuống đột ngột… dù thoáng qua cũng cần được theo dõi sát.
Điều đáng lo ngại là đột quỵ ở trẻ dễ bị bỏ sót vì triệu chứng không điển hình và trẻ khó mô tả cảm giác. Những dấu hiệu như đau đầu dữ dội, yếu tay chân, mắt nhìn mờ, nói khó, co giật, gục xuống bất ngờ… dù rất nhẹ cũng cần được theo dõi sát. Nhiều trường hợp, phụ huynh nghĩ con mệt, chóng mặt do học tập hoặc cảm cúm bình thường, dẫn đến bỏ lỡ thời gian vàng cứu chữa.
Bác sĩ Phạm Văn Cường, Khoa Can thiệp mạch thần kinh cho biết chưa có phương pháp phòng ngừa tuyệt đối đột quỵ ở trẻ vì nhiều nguyên nhân không rõ ràng. Nhưng phát hiện sớm vẫn là yếu tố then chốt giúp giảm tổn thương và bảo toàn tính mạng. “Đột quỵ có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào. Sự cảnh giác của gia đình, thầy cô và cộng đồng quyết định hiệu quả chẩn đoán và điều trị. Đừng để sự chủ quan lấy mất cơ hội của trẻ”, bác sĩ nhấn mạnh.