Hiện Trung tâm Chống độc đang điều trị cho nam bệnh nhân 28 tuổi. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng tê bì, yếu tứ chi, không thể tự vận động do đã hít bóng cười liên tục khoảng một tuần. Trao đổi với phóng viên Báo Tiền Phong, nam thanh niên xác nhận rằng mình có sử dụng bóng cười cùng bạn bè.
Trước đó Trung tâm tiếp nhận nữ sinh T.H. (sinh năm 2004) trong tình trạng trầm cảm, trí nhớ kém, có biểu hiện tâm thần phân liệt dù vẫn giao tiếp được. Chẩn đoán cho thấy bệnh nhân bị tổn thương thần kinh ngoại biên do hít bóng cười. Một trường hợp khác là chị Ngô T. (sinh năm 1990), cũng bị ngộ độc N₂O dẫn tới suy giảm trí nhớ và trầm cảm nặng.
Theo TS.Nguyễn Trung Nguyên, khí N₂O là chất độc thần kinh mạnh, gây tổn thương sâu ba hệ cơ quan: thần kinh, máu và sinh sản. Ở hệ thần kinh, bóng cười phá hủy lớp myelin – lớp “cách điện” của sợi thần kinh khiến não và tủy sống bị gián đoạn truyền tín hiệu. “Nhiều bệnh nhân liệt hoàn toàn, không thể tự đứng, tự ngồi. Chỉ cần sử dụng một lần cũng có thể gây tổn thương thần kinh, biểu hiện bằng tê liệt, rối loạn cảm giác, thậm chí ngừng thở”, bác sĩ Nguyên nhấn mạnh.
Ở hệ máu, khí N₂O có thể gây thiếu máu, suy tủy tương tự các bệnh lý do hóa chất độc. Ở hệ sinh sản, người sử dụng thường xuyên có thể giảm tinh trùng, rối loạn nội tiết và giảm ham muốn ở cả nam và nữ.
Qua khảo sát tâm lí, nhiều người nghiện bóng cười còn mắc rối loạn trí nhớ, trầm cảm, thay đổi hành vi và cảm xúc - dấu hiệu tổn thương não mạn tính. “Bóng cười gây nghiện tương tự ma túy. Người dùng phải tăng liều từ vài quả lên hàng chục quả mỗi ngày. Không có khái niệm liều an toàn”, bác sĩ Nguyên khẳng định.
TS.Nguyễn Đăng Đức, người trực tiếp điều trị nhiều ca bệnh cho biết Trung tâm Chống độc liên tục tiếp nhận bệnh nhân bị ngộ độc bóng cười, chủ yếu là người trẻ. “Có bệnh nhân mới 20 tuổi, chỉ sau vài tháng sử dụng đã liệt tứ chi. Hình ảnh MRI cho thấy tổn thương tủy sống không thể hồi phục. Điều đáng lo là bóng cười vẫn được buôn bán tràn lan dưới danh nghĩa "khí giải trí", bác sĩ Đức cảnh báo.
Các bác sĩ khuyến cáo khí N₂O tuyệt đối không được hít trực tiếp. Chỉ cần vài lần sử dụng liên tiếp cũng có thể gây ngộ độc thần kinh cấp. “Một phút "phê" có thể đánh đổi bằng cả cuộc đời tàn phế. Không ít bệnh nhân mới 25 tuổi đã phải tập đi lại như trẻ nhỏ”, TS Nguyên cho biết.
Nhóm bệnh nhân như trường hợp trên, thường cần nhiều tháng điều trị, phục hồi thần kinh, thậm chí có người không hồi phục hoàn toàn do tổn thương đã trở thành di chứng. Bệnh nhân hiện đang được dùng thuốc giải độc, điều trị rối loạn tâm thần, tâm lý nếu có, đồng thời theo dõi biến chứng hô hấp và vận động.
Theo TS.Nguyễn Trung Nguyên, khí N2O có trong bóng cười tuyệt đối không phải chất dùng cho mục đích giải trí. Trong y khoa, N2O có mặt trong một số thuốc gây mê, giảm đau, nhưng liều lượng, thời gian và đường dùng đều được kiểm soát chặt chẽ. Việc hít trực tiếp từ bình khí dân dụng là vô cùng nguy hiểm.
Theo đó, bóng cười tác động lên hệ thần kinh trung ương theo cơ chế tương tự ma túy nhóm opioid, gây kích thích, ảo giác, hưng phấn. Khi lạm dụng, khí sẽ chiếm chỗ oxy trong phổi, gây thiếu oxy não, rối loạn ý thức, hôn mê. Đã có nhiều trường hợp tử vong ngay sau khi hít chỉ một lần.
Khuyến cáo
Bác sĩ Nguyên khuyến cáo tuyệt đối không sử dụng bóng cười dưới bất kỳ hình thức nào. Khi có dấu hiệu tê bì, yếu cơ, mất thăng bằng sau khi hít khí cười, cần đến cơ sở y tế ngay.
"Cha mẹ, nhà trường, cộng đồng cần tăng cường giám sát và giáo dục để ngăn ngừa nguy cơ lan rộng trong giới trẻ. Bóng cười không vui. Nó là chất độc đang âm thầm hủy hoại não, tủy sống và tương lai của người trẻ. Đừng để một phút tò mò biến thành bi kịch suốt đời”, TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai nhấn mạnh.
Trước thực trạng ngày càng nhiều ca nhập viện, các bác sĩ cũng đề nghị cần cấm hoàn toàn hoạt động sản xuất, kinh doanh, vận chuyển, sử dụng khí N2O cho mục đích giải trí, giống như nhiều quốc gia đã thực hiện. Những ứng dụng hợp pháp của khí N2O trong y tế và công nghiệp thực phẩm không bị ảnh hưởng, nhưng việc dùng trên người để tạo cảm giác "phê" phải được chấm dứt.