Mới đây, đoàn công tác của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã có báo cáo kết quả sau khi trực tiếp về làm việc tại Công ty TNHH Châu Tiến liên quan đến vụ hàng loạt công nhân mắc bệnh bụi phổi silic. Qua kiểm tra, đoàn công tác đã chỉ ra nhiều vấn đề sai phạm cũng như nhiều bất cập, lỗ hổng trong công tác quản lý về đảm bảo an toàn lao động tại công ty này.
 |
Toàn cảnh Công ty TNHH Châu Tiến. |
Theo đó, Công ty Châu Tiến đóng ở Khu Công nghiệp Nam Cấm (xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc, Nghệ An) đi vào hoạt động từ năm 2017 với dây chuyền công nghệ sản xuất sản phẩm bột đá và đá silic. Nguyên liệu đầu vào là đá cuội, có thành phần trên 99% silic.
Sản phẩm của công ty có 2 dòng gồm bột đá silic trắng để làm nguyên liệu cho các nhà máy ép đá và đá lót sàn nồi nấu thép của các nhà máy luyện thép. Ngoài ra còn thu bụi đá trong quá trình nghiền để cung cấp trộn vào nguyên liệu luyện thép.
Quy trình công nghệ chế biến đá tại công ty gồm: Nghiền thô, xay đá, ngâm, rửa, sấy, phân tách hạt và nghiền tinh, đóng bao.
Qua kiểm tra, đoàn công tác xác định, từ khâu nghiền thô đã phát sinh và phát tán bụi đá có hàm lượng silic cao. Đặc biệt, tại khu vực nghiền tinh, bụi đá được ghi nhận bằng mắt thường rất đậm đặc. Tại khu vực ngâm, rửa và sấy có dùng dung môi chứa hóa chất tẩy trắng để làm sạch, làm bóng nguyên liệu.
  |
Cơ quan chức năng tổ chức khám phát hiện bệnh nghề nghiệp cho các công nhân từng làm việc tại Công ty TNHH Châu Tiến. |
Công ty Châu Tiến báo cáo có dây chuyền công nghệ khép kín, thiết bị nhập khẩu, có hệ thống hút bụi, lọc bụi, người lao động được trang bị một số loại phương tiện bảo vệ cá nhân.
Tuy nhiên kiểm tra thực tế cho thấy, các thiết bị phụ trợ, các hệ thống hút lọc bụi đã cũ, hỏng, đa phần là tự chế, chắp vá. Công ty bố trí lao động tập trung trong một khu vực nhà xưởng rộng, tiếp xúc trực tiếp với bụi, trang bị phương tiện bảo vệ cá nhân không đầy đủ, không đúng chủng loại, nên không đảm bảo các điều kiện, nguyên tắc cơ bản của phòng, chống bụi trong sản xuất, từ hệ thống công nghệ đến tổ chức lao động.
Công ty Châu Tiến không bố trí những đối tượng lao động không cần phải tiếp xúc trực tiếp sang khu vực không có bụi hoặc có vách ngăn giữa khu vực làm việc cho các khâu chuẩn bị, phụ trợ với khu vực trực tiếp vận hành tiếp xúc trực tiếp với bụi. Việc trang bị phương tiện bảo vệ cá nhân không đảm bảo tiêu chuẩn, quy chuẩn, chất lượng (khẩu trang lọc bụi, bán mặt nạ lọc bụi…).
Theo kiểm tra của đoàn công tác, trước năm 2023, Công ty Châu Tiến không tổ chức quan trắc môi trường lao động. Sau khi phát hiện nhiều công nhân tử vong do bụi phổi, tháng 3/2023, công ty này mới ký hợp đồng thực hiện quan trắc môi trường lao động. Kết quả có 43 mẫu không đạt tiêu chuẩn.
Ngoài ra, công ty này không tổ chức khám sức khỏe trước khi bố trí việc làm cho người lao động, không có hồ sơ quản lý bệnh nghề nghiệp. Từ trước năm 2023, công ty này cũng không tổ chức khám sức khỏe định kỳ và khám phát hiện bệnh nghề nghiệp.
 |
Chị Đinh Thị Thắm (trú xã Nghi Long, Nghi Lộc, Nghệ An) cho biết chị mắc bệnh bụi phổi thể trung bình. Hằng ngày chị phải sử dụng nhiều loại thuốc. |
Báo cáo của đoàn công tác cho biết, có nhiều vấn đề tồn tại liên quan đến bảo hiểm xã hội làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động Công ty Châu Tiến. Cụ thể, tất cả các trường hợp bị mắc bệnh đến nay chưa được giải quyết các chế độ bồi thường, trợ cấp cho người bị bệnh nghề nghiệp suy giảm khả năng lao động. Một số người từng làm việc tại công ty Châu Tiến chưa được tham gia bảo hiểm xã hội theo quy định.
Có 7 lao động đã hưởng chế độ bảo hiểm xã hội 1 lần nên sẽ không được giải quyết hưởng chế độ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; không được hưởng chính sách an sinh từ bảo hiểm xã hội, đặc biệt sẽ không được hưởng chế độ bảo hiểm y tế trong thời gian tới khi đi khám, chữa bệnh và điều trị bệnh nghề nghiệp.
Về vấn đề quản lý, chấp hành, tổ chức thực hiện pháp luật lao động, Công ty Châu Tiến đã không chấp hành việc thông tin đầy đủ về điều kiện lao động, quyền lợi của người lao động trong hợp đồng lao động và quá trình sử dụng lao động; không thực hiện đầy đủ trách nhiệm đảm bảo điều kiện làm việc an toàn, vệ sinh lao động; không huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động, đánh giá rủi ro nghề nghiệp; không trang bị đầy đủ các thiết bị an toàn, vệ sinh lao động; không thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng chống bệnh nghề nghiệp; không trang bị đầy đủ, đúng chủng loại phương tiện bảo vệ cá nhân; không tổ chức quan trắc môi trường lao động đầy đủ, không tổ chức khám phát hiện bệnh nghề nghiệp và nhiều quy định khác.
 |
Anh Dương Văn Chính bị bệnh bụi phổi silic đang từng ngày mòn mỏi chờ chế độ. |
Báo cáo cũng nêu rõ, việc giám sát, kiểm tra, thanh tra của các cơ quan quản lý nhà nước các cấp chưa được tiến hành kịp thời, đầy đủ với một doanh nghiệp sản xuất trong lĩnh vực có nguy cơ cao về tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp là sản xuất, chế biến vật liệu xây dựng (chế biến đá có hàm lượng silic cao).
Từ năm 2017 đến nay, Công ty Châu Tiến đã tuyển dụng 137 lao động. Tháng 2/2023, huyện Nghi Lộc (Nghệ An) có báo cáo phát hiện 8 công nhân từng làm việc tại Công ty Châu Tiến mắc bệnh bụi phổi (3 người tử vong, 5 người đang mắc bệnh).
Các cơ quan chức năng sau đó đã tổ chức nhiều đợt khám, phát hiện bệnh nghề nghiệp cho những lao động từng làm việc tại công ty Châu Tiến. Trong đợt khám vào tháng 11/2023 cho 81 người đã phát hiện 57 người mắc bệnh bụi phổi. Tháng 12/2023 tiếp tục khám cho 17 người. Các trường hợp lao động còn lại đang tiếp tục được rà soát, khám phát hiện bệnh nghề nghiệp.
Đến thời điểm hiện tại đã có 6 người từng làm việc tại Công ty Châu Tiến tử vong.
