Nguy hiểm khi dư thừa cholesterol

Tuy nhiên, cho dù phạm tội, cholesterol cũng có mặt tốt: được cơ thể sản xuất với số lượng nhất định. Nó là thành phần quan trọng của màng tế bào, là thành phần không thể thiếu để tạo ra vitamin D3, các hormone tuyến giáp trạng và hormone giới tính. Cholesterol cũng đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của não bộ. Vậy nên bản thân cholesterol không gây hại, nó chỉ nguy hiểm – một khi dư thừa.

Nguyên nhân những bệnh nguy hiểm

Không chỉ là vật liệu xây dựng cơ thể, cholesterol cũng là thành phần chính của mảng xơ vữa thành mạch. Mảng xơ vữa thành mạch tồn đọng bên trong thành mao mạch, lâu ngày dẫn đến tình trang mạch máu bị khô cứng, hẹp tiết diện mao mạch và hạn chế dòng chảy của máu. Tình trạng này là nguyên nhân các bệnh thiếu máu và những hệ lụy nguy hiểm của chúng. Một khi mảng xơ vữa phát triển trong mạch vành – sẽ xuất hiện bệnh thiếu máu tim (bệnh mạch vành), khi mảng xơ vữa lấp kín mạch máu tim – sẽ dẫn đến nhồi máu cơ tim, nếu động mạch dẫn máu lên não bị tắc – sẽ xuất hiện tai biến não do thiếu máu; sẽ xuất hiện tình trạng tai biến xuất huyết não (chảy máu não) - trường hợp mạch máu nuôi não bị đứt.

Cần tránh những thực phẩm nhiều cholesterol.

Những thay đổi xơ vữa thành mạch xảy ra không chỉ ở động mạch tim và não. Quá trình tương tự xuất hiện trong toàn cơ thể và gây ra những bệnh quan trọng, trong đó có thiếu máu chân, mù lòa, tổn thương giác mạc, suy thận.

Hiper có nghĩa quá nhiều

Hipercholesterolemia không có gì khác là nồng độ cholesterol trong máu quá cao (hyper tiếng Hylạp có nghĩa “dư thừa”). Bản thân hiện tượng không phải là bệnh, mà là tình trạng rối loạn trao đổi chất, vốn là nguyên nhân nguy cơ quan trọng xuất hiện nhiều bệnh hệ tim mạch. Hipercholesterolemia cũng có thể là trạng thái thứ phát xuất hiện trong diễn biến một số bệnh như tiểu đường, hội chứng trao đổi chất, suy tuyến giáp, hội chứng chán ăn hoặc các bệnh về thận, thí dụ hội chứng thận hư.

Lỗi bản thân

Tiếc rằng những bệnh nguy hiểm trên thường do chúng ta tự chuốc, do thói quen thiếu quan tâm đến bản thân và lối sống buông thả. Sự thực chỉ có hai trong số bẩy nhân tố tác động đến tình trạng gia tăng nồng độ cholesterol trong cơ thể không phụ thuộc vào chúng ta. Con người không thể tự thay đổi gien di truyền cũng như tuổi khai sinh, song hoàn toàn có thể loại bỏ những nhân tố nguy cơ khác, bởi nồng độ cholesterol tăng cao có thể vì thực đơn không lành mạch, béo phì, stress, hút thuốc lá, lười vận động. Để thay đổi kết quả xét nghiệm, nhiều khi chỉ cần thay đổi một chút lối sống.

Hãy thăm khám

Hàng năm nên kiểm tra nồng độ cholesterol trong máu. Tùy thuộc vào quyết định của bác sĩ – có thể tiến hành xét nghiệm nhiều hơn (trường hợp nằm trong nhóm nguy cơ cao). Thực ra không đau đớn và nhanh chóng – chỉ cần lấy mẫu máu tĩnh mạch. Cần thực hiện vào lúc đói bụng (sau bữa ăn cuối 12-14 tiếng) – thuận tiện nhất vào buổi sáng.

Chỉ vì… bánh rán!

“Bao giờ tôi cũng có sức khỏe tuyệt vời. Tôi luôn cố gắng quan tâm đến bản thân, ăn uống điều độ, không quên khám sức khoẻ định kỳ. Vậy nên tôi hoàn toàn bất ngờ, khi lần cuối thấy mình bị nồng độ cholesterol cao. Sau cuộc phỏng vấn khá dài, bác sĩ đã tìm ra thủ phạm – vì sở thích thái quá của tôi với món bánh rán và bánh mỳ ngọt. Sự thật hàng ngày đi kèm ly cà phê tôi vẫn ăn hai thứ đó thay bữa sáng. Bác sĩ khuyên tôi thay bánh rán và bánh mỳ ngọt bằng món ăn khác lành mạnh hơn. Sự thật đúng như vậy – kết quả xét nghiệm cải thiện rõ ràng - ngay sau hai tháng thay đổi thực đơn!”

(Nữ bạn đọc 47 tuổi)

Mâm cơm không cholesterol

Thực đơn ảnh hưởng lớn nhất đến sự gia tăng nồng độ cholesterol. Vì thế thực đơn là nền tảng chữa trị tình trạng thừa thãi cholestrol. Tuy nhiên loại bỏ hoàn toàn cholesterol khỏi thực đơn là điều không khả thi, cũng như không cần thiết. Mặc dù vậy liều cholesterol hàng ngày trong thức ăn không nên vượt quá 300 mg. Điều đó có nghĩa, chúng ta cần né tránh những sản phẩm giầu cholesterol. Kết quả nhiều nghiên cứu cho thấy, sự giảm thiểu nồng độ cholesterol sẽ giảm đáng kể nguy cơ xuất hiện nhồi máu cơ tim và kìm hãm sự phát triển của xơ vữa thành mạch.

Thịt nạc và tân dược

Những người có nồng độ cao cholesterol cần phải tránh ăn những sản phẩm động vật mỡ màng. Cụ thể nên từ bỏ thịt mỡ và sản phẩm chế biến từ thịt mỡ, không ăn bơ, sữa béo và các sản phẩm của sữa béo. Nên ăn các sản phẩm ngũ cốc, cá, dầu thực vật (tốt nhất dầu oliu), rau xanh, hoa quả, các chế phẩm từ sữa gầy. Cũng cần quan tâm, để thực đơn có axit béo omega-3 và omega-6 có lợi cho sức khỏe chủ yếu có trong cá biển.

Việc điều trị dư thừa cholesterol bằng ăn uống cần sự hỗ trợ của hoạt động thể chất tích cực, duy trì cân nặng cơ thể hợp lý và không hút thuốc lá. Có thể áp dụng giải pháp tân dược – trường hợp những nỗ lực đã kể không hạ thấp cholesterol xuống giá trị hợp chuẩn.

Luyện tập vì sức khỏe

Hoạt động thể chất tích cực phát huy tác dụng giảm thiểu nồng độ cholesterol “xấu” LDL và gia tăng số lượng cholesterol “tốt” HDL. Để vận động cải thiện sức khỏe, cần chấp hành một số nguyên tắc quan trọng:

1- Tập luyện hàng ngày hoặc 3-4 lần trong tuần, mỗi lần tối thiểu 30 phút

2- Nỗ lực thể chất phù hợp với lứa tuổi và trạng thái sức khỏe

3- Không tập lúc đói bụng (để tránh hiện tượng gia tăng nồng độ aceton trong máu)

4- Đã trên tuổi 60 cần tập luyện mức độ vừa phải, thí dụ dạo bộ, đi xe đạp, bơi lội, khiêu vũ.

5- Muốn loại bỏ cholesterol cùng cân nặng dư thừa, cần tập tối thiểu mỗi ngày 60 phút. Lý do chỉ sau khoảng 30 phút cơ thể mới bắt đầu đốt cháy mô mỡ. Trước đó cơ thể tiêu thụ dự trữ glukoza lưu giữ trong cơ bắp và buồng gan.

6- Người bị áp huyết cao tránh nỗ lực tĩnh tại, tức vận động tại chỗ và nỗ lực lớn, thí dụ cử tạ. Lý do: hoạt động dạng này làm tăng áp huyết.

7- Cần tham kháo ý kiến về loại hình và cường độ tập luyện – trường hợp bị bệnh mạn tính.

Vĩnh Hà
Tri Thức Trẻ