Hội chứng ngưng thở khi ngủ là một rối loạn đặc trưng bởi sự ngừng thở hoàn toàn khoảng 10 - 30 giây trong khi ngủ và nhiều hơn 30 lần/đêm do luồng khí thở qua đường hô hấp trên bị ngừng lại vì bị tắc nghẽn ở đây…
Khi ngủ say, các cơ vận động vùng hầu họng có nhiệm vụ nâng đỡ các tổ chức phần mềm xung quanh đường thở trên (lưỡi, amidan, vòm miệng mềm, lưỡi gà) giãn ra làm hẹp đường thở gây ra tiếng ngáy, đôi khi làm tắc đường thở, gây ngừng thở. Khi ngừng thở vì tắc nghẽn, nồng độ ôxy trong máu giảm xuống, nồng độ khí carbonic tăng lên, kích thích não gây phản xạ thở trở lại. Khi đó bệnh nhân sẽ tỉnh ngủ chốc lát, các cơ ở họng được kích thích co cơ làm đường thở nới rộng ra và đường thở lại được lưu thông. Sau một khoảng thời gian, giấc ngủ sâu hơn, các cơ lại giãn và lại gây hẹp đường thở, xuất hiện tiếng ngáy rồi lại bị ngưng thở. Cứ thế quy trình lặp đi lặp lại nhiều lần trong suốt thời gian ngủ.
Phần lớn người bị hội chứng này không biết là mình mắc bệnh, thường chỉ có người thân ngủ chung nói cho họ biết là khi ngủ họ đã ngáy to và thỉnh thoảng lại ngừng thở rồi lại thấy thở lại. Vì vậy để nhận biết nên theo dõi: Về ban đêm thường ngáy to khi ngủ, ngưng thở về đêm, giấc ngủ không yên, vã mồ hôi trong đêm, bật dậy trong đêm vì cảm giác ngộp thở, tiểu đêm nhiều lần, giảm ham muốn tình dục. Trong khi ban ngày hay nhức đầu về sáng, buồn ngủ, giảm trí nhớ, kém tập trung khi làm việc, trầm cảm, tính tình thay đổi như dễ bị kích thích.
Bệnh nhân mắc hội chứng này không thể ngủ ngon bình thường, vì não bộ bị đánh thức lặp đi lặp lại nhiều lần trong đêm, khiến họ buồn ngủ, mệt mỏi vào ban ngày, nhiều khi ngủ thiếp đi trong lúc đang lái xe, rất dễ gây tai nạn.
Ngoài ra, mắc hội chứng ngưng thở lúc ngủ làm giảm đột ngột lượng oxy trong máu, làm tăng khí carbonic gây nên tăng huyết áp và tạo gánh nặng cho hệ tim mạch. Tình trạng thiếu khí oxy, thừa khí carbonic trong đêm do những đợt ngưng thở khiến cho ban đêm, hệ thần kinh của người bệnh bị xáo trộn, huyết áp của họ bị tăng giảm liên tục, nhịp tim bị rối loạn... làm gia tăng nguy cơ đột tử trong đêm.
Phương pháp điều trị
Có nhiều phương pháp điều trị hội chứng ngưng thở lúc ngủ, phụ thuộc vào mức độ nặng nhẹ của bệnh, các bất thường của đường hô hấp và bệnh lý phối hợp.
Trước tiên, hãy thực hiện phương pháp tác động thay đổi lối sống. Biện pháp này đơn giản nhưng cần sự kiên trì và tỉ mỉ. Người có thể trạng béo phì cần thực hiện chế độ giảm cân nghiêm túc để duy trì cân nặng lý tưởng. Tránh các loại thức uống cồn, rượu trong vòng 4 giờ trước khi ngủ. Tránh uống thuốc ngủ. Nằm nghiêng khi ngủ. Để kiểm soát được việc nằm nghiêng, nên đính một quả bóng tennis vào chính giữa lưng áo ngủ để lúc ngủ say cũng không nằm ngửa được do vướng. Dùng thuốc nhỏ mũi để làm giảm bớt chứng nghẹt mũi.
Sử dụng thiết bị hỗ trợ trong miệng (giúp đưa hàm ra trước và nâng khẩu cái hoặc dụng cụ giữ lưỡi) là biện pháp điều trị hiệu quả ở các trường hợp bệnh nhân có bất thường giải phẫu vùng hàm như: hàm nhỏ, hàm đưa ra sau và lưỡi dày, tụt ra sau.
Ngoài ra, điều trị bằng phương pháp phẫu thuật cũng góp đường thở mở rộng, hạn chế tình trạng tắc nghẽn trong khi ngủ. Dùng máy thở áp lực dương liên tục mang lại hiệu quả, cải thiện được 95 - 98% trường hợp.
| Hội chứng ngưng thở lúc ngủ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp nhất ở lứa tuổi trung niên. Tỷ lệ mắc tăng dần theo tuổi, nam gặp nhiều hơn nữ (nam:4%, nữ:2%). Người có nguy cơ cao bị mắc hội chứng ngừng thở lúc ngủ tắc nghẽn là những người béo phì; người có bất thường về đường hô hấp trên như: amidan quá phát, khẩu cái mềm và lưỡi gà quá lớn, lưỡi lớn và dày, hàm nhỏ, hàm ra sau, xương móng thấp hơn bình thường; người có tiền sử nghiện rượu, dùng thuốc an thần, thuốc gây nghiện, trong gia đình có người mắc hội chứng ngừng thở khi ngủ; người mắc bệnh đái tháo đường, suy giáp… |
