Cơ thể mỗi người một khác, vậy nên chỉ có thể chọn giải pháp thích hợp trong nhiều giải pháp hiện có.
Tính hiệu quả của giải pháp ngừa thai hormone hiện nay cao hơn 99%. Tuy nhiên việc áp dụng bắt buộc phải an toàn. Không thể gây ra tác dụng phụ tiêu cực và phải đảm bảo khả năng thụ thai nhanh chóng trở lại – ngay khi ngừng thuốc. Để cùng bác sĩ phụ khoa chọn cho mình dạng ngừa thai thích hợp, cần biết nhiều nhất về cơ thể mình. Và trước hết biết rõ chu kỳ “bẩn người” của bản thân.
CHU KỲ PHỔ BIẾN
Trung tâm đảm bảo tính đều đặn kiểm soát hoạt động của cơ quan sinh dục nữ nằm ở não bộ. Nó phát tín hiệu cho tuyến yên, mách bảo cơ quan sinh dục bước vào giai đoạn tiếp theo của chu kỳ kinh nguyệt. Qua trung gian hormone FSH (folikostymulin) và LH (hormone lutein hóa) cơ quan sinh dục thông báo cho buồng trứng và buồng trứng phải sản xuất các hormone giới tính: estrogen và progesteron trong thời gian thích hợp. Một chu kỳ trung bình kéo dài 28 ngày, tuy nhiên chu kỳ 25 hoặc 31 ngày cũng được coi là hợp chuẩn.
1- Giữa ngày thứ 1 và thứ 5
- Ngày ra máu đầu tiên là ngày khởi đầu chu kỳ. Nồng độ progesteron và estrogen giảm thiểu làm cho niêm mạc tử cung “tróc vẩy” và bị đào thải ra ngoài cùng với máu kinh nguyệt. Dưới tác động của hormone FSH, nang noãn Graaf chứa tế bào trứng trong buồng trứng bắt đầu phát triển và “chín” dần.
2- Giữa ngày thứ 6 và thứ 13
- Tình trạng ra máu chấm dứt. Vùng chân đồi não bộ sản xuất hormone LH – yếu tố làm cho nang noãn Graaf mang tế bào trứng phát triển và buồng trứng tiết xuất ngày càng nhiều estrogen. Để chuẩn bị tiếp nhận trứng đã được thụ tinh, niêm mạc tử cùng ngày càng dầy thêm. Thời gian dễ thụ thai bắt đầu vào quãng 5 đến 3 ngày trước khi rụng trứng.
3- Ngày thứ 14 đặc biệt
- Hormone estrogen đạt mức cực đại. Nồng độ LH tăng đột biến và khi ấy nang noãn Graaf vỡ ra. Tế bào trứng đã chín được giải phóng. Đó chính là thời điểm rụng trứng, tức ngày dễ thụ thai nhất. Trường hợp chu kỳ kinh nguyệt kéo dài hơn – thí dụ 30 ngày – thời điểm rụng trứng sẽ lùi lại vào ngày thứ 16 của chu kỳ.
4- Giữa ngày thứ 15 và 20
- Nồng độ estrogen vẫn duy trì ở mức cao. Nang noãn Graf biến thành thể vàng và bắt đầu sản xuất progesteron, để chuẩn bị màng niêm mạc tử cung sãn sàng tiếp nhận trứng đã được thụ tinh. Khả năng có thai có thể tồn tại trong hai ngày sau thời điểm rụng trứng. Trong thời gian này trứng đã chín lang thang bên trong vòi trứng nhằm hướng tử cung. Trứng sẽ được thụ tinh – trường hợp tinh trùng xuất hiện và “bén duyên”. Đội quân tinh trùng may mắn hiện diện trong âm đạo (có khả năng thụ tinh trong thời gian khoảng 72 giờ kể từ lúc ông chủ cực khoái) sẽ tìm đường thâm nhập vòi trứng.
5- Giữa ngày thứ 21 và 28
- Nếu trứng không được thụ tinh, nồng độ estrogen sẽ nhanh chóng suy giảm. Thể vàng biến mất, vậy nên nồng độ progesteron cũng nhạt dần. Trứng không được thụ tinh sẽ bị đào thải trong thời gian hành kinh.
HÃY CHỌN PHƯƠNG PHÁP CHO MÌNH
Ngày nay phụ nữ trong mọi lứa tuổi đều có thể điều khiển có hiệu quả việc sinh nở của bản thân, tuy nhiên không có giải pháp ngừa thai cho cả cuộc đời. Thiếu nữ trẻ bắt đầu sinh hoạt tình dục cần phương pháp khác, mẹ đang cho con bú – phương pháp khác; phụ nữ gần đến ngày mãn kinh – lại cần phương pháp khác.
1- 18-25 tuổi
- Bao cao su
- Kem diệt tinh trùng (Patentex oval)
- Vòng tránh thai (NuvaRing)
- Viên ngừa thai hormone liều thấp (thí dụ Qlaira, Yaz, Yasminelle, Novynette, Mercilon, Harmonet, Logest)
2- 26-35 tuổi
- Bao cao su
- Kem diệt tinh trùng (Patentes oval)
- Vòng tránh thai (NuvaRing)
- Băng dính hormone (Evra)
- Thuốc tiêm hormone (Depo-Provera)
- Viên ngừa thai hormone hai thành phần ( thí dụ, Qlaira, Yaz, Yasmin, Regulon, Marvelon, Fmoden)
- Viên ngừa thai hai thành phần ba giai đoạn (thí dụ, Milvane, Triquilar, Tri-Regol)
3- 36-45 tuổi
- Bao cao su
- Kem diệt tinh trùng (Patentex oval)
- Vòng tránh thai (NuvaRing)
- Băng sính hormone (Evra)
- Thuốc tiêm hormone (Depo-Provera)
- Viên ngừa thai hormone liều thấp ( thí dụ, Qlaira, Yasminelle, Mercilon, Yaz, Novynette)
4- Trên 45 tuổi
- Bao cao su
- Viên hormone liều thấp (thí dụ. Sylvie 20, Mercilon, Yasminelle, Yaz, Qlaira, Novynette, Harmonet)
LƯU Ý! Phụ nữ đã sinh nở, ngoài những giải pháp đã kể (không hạn chế tuổi tác) đều có thể sử dụng các biện pháp sau:
1- Dụng cụ đặt tử cung hormone (Mirena)
2- Dụng cụ đặt quy ước (Multload, Gyne T, Cooper T, Nova T)
VỚI PHỤ NỮ CHO CON BÚ
1- Bao cao su
2- Thuốc tiêm hormone (Depo-Provera)
3- Viên ngừa thai mini (thí dụ Cerazette, Azalia)
4- Dụng cụ đặt tử cung hormone (Mirena)
5- Dụng cụ đặt tử cung quy ước ( thí dụ, Cooper T, Multiload, GyneT, Nova T)
TÌNH YÊU KHÔNG MẠO HIỂM
Có khá nhiều phương pháp ngừa thai và lựa chọn giải pháp nào chỉ tùy thuộc vào người đẹp, “nửa thứ hai” của nàng và bác sĩ phụ khoa. Các phương pháp ngừa thai tự nhiên (như phóng tinh ra ngoài), tiếc rằng rất dễ phản chủ. Vậy nên cần cân nhắc sử dụng những giải pháp hiệu quả hơn.
Ngừa thai hormone (viên ngừa thai, dụng cụ đặt tử cung giải phóng hormone, băng dính, thuốc tiêm) được các bác sĩ phụ khoa coi là dạng hiệu quả nhất. Đa số phụ nữ có thể áp dụng – kể cả đối tượng vẫn chưa sinh con. Điều kiện có thể áp dụng là trạng thái sức khỏe tốt và kinh nguyệt đều.
Trường hợp bị viêm tĩnh mạch chân, sỏi mật hay quá khứ từng bị máu vón cục hoặc viêm gan virus B – không tuyệt đối cấm chỉ định. Tuy nhiên trước khi bác sĩ chọn giải pháp cụ thể, đối tượng dứt khoát phải thực hiện những công đoạn cần thiết: thăm khám và xét nghiệm phụ khoa, xét nghiệm vụ, sinh thiết tế bào, siêu âm bộ phận sinh dục, xét nghiệm men gan và xét nghiệm máu.
LỢI ÍCH NHIỀU…
Viên ngừa thai hormone chọn đúng sẽ không gây tác dụng phụ (thí dụ rong kinh, đau bụng, buồn nôn, nhức đầu, phát phì). Ngoài việc phát huy hiệu quả, an toàn, được cơ thể chấp nhận và nhanh chóng có thể thụ thai sau khi dừng, giải pháp còn đảm bảo nhiều lợi ích khác. Trong đó có giảm thiểu những rối lọan chu kỳ kinh nguyệt, giảm thiểu sự ra máu (trường hợp thí dụ, quãng giữa hai vỉ thuốc xuất hiện tình trạng ra máu – sẽ không phải kinh nguyệt, mà sự ra máu vì ngưng thuốc), không còn tình trạng đau lúc rụng trứng và hội chứng trước kinh nguyệt, hiếm xảy ra tình trạng viêm nhiễm vùng tiểu khung, u xơ vú và buồng trứng, giảm thiểu nguy cơ ung thư cổ tử cung, ung thư buồng trứng, ung thư đại tràng, hội chứng lạc nội mạc tử cung và cải thiện làn da.
Theo Nguyễn Hanh
Tri Thức Trẻ