Năm 2009 ông Lưu Văn Dự được trung tâm sách kỉ lục Việt Nam trao tặng danh hiệu: “nghệ sĩ khuyết tật đánh đàn guitar bằng răng duy nhất ở Việt Nam”.
Rách miệng, điện giật vì đàn
Ông Lưu Văn Dự, nghệ danh là Đoàn Dự, 64 tuổi, hiện đang sống ở đường Pasteur, quận 1, TPHCM. Chưa từng trải qua trường lớp đào tạo nào, khả năng chơi đàn thành thạo hôm nay đều do “nghệ sĩ” này mày mò tự học lấy.
Ông chia sẻ, từ năm 14 tuổi đã sử dụng thành thạo các loại nhạc cụ như đàn organ, ghita…Nhưng bắt đầu từ năm 25 tuổi, ông mới chuyển sang đánh đàn bằng răng qua một lần tình cờ được xem màn biểu diễn của nghệ sĩ người Mĩ qua ti vi. “Tôi nghĩ bản thân mình tàn tật nên phải làm điều gì đó khác người”, ông Dự trải lòng.
Ông cho biết, thời gian đầu vô cùng gian nan, do phải ghì sát mặt vào thùng đàn và di chuyển hàm răng một cách linh hoạt. Ông phải di chuyển hàm răng trên rất nhanh, nếu không sẽ bị gãy âm. Chỉ riêng việc cắn dây ở mức độ nào đã là thử thách không nhỏ. Bản thân ông Dự không nhớ rõ bao nhiêu lần cắn đứt dây đàn hoặc gảy quá mạnh bị rách miệng. Cũng nhiều lần nản chí, định rút lui nhưng nhờ bạn bè động viên, ông Dự lại tiếp tục khổ luyện. Phải mất hơn 6 năm, Đoàn Dự mới đủ tự tin biểu diễn đánh đàn bằng răng trước đám đông.
Muốn thành công trong “nghề lạ” này, trước hết phải là người chơi đàn giỏi, thứ nữa phải giàu lòng đam mê và chịu khó tập luyện. Từng có vài người đến ông học nghề, nhưng đều bỏ cuộc.
Bật mí “bí quyết” bản thân, ông Đoàn Dự cho hay, trước tiên cần tập luyện cho hàm răng khỏe mạnh. Đó là lí do vì sao ông không dám hút thuốc và uống nước đá. Đồng thời, người dùng răng chơi đàn phải tự luyện tập độ linh hoạt, mềm dẻo của miệng bằng cách thường xuyên “nhai không khí”. Cái khó nữa là lúc đánh đàn bằng răng, người chơi mất khả năng quan sát nên đòi hỏi tay nghề thật sự điêu luyện mới phối hợp nhịp nhàng giữa tay ấn phím và răng.
Giờ đây ông Dự tin rằng, mình có thể đánh đàn bằng răng suốt hai giờ liền, chất lượng âm thanh không hề thua kém thuật dùng tay đánh đàn: “Đánh đàn bằng răng chẳng khác nào chơi đàn mù, đòi hỏi người chơi phải thả hồn vào âm nhạc, thẩm thấu từng tông nhạc mới không bị bể dĩa”, người nghệ sĩ vui vẻ.
“Nghệ sĩ” Đoàn Dự bộc bạch kỉ niệm khiến ông khó quên nhất đó là lần biểu diễn ở Cà Mau. Do chiếc đàn điện quá cũ kĩ nên lúc cắn dây, ông bị điện giật tê cả miệng, tối về nhai cơm không xong, đành nhịn ăn. Lúc mới đi biểu diễn, nhiều người còn không tin, cho rằng ông Dự “gảy đàn nhép”, lừa gạt khách nên đòi ghé sát kiểm chứng.
Chưa một ngày ăn bám
Bị bại liệt hai chân từ năm lên 6 tuổi do dùng sai thuốc, ngày ngày cậu bé Dự chỉ biết lê lết quanh nhà. Lớn lên, ông tự mày mò học đánh đàn và nhờ người anh cả hướng dẫn. Nhờ có năng khiếu, năm 14 tuổi ông Dự đã chơi thành thạo nhiều loại đàn, tham gia biểu diễn tại các chương trình văn nghệ. Số phận cũng bù đắp cho ông khi có người vợ hiền hậu Lê Thị Thanh, luôn động viên, chia sẻ với ông. “Bốn mươi năm trước ông ấy dạy đàn cho học sinh cạnh nhà tôi. Tuy ổng tàn tật nhưng thật thà, chịu khó nên tôi đem lòng cảm mến ”- bà Lê Thị Thanh, 62 tuổi chia sẻ.
Tuy tàn tật, nhưng ông Dự chưa một ngày ăn bám vợ, ông miệt mài làm đủ công việc kiếm tiền mưu sinh. Ban đầu để có tiền sắm đàn, ông Dự nhận là áo quần thuê bởi công việc này chỉ ngồi một chỗ. Khi có đàn rồi, ông lăn xe biểu diễn khắp nơi. “Kì nhân” Lưu Văn Dự được các chủ khách sạn, nhà hàng thuê về biểu diễn. Ông “khoe” rằng mỗi tuần nhận biểu diễn từ 3 đến 4 “sô”, tiền hầu bao dù không nhiều nhưng cũng đủ để ông trang trải cuộc sống gia đình. Niềm tự hào lớn nhất của vợ chồng ông Dự là cả ba người con trai đều theo nghệ thuật, kế thừa nghề đàn hát.
Giờ đây, “nghệ sĩ tàn tật” Lưu Văn Dự là thầy giáo dạy nhạc có tiếng ở Sài thành. Ông bộc bạch, đa phần phụ huynh tự tìm đến nhờ ông kèm cặp con em họ. Hiện ông Dự đang giảng dạy đánh đàn cho hơn 10 học trò tại nhà riêng. Ngoài ra, “nghệ sĩ” Đoàn Dự cũng thường xuyên tham gia biểu diễn từ thiện dành cho trẻ em khuyết tật, những buổi ca nhạc quyên góp ủng hộ người nghèo.
Chia sẻ dự định trong tương lai, ông cho biết sẽ tiếp tục nghiên cứu cách đánh đàn bằng răng sang nhiều nhạc cụ khác. Tuy nhiên, niềm trăn trở dằn vặt người nghệ sĩ tài hoa bao đêm là hiện nay chưa tìm được truyền nhân để dạy lại kĩ năng đánh đàn bằng răng.
