"Theo quyết định của Tổng thống Vladimir Putin, máy bay của lực lượng phòng thủ không gian vũ trụ Nga hôm nay bắt đầu chiến dịch không kích nhằm vào các mục tiêu mặt đất của IS trong lãnh thổ Syria”, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Nga Igor Konashenkov nói với các phóng viên hôm 30/9. Ông Konashenkov nói: “Các vụ không kích nhằm vào thiết bị quân sự, trung tâm liên lạc, xe vận chuyển, kho vũ khí, đạn dược, nhiên liệu và dầu nhờn của lực lượng khủng bố IS”. Ông nói thêm rằng, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu đã thông báo về chiến dịch quân sự của Nga ở Syria cho các nước thành viên Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO).
Hôm qua, Đại sứ Syria tại Nga Ryad Haddad nói rằng, liên minh chống IS do Mỹ dẫn đầu thời gian qua hoạt động không hiệu quả; IS ngày càng đông quân số, chiếm đóng ngày càng nhiều vùng lãnh thổ. Đại sứ Haddad thông báo, chính quyền Syria hoan nghênh việc Nga triển khai không quân để chống IS theo đề nghị của Syria. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry bày tỏ quan ngại với người đồng cấp Nga Sergei Lavrov sau khi Nga bắt đầu không kích ở Syria.Theo ông Kerry, hành động của Nga đi ngược lại các nỗ lực giảm đối đầu giữa các lực lượng cùng hành động ở Syria, CNN đưa tin.
Theo Hiến pháp Nga, Tổng thống Nga phải xin phép Quốc hội nếu muốn đưa quân đội ra nước ngoài. Lần gần đây nhất Tổng thống Nga phải làm như vậy là trước khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraine vào tháng 3/2014. Hội đồng Liên bang, tức Thượng viện Nga, thảo luận đề nghị của Tổng thống Putin trong một cuộc họp kín hôm qua.
Hôm qua, ông Sergei Ivanov, Chánh văn phòng Tổng thống Nga, khẳng định, Mátxcơva sẽ không cử bộ binh sang Syria, mà chỉ triển khai không quân “để hỗ trợ lực lượng Syria trong cuộc chiến chống lại IS”. Ông Putin và các quan chức khác của Nga gần đây nói rằng, Nga chỉ cung cấp vũ khí và huấn luyện cho quân đội của Tổng thống Syria Bashar al-Assad để chống lại IS. Trong cuộc phỏng vấn với đài CBS hồi đầu tuần, ông Putin khẳng định, Nga sẽ không tham gia vào bất kỳ hoạt động bộ binh nào tại Syria.
Ông Ivanov nói rằng, Quốc hội Nga bật đèn xanh cho Tổng thống Putin can thiệp quân sự ở Syria sau khi Mátxcơva nhận được đề nghị giúp đỡ từ ông Assad. Khác biệt lớn nhất giữa Nga với các nước khác đang thực hiện không kích ở Syria là “họ không tuân thủ luật pháp quốc tế, nhưng chúng tôi thì có”, ông Ivanov nói. Ông Ivanov nói với báo giới rằng, Nga quyết định giúp ông Assad để bảo vệ nước Nga khỏi bị IS tấn công, chứ không phải vì “các mục tiêu đối ngoại hay tham vọng như phương Tây nói”.
Hãng tin Nga Itar Tass dẫn lời ông Ivanov: “Chúng tôi đang nói đến các lợi ích an ninh quốc gia của Nga”. Mátxcơva lo lắng trước tình trạng hàng nghìn người Nga đã sang Syria gia nhập hàng ngũ của IS. Mátxcơva phải “có những bước đi phòng ngừa và thực hiện từ xa, thay vì đối diện vấn đề ngay tại đây khi đã muộn”, ông Ivanov nói.
Ông Ivanov khẳng định, chiến dịch không kích của Nga sẽ không kéo dài vô thời hạn, nhưng không cho biết loại máy bay nào sẽ được sử dụng. Ông Dmitry Peskov, Phát ngôn viên của Tổng thống Putin, từ chối cho biết chiến dịch không kích của Nga có diễn ra thường xuyên hay không.
Trao đổi để tránh xung đột với Mỹ
Một ngôi làng ở miền bắc Syria bị cho là bị máy bay Nga không kích ngày 30/9. Ảnh: Times of Israel
Lo lắng máy bay Nga và Mỹ có nguy cơ va chạm trên bầu trời Syria, Washington đã đồng ý đối thoại với Mátxcơva để tìm cách giảm xung đột trong các hành động quân sự. Lầu Năm Góc thông báo hôm 29/9 rằng, quân đội Mỹ “mở đường dây đối thoại với Nga” để tránh xung đột lực lượng ở Syria.
“Chúng tôi kỳ vọng các cuộc bàn bạc, bao gồm cả thời gian thảo luận chính xác, sẽ được vạch ra trong những ngày tới”, Reuters dẫn lời phát ngôn viên Lầu Năm Góc Peter Cook nói tại cuộc họp báo. Theo lời phát ngôn viên này, mục đích của việc bàn bạc là để bảo đảm các cuộc không kích do Mỹ dẫn đầu chống lại IS không bị gián đoạn bởi bất kỳ hoạt động quân sự nào của Nga trong tương lai và để tránh tính toán sai, đánh giá sai.
Tuần trước, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter có cuộc điện đàm dài 50 phút với người đồng cấp Nga và đây là cuộc thảo luận cấp lãnh đạo quân đội đầu tiên giữa hai nước trong hơn 1 năm qua.
Đề nghị triển khai quân của Tổng thống Putin được đưa ra sau cuộc gặp song phương giữa ông và người đồng cấp Mỹ Barack Obama bên lề Đại hội đồng Liên Hợp Quốc tại thành phố New York vừa qua.
Thăm Mátxcơva tuần trước, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã nhất trí với Tổng thống Putin về cơ chế phối hợp để tránh khả năng xảy ra đối đầu giữa hai lực lượng ở Syria. Tại Baghdad, ông Saad al-Hadithi, phát ngôn viên Thủ tướng Iraq, nói rằng, họ đang bàn với Nga “về việc hợp tác an ninh với hy vọng các thông tin tình báo được chia sẻ sẽ nâng cao khả năng của chúng tôi để đánh bại các đối tượng khủng bố trong biên giới của chúng tôi”.
Mátxcơva lâu nay luôn là đồng minh hàng đầu của ông Assad. Cuộc nội chiến giữa các lực lượng nổi dậy chống lại chính quyền Assad từ năm 2011 đã giết chết ít nhất 250.000 người và khiến hàng triệu người phải rời bỏ đất nước. Đây là một nguyên nhân dẫn đến làn sóng người tị nạn tràn vào châu Âu trong năm nay.