“Đoàn tàu kinh tế” đang cần tiền mua dầu, trả lương
Theo ĐBQH Nguyễn Thiện Nhân (TP HCM), trong làn sóng dịch COVID-19 lần thứ 4, khi thành phố thực hiện phương châm “ai ở đâu thì ở yên đấy”, thì có đến 99% doanh nghiệp không hoạt động, 99% người lao động bị giảm hoặc mất thu nhập.
“Doanh nghiệp hiện không có thu nhập, không có tiền mua nguyên liệu, vật tư cho giai đoạn sản xuất sắp tới; không có tiền để trả lương cho người lao động khi chưa tiêu thụ sản phẩm; không có tiền để trả tiền điện, tiền nước, trả chi phí vận tải…”, ông Nhân phản ánh.
Để “đoàn tàu” kinh tế TPHCM “chạy” lại, ông Nhân cho rằng, cần kinh phí để có thể “mua dầu”. “Khi có “dầu” thì “đoàn tàu” sẽ chạy trở lại, bán được vé, có tiền trả nợ vay”, ông Nhân nói.
 |
Ông Nguyễn Thiện Nhân. |
Theo ông Nhân, thành phố hiện có 288.000 doanh nghiệp và 400.000 hộ kinh doanh. Trong đó 80% số doanh nghiệp cần hỗ trợ nhà nước để có đủ vốn lưu động. Từ thực tế quy mô hoạt động của doanh nghiệp, ông Nhân cho rằng, bình quân mỗi doanh nghiệp cần vay khoảng 5 tỷ đồng, còn hộ kinh doanh là 25 triệu đồng/hộ.
“Với tổng mức vay 440.000 tỷ đồng thì các doanh nghiệp, hộ kinh doanh của thành phố có thể khởi động lại”, ông Nhân phân tích. Đối với cả nước, đại biểu TP.HCM kiến nghị nên dành khoảng 4% GDP để hỗ trợ các doanh nghiệp. Đồng thời ông cũng đề xuất chuyển 100 nghìn tỷ đồng tiền đầu tư công không thể tiêu hết năm nay sang hỗ trợ các doanh nghiệp và phòng, chống dịch.
Cùng chung quan điểm, ĐBQH Hà Đức Minh (Lào Cai) cho rằng, năng lực chống chịu của nền kinh tế có hạn, nếu tiếp tục kéo dài thì “cú sốc” đối với tăng trưởng và tính ổn định của nền kinh tế sẽ rất khó lường trong thời gian tới. Vì vậy, ngoài các nguồn lực hiện nay, cần tăng thêm mức bội chi ngân sách. Tiếp đó là có thể nới trần nợ công.
“Hiện nay, trần nợ công của nước ta quy định ở mức khoảng 60% GDP, nhưng trên thực tế chỉ mới đạt khoảng 44-45% GDP. Như vậy là hoàn toàn có thể nới nợ công để có thể tiếp tục huy động vốn để vừa chống dịch vừa hỗ trợ doanh nghiệp và người dân”, ông Minh kiến nghị.
Nhắc lại bài học phục hồi kinh tế sau khủng khoảng tài chính toàn cầu 2008-2009, ĐBQH Nguyễn Ngọc Sơn (Hải Dương) cho biết, khi đó Chính phủ đã sử dụng công cụ đầu tư công để kích thích tổng cầu bằng cách tăng bội chi ngân sách thông qua phát hành trái phiếu tài trợ. Từ đó, ĐB đề nghị sử dụng đầu tư công như công cụ kích thích tổng cầu, làm “vốn mồi” để thu hút đầu tư xã hội.
“Hiện nay, tuy chúng ta lo lắng về trần nợ công và tỷ lệ nợ đến hạn phải trả so với tổng thu ngân sách hằng năm, nhưng dù sao dư địa của chính sách tài khóa vẫn còn rộng hơn so với chính sách tiền tệ khi phải linh hoạt ứng phó với áp lực tăng nợ xấu và kiểm soát lạm phát”, ĐB Nguyễn Ngọc Sơn nêu quan điểm.
Rủi ro rất lớn nếu nới trần nợ công
Cảnh báo về nới mức trần nợ công, ĐB Nguyễn Hữu Toàn, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của QH cho biết, việc nới mức trần nợ công để hỗ trợ kinh tế sẽ khiến quy mô dư nợ đến năm 2025 tăng gấp đôi so với đầu nhiệm kỳ, tạo ra rủi ro lớn cho an ninh tài chính.
Theo ông, nếu nhìn vào tỷ lệ nợ công trên GDP, quy mô 44% có thể thấp, nhưng con số này đạt được chủ yếu là do việc điều chỉnh lại số liệu GDP tăng thêm hơn 1 triệu tỷ đồng. Mức trả nợ lãi và gốc hiện nay đã xấp xỉ 25% GDP, nếu căn cứ theo mục tiêu tăng nợ trung bình khoảng 11% cho nhiệm kỳ này, quy mô nợ công có thể đạt 6,5 triệu tỷ đồng vào cuối năm 2025.
“Đây là vấn đề cần hết sức thận trọng. Chúng ta cần có chương trình phục hồi kinh tế nhưng cần tính toán dư địa chính sách, tránh rủi ro”, ông Toàn nêu quan điểm.
 |
Ông Hồ Đức Phớc. |
Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc khẳng định, “dư địa nợ công không còn nhiều”. Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, giai đoạn 2016 - 2020, tổng vay của Chính phủ là 1,85 triệu tỷ đồng; giai đoạn 2021 - 2025 dự kiến vay hơn 3 triệu tỷ đồng, gấp 1,7 lần so với giai đoạn trước. Như vậy, nợ công giai đoạn cuối năm 2025 gấp 1,6 lần so với năm 2020.
“Có nghĩa là nợ công đến năm 2025 theo đánh giá là 46,5% GDP nhưng là GDP mới, nếu tính theo GDP cũ là 57,9% tức là vượt ngưỡng 55%. Còn nợ Chính phủ giai đoạn 2021 - 2025 là 41,8% GDP mới nhưng nếu đánh giá theo GDP cũ là 53,1% có nghĩa vượt ngưỡng 45%”, ông Phớc thông tin.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Tài chính bày tỏ ủng hộ các gói kích cầu để đảm bảo thúc đẩy kinh tế phát triển, sau đó quay trở lại thu ngân sách, tăng bội chi trong năm nay và giảm bội chi trong những năm sau.
“Chúng tôi đang tham mưu cho Chính phủ gói kích cầu bằng gói hỗ trợ lãi suất mỗi năm khoảng 20.000 tỷ đồng; hai năm khoảng 40.000 tỷ đồng. Như vậy, nếu hỗ trợ 4% thì chúng ta có 1 triệu tỷ đồng “ném” vào nền kinh tế và sau đó thúc đẩy việc làm, sản lượng và giảm bội chi ngân sách cho thời kỳ sau”, Bộ trưởng nói.
