Vài tháng trước, tò mò, người viết đến địa chỉ 28 Hàng Dầu (Trung tâm Thông tin và Hỗ trợ khách du lịch) để trực tiếp trải nghiệm "free tour" này.
Ngày thường, lại giữa buổi chiều, khách không đông. Trong bộ đồng phục màu xanh đậm, cô bé nhóm trưởng gật đầu: "Anh đi luôn nhé. Quang Duy ơi, cậu dẫn khách".
Quang Duy, cũng như gần 30 đồng nghiệp khác, đều là sinh viên năm cuối khoa Du lịch của Đại học Mở Hà Nội. Theo dự án, họ được lựa chọn qua các kì thi tuyển, rồi lại trải qua một khóa đào tạo ngắn của Vietnamtourism Hanoi để tham gia dự án này.
"Em may mắn được chọn, vì cũng rất nhiều bạn sinh viên muốn tham gia chương trình để có kinh nghiệm thực tế"- Duy nói. "Hôm nay khách vắng nên anh có thể đi luôn. Còn đợt cuối tuần, khách nườm nượp. Gom thành từng nhóm, nhưng hầu như bạn nào cũng phải liên tục xoay vòng tới 3, 4 ca liền".
Tour Dấu ấn phố nghề Thăng Long mà người viết đăng kí dài khoảng 90 phút, lần lượt kéo từ Cầu Gỗ, Hàng Bạc, Hàng Đào qua Lãn Ông, Hàng Thiếc rồi quặt trở lại Bờ Hồ. Vòng vèo giữa những ngõ phố, chốc chốc, Duy dừng lại, nói vanh vách về lịch sử các con phố ấy. Về những lụa đào, hàng sắt, đồ gỗ, bàn thờ của người Việt. Rồi những quán chè, bánh trôi, ô mai hay các hiệu thuốc Bắc trên phố Lãn Ông.
"Có những thông tin, em được chuẩn bị khi tham gia dự án. Nhưng, cũng có nhiều cái mình mày mò tự tìm hiểu thêm anh ạ" – cậu thanh niên này kể - "Chẳng hạn như tên phố Hàng Ngang, rất ít người giải thích được. Mò mãi, em mới biết đến giả thiết truyền miệng rằng khi xưa các hộ buôn bán ở đây dựng một chiếc cổng gỗ để bảo vệ, đến buổi tối thì chặn ngang giữa đường..."
Khá chuyên nghiệp và bài bản, nhưng những sinh viên như Duy vẫn có nét hồn nhiên của tuổi mới lớn. Giữa phố cổ, khi nói về những ngôi nhà ống, Duy thoải mái bước vào một ngõ nhỏ, lễ phép chào chủ nhà. "Khách nước ngoài thích được xem kĩ những ngõ phố hẹp, sâu mà lại không có ánh mặt trời thế này. Vậy là bọn em tìm ra mấy ngõ, rồi xin phép chủ nhà để đưa họ vào xem".
Quãng đường khá dài, nhưng những câu chuyện liên tục khiến bước đi không mệt. Dừng lại trước một hàng chè, người viết kéo Duy ngồi cùng. Duy cười: "Đã vậy, như thông lệ hướng dẫn, cuối buổi em xin phép mời anh một ly cà phê, hoặc mua tặng một hộp ô mai nhỏ..."
Dự án về các tour khám phà Hà Nội miễn phí được Công ty Du lịch Vietnamtourism - Hà Nội triển khai từ giữa tháng 10/2016, với sự hỗ trợ của Sở Du lịch Hà Nội và trường Đại học Mở. Như lời anh Nguyễn Tất Hiếu, trưởng phòng thị trường 1 của Công ty, đây là sự hợp tác mang lại lợi ích cho tất cả các bên.
"Các em sinh viên có điều kiện tích lũy kinh nghiệm, còn chúng tôi cũng có cơ hội dịp quảng bá thương hiệu" – anh Hiếu nói – "Nhưng quan trọng nhất, du khách tới Hà Nội sẽ được giới thiệu miễn phí về những giá trị văn hóa – lịch sử đặc thù. Bước đi cơ bản ấy là điều cần có ở mỗi thành phố du lịch, trước khi chúng ta nghĩ tới những chuyện xa hơn về dịch vụ và kinh doanh."
Hiện tại, ngoài tour du lịch Dấu ấn phố nghề Thăng Long, 2 tour du lịch miễn phí khác là Truyền thuyết Hà Nội và Kiến trúc Pháp bên cạnh Thăng Long – Kẻ Chợ cũng đã xuất hiện trong chương trình này. Ở đó, nếu tour Truyền thuyết Hà Nội chủ yếu đưa du khách tiếp cận với các địa điểm tín ngưỡng – tôn giáo đặc thù trong khu vực phố cổ như Nhà thờ Lớn, đền Bà Kiệu, chùa Bà Đá, chùa Lý Triều Quốc Sư, thì tour Kiến trúc Pháp bên cạnh Thăng Long – Kẻ Chợ lại mở rộng hành trình sang khu phố Pháp lân cận để giới thiệu về những kiến trúc đặc biệt như Nhà hát Lớn, khách sạn Metropole, dinh thống sứ Bắc Kỳ, vườn hoa Con Cóc...
Hoạt động vào 5 ngày cuối tuần, kể từ khi hình thành, chương trình tham quan miễn phí này đã gây hiệu ứng khá tốt, khi đều đặn thu hút khoảng 100 lượt du khách/tuần. Theo lời anh Nguyễn Tất Hiểu, trong tương lai, khi có điều kiện, chương trình sẽ tiêu tục xây dựng thêm các tour tham quan khác, cũng như mở rộng đội ngũ hướng dẫn viên để phục vụ những du khách nói tiếng Pháp, Tây Ban Nha, Trung, Nhật... thay vì chỉ sử dụng tiếng Anh như hiện nay.
