Thực ra, những tên lửa hành trình đầu tiên của Liên Xô này về cơ bản là máy bay thu nhỏ ... phóng từ máy bay.
Tên lửa KS-1 Komet
Komet có thể là tên lửa đất đối không đầu tiên của Liên Xô. Việc phát triển bắt đầu sau Chiến tranh thế giới thứ hai và mục đích chủ yếu là tên lửa chống hạm. Nó được sử dụng để chống lại các nhóm tàu chiến mặt nước của NATO hoặc Mỹ.
Nhìn bề ngoài, Komet trông rất khác thường. Nó có kích thước gần giống với máy bay chiến đấu phản lực MiG-15 của Liên Xô, hoàn chỉnh với khe hút gió lớn ngay dưới mũi, cùng với cánh và cụm đuôi về cơ bản giống nhau. Hiệu suất được cho là tương tự như MiG-15.
Không giống như các tên lửa hành trình hiện đại, KS-1 được trang bị động cơ phản lực, là bản sao của một động cơ Rolls-Royce, được trang bị đầu đạn nổ nặng 600 kg.
Tên lửa Sopka
Sopka trông giống với KS-1, nhưng nó được bắn từ các bệ phóng có thể di chuyển được kéo bằng xe tải, cho phép các tên lửa hành trình này được bố trí ở các vị trí khác ngoài căn cứ của lực lượng phòng không - không quân. Nó có một liều phóng hỗ trợ để đưa tên lửa ra khỏi bệ phóng mặt đất và tăng tốc, khi đó động cơ phản lực của tên lửa sẽ được kích hoạt.
Tên lửa Sopka từng được triển khai tới một số địa điểm ở Ba Lan và Đông Đức để chuẩn bị đối đầu trong trường hợp có một cuộc xâm lăng của NATO. Sopka cũng đã được xuất khẩu thành công sang Ai Cập, nơi nó được sử dụng chống lại Hải quân Israel trong Chiến tranh Yom Kippur năm 1973.
Tên lửa FKR-1
Mặc dù các biến thể đầu tiên được trang bị chất nổ hiệu suất cao thông thường, nhưng biến thể FKR-1 được trang bị đầu đạn hạt nhân. Các tên lửa FKR-1 có tầm bắn xa nếu xét ở thời điểm chúng ra đời, khoảng 180 cây số.
Giống như tên lửa tiền nhiệm Sopka, FKR-1 cũng có khả năng di chuyển trên đường và có thể được phóng từ xe phóng, thay vì phóng từ trên không. Trong cuộc Khủng hoảng Tên lửa Cuba, một số lượng lớn tên lửa FKR-1 đã được chĩa ra Vịnh Guantanamo (Cuba) và Florida (Mỹ).
Năm 1962, Thủ tướng Liên Xô Nikita Khrushchev nói rằng nếu một cuộc chiến tranh với Mỹ nổ ra vì sự hiện diện của Liên Xô ở Cuba, căn cứ hải quân Vịnh Guantanamo (nằm dưới sự kiểm soát của hải quân Mỹ) sẽ "biến mất ngay trong ngày đầu tiên" có các hành động thù địch và ông đã có tên lửa để hỗ trợ việc này.
Các nhà sử học không thống nhất về câu hỏi liệu các chỉ huy trên mặt đất có thẩm quyền ra lệnh phóng FKR-1 hay không. Tuy nhiên, sự hiện diện của các tên lửa hạt nhân chiến thuật của Liên Xô quá gần Mỹ tự bản thân nó đã là một nguyên nhân để báo động.
KSR-2
Thiết kế KSR-2 xuất hiện đầu những năm 1960, là phiên bản cải tiến tên lửa Komet. Mặc dù được trang bị động cơ tên lửa, thiết kế này vẫn giữ nguyên cánh và cụm đuôi của Komet. Thiết kế mới mạnh mẽ, khả năng cao hơn đáng kể. Động cơ rocket đẩy tên lửa cho phép KSR-2 được phóng từ độ cao thấp hơn và ở tốc độ thấp hơn. Nó cũng có tầm bắn mở rộng đáng kể — lên đến 200 km so với dưới 100 km của Komet.
Chim hay máy bay?
Những nỗ lực ban đầu nhằm hoàn thiện tên lửa hành trình về cơ bản là máy bay phản lực thu nhỏ, trong khi máy bay không người lái ngày nay trông gần giống như tên lửa hành trình thời kỳ đầu. Một sự tiến hóa vòng tròn?
