Vì sao thời gian qua, Trung Quốc một mực khẳng định không quan tâm, không chấp nhận phán quyết của PCA, nhưng lại đẩy mạnh vận động các nước phủ nhận phán quyết này?
Trung Quốc đang nỗ lực định hình dư luận quốc tế một khi PCA ra quyết định. Trung Quốc biết rằng họ sẽ phải đối mặt sức ép quốc tế cực kỳ lớn, nhất là từ các nước quan trọng, là phải tôn trọng quyết định của Tòa trọng tài.
Trung Quốc muốn dìm sự chỉ trích bằng cách dẫn đầu dàn đồng thanh nói “không” (phủ nhận phán quyết của tòa). Trung Quốc muốn thiên hạ có cảm tưởng rằng, Tòa trọng tài là bất hợp pháp và đang được sử dụng cho mục đích chính trị chống lại nước này. Các hành động của Trung Quốc nhất quán với chính sách “3 chiến tranh” của họ. Đó là chiến tranh tâm lý, chiến tranh thông tin và chiến tranh pháp lý.
Trung Quốc muốn gây sao lãng và chuyển hướng sự chú ý của thế giới khỏi một phán quyến của tòa án có tính ràng buộc pháp lý mà các nước ký kết Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển có nghĩa vụ phải thực hiện.
Sau khi PCA ra phán quyết, các nước liên quan, đặc biệt là Trung Quốc và Mỹ, sẽ có những động thái gì, theo ông?
Mỹ chắc chắn đánh tín hiệu nước này có thể chuẩn bị sử dụng lực lượng quân sự để ngăn Trung Quốc bắt đầu xây dựng đảo nhân tạo trên bãi cạn Scarborough. Mỹ đã đồn trú máy bay tác chiến điện tử và máy bay cường kích ở Philippines. Hai nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ đang hoạt động ở biển Đông.
Trung Quốc rất thận trọng khi đối mặt quân sự Mỹ và nhiều khả năng sẽ tránh đương đầu trực tiếp. Tuy nhiên, Trung Quốc là bậc thầy về đương đầu sức mạnh quân sự một cách gián tiếp thông qua ngư dân, tàu dân sự thực thi pháp luật và tàu thương mại, giống như đối phó Việt Nam trong vụ giàn khoan Hải Dương 981.
Ngoài đẩy mạnh tuyên truyền, Trung Quốc sẽ đưa ra một số sáng kiến chính trị-ngoại giao liên quan. Nước này sẽ gây áp lực đối với chính phủ mới của Philippines để ép thảo luận, đàm phán song phương. Trung Quốc sẽ lại đề xuất vấn đề cùng phát triển.
Và Trung Quốc sẽ chỉ ra rằng, sau khi Tòa trọng tài ra phán quyết, các vấn đề tranh chấp vẫn còn đó. Trung Quốc sẽ quyết liệt ép các nước có tuyên bố chủ quyền trên biển Đông tham gia thảo luận, đàm phán song phương.
Trung Quốc sẽ cố thực hiện các hành động làm suy yếu bất kỳ mặt trận thống nhất nào của khu vực - ASEAN và các đối tác đối thoại (đặc biệt là Mỹ, Nhật, Hàn, Úc, New Zealand và Ấn Độ).
Trung Quốc sẽ tận dụng một xu hướng của ASEAN là trung lập, không nghiêng về phe nào. Trung Quốc cũng sẽ tăng cường xây dựng cơ sở hạ tầng dân sự trên các đảo nhân tạo để củng cố quyền kiểm soát và đặt nền móng cho việc khẳng định chủ quyền của họ vì có quyền kiểm soát hành chính và chiếm đóng hiệu quả các thực thể này.
Cảm ơn ông.
