Họp báo tại Đại sứ quán Mỹ chiều 28/5 ở Hà Nội, ông Cardin khẳng định, Mỹ phản đối những hành động khiêu khích đơn phương của Trung Quốc ở biển Đông, đồng thời kêu gọi Trung Quốc chấm dứt hành động khiêu khích đơn phương để giải quyết bất đồng thông qua đối thoại. Chính sách của Mỹ liên quan an ninh hàng hải là các vấn đề phải được giải quyết hòa bình.
Thượng nghị sĩ Cardin cho biết, Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ đã thông qua một nghị quyết tuyên bố phản đối hành động đơn phương liên quan các vấn đề hàng hải, và việc Trung Quốc hành động đơn phương là sai.
Ông Cardin nói rằng, Mỹ mong đợi các nước liên quan kiềm chế hành động khiêu khích, xuống thang và sử dụng các diễn đàn quốc tế, tuân thủ Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển, hỗ trợ những nỗ lực của ASEAN nhằm đạt tới Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở biển Đông, và sử dụng kênh ngoại giao.
“Hành động khiêu khích đơn phương của Trung Quốc đã tạo ra tình thế rất căng thẳng khiến chúng tôi cực kỳ quan ngại. Những hành động ấy không chỉ ảnh hưởng đến Việt Nam mà còn ảnh hưởng những vấn đề hàng hải khu vực, liên quan lợi ích của Mỹ và cộng đồng quốc tế”, ông Cardin nói.
Nhận xét về hành động tàu Trung Quốc nhiều lần đâm tàu cá Việt Nam, gần đây nhất là vụ đâm chìm tàu cá hôm 26/5, ông Cardin khẳng định:
“Tình hình rất nguy hiểm khi Trung Quốc hiện diện quân sự nhiều như vậy quanh giàn khoan. Như tôi được biết, vụ đâm chìm tàu cá Việt Nam xảy ra ở vị trí cách giàn khoan nhiều dặm, khiến chiếc tàu bị chìm. Rõ ràng điều này không thể chấp nhận được và gây nguy hiểm thiệt hại không chỉ tài sản mà cả tính mạng. Vì thế, đây là một trong nhiều lý do mà chúng tôi tin rằng cần phải xuống thang chứ không phải leo thang để tránh gây tổn thất về người”.
Ông Cardin nhắc lại quan điểm của giới chức Mỹ rằng, Washington không đứng về phe nào trong các tuyên bố chủ quyền, nhưng Mỹ phản đối các hành động khiêu khích đơn phương.
Về việc Trung Quốc di chuyển giàn khoan, gây thiệt hại cho các tàu cá và có nhiều hành động nguy hiểm khác, Thượng nghị sĩ Cardin nói rằng, “tình hình đã rất căng thẳng” và “chúng tôi cũng đã giục Trung Quốc xuống thang thay vì kích động bằng cách đưa các tàu quân sự vào khu vực và can thiệp vào hoạt động hàng hải”.
Nên đối thoại để xuống thang
Về việc Trung Quốc đặt trái phép giàn khoan dầu vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Thượng nghị sĩ nói rằng, nỗ lực trước tiên của Mỹ là giúp hai nước đối thoại với nhau về vấn đề này, để giải quyết tranh chấp bằng phương thức hòa bình.
Thượng nghị sĩ Cardin cho biết, sau khi rời Việt Nam, ông sẽ bay sang Singapore dự Đối thoại Shangri-La (diễn đàn an ninh khu vực châu Á-Thái Bình Dương). “Tôi có thể bảo đảm rằng các vấn đề an ninh hàng hải là một trong lĩnh vực trọng tâm mà tôi sẽ thảo luận”, ông Cardin nói.
Trả lời câu hỏi về việc có gặp đại diện Trung Quốc tại diễn đàn Shangri-La để nói về các vấn đề trên biển Đông gần đây hay không, Thượng nghị sĩ Cardin cho biết, ông sẽ gặp và đối thoại với đại diện Trung Quốc là bà Phó Oánh về vấn đề này.
“Chính sách tái cân bằng của Mỹ sang châu Á là nhằm tạo ra các đồng minh hay mối quan hệ mạnh mẽ hơn với tất cả các nước, trong đó có cả Trung Quốc. Vì thế, tôi mong sẽ có cơ hội nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xuống thang, chứ không phải leo thang, trong những căng thẳng trên biển”, ông nói.
Bên cạnh vấn đề hàng hải, ông Cardin nói rằng, trong chuyến đi của ông tới Việt Nam lần này còn có các cuộc thảo luận tích cực và thẳng thắn với lãnh đạo Việt Nam về nhiều vấn đề khác, như kinh tế, quản trị, nhân quyền, chống tham nhũng, xử lý ô nhiễm chất độc màu da cam…
Ông Cardin cũng ghi nhận những tiến bộ mà Việt Nam đạt được trong những lĩnh vực này. “Không có nghi ngờ gì về việc cả Việt Nam và Mỹ đều muốn tăng cường quan hệ song phương”, ông Cardin nói.
Thượng nghị sĩ Cardin khẳng định, Việt Nam và Mỹ đang xích lại gần nhau trong giải quyết các vấn đề ảnh hưởng cả hai quốc gia, như vấn đề an ninh hàng hải.
“Tôi muốn nhấn mạnh rằng, vai trò của chúng tôi trong chính sách tái cân bằng sang châu Á là giúp cho ổn định khu vực cũng như bảo đảm lợi ích cơ bản của Mỹ ở châu Á - Thái Bình Dương”, Thượng nghị sĩ Cardin nói.
Mỹ: Chỉ có Trung Quốc khiêu khích trên biển Đông
Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 27/5 khẳng định, chỉ có Trung Quốc là bên khiêu khích trên biển Đông trong vụ hạ đặt giàn khoan trong vùng biển Việt Nam.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki cho biết, Mỹ đã nắm được thông tin về vụ tàu Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam và việc Bắc Kinh điều tàu tên lửa và tàu phá mìn đến vùng biển Việt Nam.
“Chúng tôi đang tìm kiếm thêm thông tin. Chúng tôi vẫn rất lo ngại về các hành vi nguy hiểm và hăm dọa của các tàu Trung Quốc hoạt động trên vùng biển này. Chúng tôi kêu gọi các bên kiềm chế và thực hiện các bước giảm căng thẳng, giải quyết vấn đề một cách an toàn và có trách nhiệm”, bà Psaki nói.
Được hỏi Bộ Ngoại giao Mỹ đánh giá thế nào về các hành động của Việt Nam, bà Psaki nhấn mạnh: “Chúng tôi cho rằng chỉ có phía Trung Quốc thực hiện các hành vi khiêu khích”.
T. Ninh
