Mỹ sẽ gửi vũ khí hiện đại hơn tới Ukraine

Các cuộc thảo luận vẫn đang diễn ra trước chuyến đi dự kiến ​​của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin vào tuần tới để gặp các đồng minh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) ở Brussels. Cùng với Ba Lan và Romania, Slovakia đã thể hiện sẵn sàng chuyển viện trợ quân sự cho nước láng giềng. Slovakia cũng sở hữu hệ thống tên lửa đất đối không S-300, được sử dụng để bắn hạ máy bay đối phương và quen thuộc với người Ukraine.

Hệ thống tên lửa đất đối không S-300. Ảnh: Akipress.

Người phát ngôn Lầu Năm Góc John Kirby nói với các phóng viên rằng, Mỹ cam kết trang bị cho chính phủ Ukraine “các loại khả năng mà chúng tôi biết người Ukraine cần và đang sử dụng rất tốt”. Ông từ chối nói rõ những loại vũ khí nào có thể được chuyển trong đợt tiếp theo.

Chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden đang phải đối mặt phản ứng dữ dội về quyết định từ chối đề xuất của Ba Lan về việc gửi một số máy bay chiến đấu MiG-29 của họ đến Ukraine thông qua việc chuyển giao “miễn phí” cho Mỹ. Washington từ chối vì lo ngại việc gửi máy bay chiến đấu (mang tính chất tấn công, không phải phòng thủ) cho Ukraine sẽ bị Nga coi là hành động khiêu khích.

Lầu Năm Góc cấm chuyển máy bay chiến đấu đến Ukraine, với lý do “lợi bất cập hại”. Các quan chức Ukraine, bao gồm Tổng thống Volodymyr Zelensky, đã khẩn thiết đề nghị được chuyển giao máy bay tiêm kích MiG-29.

Đề xuất của giới chức Ukraine được một nhóm nghị sĩ Mỹ đến từ cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa ủng hộ. Tuy nhiên, các chỉ huy cấp cao của quân đội Mỹ ở châu Âu nói rằng, việc chuyển máy bay chiến đấu cho Ukraine sẽ chỉ mang lại giá trị tối thiểu cho Ukraine vì khả năng nước này giành được ưu thế trên không là thấp hơn hẳn so với Nga.

“Chúng tôi tin rằng, cách hiệu quả nhất để hỗ trợ quân đội Ukraine trong cuộc chiến chống lại Nga là cung cấp lượng vũ khí chống tăng và hệ thống phòng không. Điều này đang được thực hiện với sự tham gia của cộng đồng quốc tế. Người Ukraine hiện đang sử dụng rất tốt những vũ khí này”, tướng không quân Tod Wolters, tư lệnh Bộ chỉ huy châu Âu của quân đội Mỹ, nói.

Máy bay tiêm kích MiG-29 của Ba Lan. Ảnh: Flight Global.

Cân nhắc chuyển giao S-300, drone vũ trang

Các nước NATO gặp hạn chế về chủng loại, cấp độ vũ khí họ có thể gửi đến Ukraine, một phần do quá trình đào tạo của quân đội Ukraine, vốn tập trung nhiều vào các loại vũ khí do Liên Xô hoặc Nga sản xuất hiện có sẵn trong kho nhưng càng lúc càng hiếm. Ukraine đang cần hệ thống tên lửa đất đối không S-300, một quan chức cấp cao của châu Âu, người nắm rõ tình hình, cho biết.

Vị quan chức châu Âu nói rằng, đang diễn ra các cuộc thương lượng về chuyển giao S-300 cho Ukraine, nhưng vấn đề là liệu nước nào còn dư hệ thống phòng không này để gửi tới Ukraine.

Quân đội Ukraine cũng được huấn luyện về hệ thống tên lửa đất đối không Buk. Đây là loại vũ khí năm 2014 bắn hạ máy bay dân dụng của Malaysia Airlines bay trên bầu trời miền Đông Ukraine do phe ly khai kiểm soát. Một số quốc gia Đông Âu sở hữu cả hai loại hệ thống phòng không S-300 và Buk, nhưng với số lượng nhỏ, vị quan chức châu Âu cho biết.

Hệ thống tên lửa phòng không Buk-M2 của Nga trên Quảng trường Đỏ ở Mátxcơva năm 2019. Ảnh: AP.

Vị quan chức châu Âu nói rằng, chuyến thăm sắp tới của Bộ trưởng Austin tới Slovakia có thể dẫn tới các thỏa thuận bổ sung về sử dụng đường sắt nước này để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc chuyển viện trợ nhân đạo và nhiên liệu vào Ukraine. Không giống như một số quốc gia khác gần đó, Slovakia có hệ thống đường sắt hoạt động trên cả đường sắt khổ tiêu chuẩn châu Âu và đường sắt khổ rộng hơn được sử dụng ở Ukraine.

Hôm 11/3, một nhóm nghị sĩ Mỹ gửi thư tới Tổng thống Biden, đề nghị ông chuyển máy bay có người lái và máy bay không người lái cho Ukraine, với lý do quân Nga đã đạt được ưu thế trên không so với quân Ukraine. Tuy nhiên, giới chức quốc phòng Mỹ cho rằng, phía Nga có lực lượng không quân lớn hơn đáng kể, nhưng chưa thể kiểm soát bầu trời Ukraine.

Các nhà lập pháp Mỹ nhận định: “Lợi thế của Nga trong lĩnh vực này có thể sớm phát triển thành ưu thế trên không nếu người Ukraine không nhận được viện trợ quân sự cần thiết”. Họ kêu gọi tiếp tục chuyển giao tên lửa phòng không vác vai Stinger, và tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển giao hệ thống S-300.

Lính Mỹ chuẩn bị bắn tên lửa Stinger từ xe chiến đấu bọc thép Stryker trong cuộc tập trận hôm 10/3 ở Estonia. Ảnh: EPA-EFE.

“Việc cung cấp các nền tảng từ thời Liên Xô mà quân nhân Ukraine từng vận hành và duy trì trước đây sẽ là yếu tố cần thiết cho sự thành công của họ trên chiến trường và cũng sẽ bảo vệ công nghệ quốc phòng của Mỹ khỏi rơi vào tay người Nga”, các nghị sĩ viết trong thư.

Họ cũng hối thúc Tổng thống Biden xem xét lại quyết định về MiG Ba Lan và cho rằng chính quyền Mỹ nên tìm cách gửi thêm máy bay không người lái có vũ trang và máy bay chiến đấu Su-25 tới Ukraine.

Máy bay cường kích Su-25. Ảnh: Defense World.