Đánh giá năng lực kiến tạo phát triển
Ngày 22/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Đất đai (sửa đổi). Thảo luận tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá cao sự chuẩn bị từ rất sớm của cơ quan soạn thảo và các cơ quan tham gia xây dựng dự án luật.
Theo Chủ tịch Quốc hội, dự án Luật Đất đai (sửa đổi) là nhiệm vụ trọng tâm của công tác xây dựng pháp luật trong nhiệm kỳ này. Kết quả cuối cùng của quá trình xây dựng, thông qua Luật Đất đai là ví dụ sinh động nhất để đánh giá năng lực xây dựng pháp luật của Chính phủ, Quốc hội, các tổ chức, cơ quan hữu quan…
"Như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nói, giàu lên cũng từ đất, nghèo đi cũng từ đất; tranh chấp, khiếu kiện, khiếu nại với 60-70% là từ đất đai, mất tình làng nghĩa xóm, anh em trong nhà, thậm chí tham nhũng, tù tội cũng là từ đất...", Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ.
Đồng thời đánh giá được năng lực kiến tạo phát triển; năng lực tháo gỡ vướng mắc, khó khăn trước đây và không phát sinh khó khăn, vướng mắc mới. Đây cũng là ví dụ sinh động nhất thể hiện chúng ta thực hiện tốt chủ trương của Trung ương trong việc chống tiêu cực, cài cắm lợi ích trong công tác xây dựng pháp luật.
"Như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nói, giàu lên cũng từ đất, nghèo đi cũng từ đất; tranh chấp, khiếu kiện, khiếu nại với 60-70% là từ đất đai, mất tình làng nghĩa xóm, anh em trong nhà, thậm chí tham nhũng, tù tội cũng là từ đất...", Chủ tịch Quốc hội viện dẫn.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, việc sửa đổi Luật Đất đai phải bám sát chủ trương của Đảng trong Nghị quyết 18-NQ/TW, từ chủ trương đó thể chế hóa bằng quy phạm pháp luật, chứ không nhắc lại tinh thần và lời văn của nghị quyết. Với những vấn đề đặt ra nhưng chưa đủ độ chín, chưa đúng với tinh thần nghị quyết Trung ương tuyệt đối không đưa vào dự thảo luật, mà chỉ cụ thể hóa những vấn đề đã chín, đã đủ rõ và có quyết sách của Trung ương.
Bỏ khung giá đất nhưng vẫn có bảng giá đất
Về quan điểm xây dựng luật, ngoài quan điểm đã nêu trong dự án luật, tờ trình, báo cáo thẩm tra, Chủ tịch Quốc hội đề nghị bổ sung vào dự án Luật Đất đai (sửa đổi) và các dự án luật khác bảo đảm nguyên tắc nhất quán trên cơ sở kế thừa các quy định mang tính chất ổn định về pháp luật đất đai qua các thời kỳ, đã được thực tiễn chứng minh là đúng, vận hành thông suốt và được Trung ương khẳng định.
Đồng thời sửa đổi, bổ sung các vướng mắc, bất cập trong thực tiễn nhưng phải đảm bảo tính tổng thể, chiến lược lâu dài, tuyệt đối tránh hợp thức hóa các vi phạm hiện nay. Cơ quan soạn thảo cần đánh giá kỹ lưỡng, trên tinh thần vì lợi ích quốc gia, dân tộc, quyền và lợi ích hợp pháp của từng chủ thể. Trong quá trình xây dựng luật cần tách bạch quan hệ đất đai mang tính chất công với quan hệ đất đai mang tính chất tư.
Đối với việc áp dụng pháp luật, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu cơ quan thẩm tra cần xem xét để Luật Đất đai vừa là luật căn bản, cơ bản về đất đai nhưng phải tuân thủ nguyên tắc của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật trong việc áp dụng luật. Trong đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc, nghiên cứu lại khoản 2, Điều 4 của dự thảo Luật Đất đai trong mối quan hệ với các luật khác.
Đối với việc áp dụng pháp luật, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu cơ quan thẩm tra cần xem xét để Luật Đất đai vừa là luật căn bản, cơ bản về đất đai nhưng phải tuân thủ nguyên tắc của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật trong việc áp dụng luật. Trong đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc, nghiên cứu lại khoản 2, Điều 4 của dự thảo Luật Đất đai trong mối quan hệ với các luật khác.
Về vấn đề giá đất và cơ chế tài chính về đất đai, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh đây là vấn đề khó nhất, quy định làm sao để vận hành trong thực tế. Việc bỏ khung giá đất nhưng vẫn có bảng giá đất, vai trò của HĐND, UBND, cơ quan tham mưu, cơ quan tư vấn trong việc định giá đất như thế nào… cần được xem xét, nghiên cứu kỹ lưỡng.
Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà
Phát biểu giải trình, Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà cho biết, đối với các trường hợp Nhà nước thu hồi đất, dự án luật đã quy định trường hợp thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục làm rõ nội hàm việc thu hồi đất đảm bảo lợi ích quốc gia, dân tộc.
Liên quan đến hợp đồng thuê đất trả tiền hằng năm, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, việc bổ sung quy định này nhằm góp phần khuyến khích việc thực hiện hình thức cho thuê đất thu tiền thuê đất hằng năm, đồng thời, thể chế hóa yêu cầu của Nghị quyết số 18-NQ/TW về “đẩy mạnh thương mại hóa quyền sử dụng đất”. Tuy nhiên, “quyền thuê trong hợp đồng thuê đất trả tiền hằng năm” là một khái niệm mới, cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục làm rõ và đánh giá tác động của quy định này; đảm bảo hài hòa lợi ích của Nhà nước và các doanh nghiệp.
Bộ trưởng cũng cho biết, các quy định trong Điều 4 này cũng hướng đến làm rõ, điều chỉnh mối quan hệ giữa Luật Đất đai 2023 với các luật khác, chứ không phải Luật Đất đai 2013, nên sẽ không chỉ giải quyết các vấn đề chồng chéo trước đây, mà còn hướng đến giảm thiểu các mâu thuẫn, chồng chéo của luật sắp ban hành.