Sáng 23/5, góp ý cho dự thảo Luật Đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP HCM) cho biết, chủ trương thành lập các đặc khu kinh tế đặc biệt nhằm phát triển đất nước, nhưng thực thế nhiều dự án có chủ trương đúng nhưng thất bại, có nhiều tổn thất, thậm chí thảm hoạ do khâu tổ chức thực hiện. Dù có quyết định chủ trương nhưng trách nhiệm Quốc hội là thiết kế luật, Nghị quyết đảm bảo chủ trương đạt hiệu quả cao nhất, vì lợi ích tối ưu đất nước, nhân dân.
Ông Nghĩa tán thành với một số điều chỉnh của dự luật, nhất là về đất đai, nhà ở, chứ không tán thành về ưu đãi nhiều hơn tại đặc khu. Tuy nhiên, ông cho rằng, việc lập các đặc khu không chỉ lập các đơn vị hành chính thông thường mà là dự án đầu tư công lớn. Chúng ta dành ra nhiều ngàn km đất liền, vùng biển với tài nguyên thiên nhiên giàu đẹp để mời gọi đầu tư. Nhà nước đã đầu tư vào các khu vực này hàng trăm nghìn tỷ đồng vào hạ tầng đường sá, sân bay… Theo đề án xây dựng 3 đặc khu, cần khoản đầu tư 1,5 triệu tỷ đồng vào 3 đặc khu này, trong đó ngân sách bỏ ra không nhỏ. Sự ưu đãi hào phóng từ thuê đất, mặt nước.. cũng chính là khoản đầu tư cực lớn từ ngân sách.
Ông Nghĩa cũng cho rằng, toàn bộ bộ máy hành chính di dời sẽ ảnh hưởng tới cuộc sống hàng trăm ngàn dân khu vực trên đều phục vụ cho nhà đầu tư khu vực này. “Trong 10 năm, 20 năm hay 30 năm nữa, tất cả khoản đầu tư này cho ai, đem lại lợi ích gì?”, ông Nghĩa đặt câu hỏi. Theo ông, nhiều chuyên gia lưu ý, đây là những vùng đất lớn, tất cả đất giá đã cao ngất ngưởng và có chủ.
“Cử tri cần câu trả lời: Chúng ta hy sinh ưu đãi để được lợi ích gì, cho ai? Ngoài bài toán kinh tế chúng ta sẽ được, mất gì về văn hoá xã hội, an ninh quốc phòng. Câu trả lời tất yếu: Chúng ta phải được nhiều, nhiều lần so với chi phí bỏ ra. 3 đặc khu phải giúp kinh tế phát triển xanh, sạch hơn, chủ quyền lãnh thổ được bảo vệ vững chắc, thành phố văn minh, thịnh vượng”, ông Nghĩa nói.
Đại biểu TP HCM cũng cho rằng, luật về đặc khu được đưa ra vượt trội, nhưng không được trái Hiến pháp nên cần thêm điều khoản nêu rõ. Lãnh thổ 3 đặc khu đều liên quan tới biển đảo, chủ quyền trên biển: Vân Đồn tới Hải Nam chỉ cách 200 hải lý, Vịnh Vân Phong rất gần Trường Sa, nên phải tuân theo Luật Biên giới quốc gia, Luật Biển và Luật Tài nguyên nước.
Đặc biệt, ông Nghĩa đề nghị bỏ thời hạn giao đất 99 năm, bởi không có vòng đời dự án đầu tư nào hiện nay tới 99 năm. “Thời hạn này thực chất là ưu đãi bổ sung để nhà đầu tư chuyển nhượng sau khi khai thác xong hoặc thay đổi dự án giữa chừng mà không phải thu hồi đất. Thời hạn này ngang với 3- 4 thế hệ con người, thực chất là hình thức nhường địa mà chỉ những nước nghèo đói hoang sơ cần đến”, ông Nghĩa nêu.
Từ ưu đãi này, ông Nghĩa đưa ra cảnh báo việc di dân tới rồi tìm mọi cách ở lại, chi phối chính trị, an ninh quốc phòng. Điều này đã có ví dụ nhãn tiền, nên luật phải thiết kế “chỉ mở cửa cho bạn bè chứ không phải mời cướp vào nhà. Nếu kẻ cướp giả làm bạn tốt thì phải có chế tài”.
“Lò đã nóng lắm rồi, không ai muốn có thêm nhiều củi vào lò khi đặc khu ra đời”, ông Nghĩa cảnh báo.
