Công khai, minh bạch BOT
Chiều 22/5, báo cáo Quốc hội về kiểm toán quyết toán ngân sách Nhà nước (NSNN) năm 2015, Tổng KTNN Hồ Đức Phớc cho biết, hầu hết các dự án BOT áp dụng hình thức chỉ định nhà đầu tư và chỉ định nhà thầu thi công mà không thực hiện đấu thầu. Việc xác định lưu lượng phương tiện giao thông không phù hợp với thực tế. Cụ thể, nhiều đơn vị chỉ dựa trên số liệu thống kê của tư vấn khảo sát trong 2- 3 ngày để nội suy ra lưu lượng phương tiện trong 365 ngày, hoặc căn cứ kết quả khảo sát lưu lượng phương tiện của Tổng cục Đường bộ Việt Nam đã cũ để nội suy.
Bên cạnh đó, quá trình nghiệm thu, thanh toán còn sai sót. Kết quả kiểm toán các dự án BOT trong năm 2016 đã giảm trừ chi phí đầu tư thực hiện hơn 1.150 tỷ đồng; góp vốn chủ sở hữu chưa đúng tỷ lệ cam kết; tiến độ thi công chưa đảm bảo; chưa có cơ chế kiểm tra, kiểm soát quá trình thu phí để xác định lưu lượng phương tiện giao thông thực tế qua trạm thu phí.
Cũng theo ông Hồ Đức Phớc, việc xác định khoảng cách một số trạm thu phí không đảm bảo quy định tối thiểu 70 km. Qua kiểm toán, KTNN đã kiến nghị giảm thời gian thu phí hoàn vốn của 27 dự án được kiểm toán (năm 2016 là 21 dự án) so với phương án tài chính ban đầu 107,4 năm, trong đó dự án giảm nhiều nhất là 13 năm 1 tháng, 12 ngày (dự án công trình mở rộng QL1 đoạn Km 1488-Km1525, tỉnh Khánh Hòa). Trước tình hình trên, KTNN kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ GTVT bổ sung tiêu chí đánh giá năng lực quản lý đầu tư các dự án ngành GTVT vào các quy định đánh giá lựa chọn nhà đầu tư dự án BOT giao thông và đưa thêm chủ thể đại diện cơ quan Nhà nước có thẩm quyền vào hợp đồng BOT. Đồng thời nêu rõ trách nhiệm, quyền hạn, cơ chế phối hợp, chế tài xử lý trong quá trình triển khai thực hiện dự án.
KTNN cũng đề nghị nghiên cứu và đưa ra cơ chế kiểm soát lưu lượng phương tiện qua trạm, kiểm soát doanh thu thực tế của dự án để đảm bảo tính công khai, minh bạch trong thực hiện dự án BOT giao thông.
Mua sắm thiết bị y tế lãng phí lớn
Một vấn đề đáng lưu ý khác khi KTNN báo cáo Quốc hội là vấn đề đầu tư, mua sắm, quản lý và sử dụng trang thiết bị y tế (TTBYT) năm 2015. Theo KTNN, Bộ Y tế cũng như hầu hết các địa phương được kiểm toán chưa xây dựng kế hoạch trung hạn và kế hoạch dài hạn về đầu tư mua sắm TTBYT để làm căn cứ xác định nhu cầu mua sắm trang thiết bị hằng năm.
KTNN cũng chỉ rõ, công tác xây dựng, phê duyệt kế hoạch đấu thầu mua sắm hóa chất, vật tư tiêu hao còn nhiều bất cập khi chưa phân nhóm phù hợp với loại dịch vụ y tế. Việc phê duyệt giá kế hoạch giữa các bệnh viện hầu hết là khác nhau cho một loại vật tư, hóa chất của cùng một nhà cung cấp và có sự chênh lệch rất lớn giữa giá được phê duyệt cao nhất và thấp nhất. Cá biệt, qua kiểm toán phát hiện gói thầu gây thiệt hại 10,77 tỷ đồng, KTNN đã kiến nghị thu hồi về NSNN.
Liên quan đến việc quản lý, sử dụng TTBYT là tài sản cố định, qua kiểm toán tại Bộ Y tế cho thấy, một số đơn vị sử dụng kém hiệu quả do xác định nhu cầu mua sắm chưa phù hợp với điều kiện hạ tầng và nguồn nhân lực, như Bệnh viện Lão khoa T.Ư, Bệnh viện Răng hàm mặt T.Ư TPHCM, Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức, Bệnh viện Mắt T.Ư, Bệnh viện Tai mũi họng T.Ư…
Đáng chú ý là tình trạng một số đơn vị có thiết bị chưa hết thời gian tính hao mòn nhưng đã bị hỏng, không sử dụng được, như Bệnh viện Đa khoa T.Ư Thái Nguyên: máy theo dõi trẻ em S510 Colin, máy đo độ tập trung tuyến giáp, máy X Quang Tăng sáng Siemens, máy theo dõi nhi khoa; Bệnh viện Răng hàm mặt T.Ư Hà Nội: Nồi hấp tiệt trùng; Bệnh viện Nhiệt đới T.Ư: Hệ thống tagMan PCR-Roche, hệ thống máy chụp XQ cao tần, hệ thống XQ kỹ thuật số Konica...
Từ kết quả kiểm toán 11 tỉnh, thành phố cho thấy 1.225 trang thiết bị hỏng hoặc hiệu quả sử dụng thấp với nguyên giá 371,836 tỷ đồng. Nhiều thiết bị được đầu tư mới nhưng chưa đưa vào sử dụng hoặc mới đưa vào sử dụng đã hỏng. Ngoài ra, Bộ Y tế cũng chưa có hướng dẫn, quy định đối với hoạt động liên doanh, liên kết theo hình thức đặt máy bán hóa chất xét nghiệm chỉ để bán hóa chất nên trong công tác quản lý còn nhiều bất cập.
Tổng KTNN Hồ Đức Phớc cho biết, hầu hết các dự án BOT áp dụng hình thức chỉ định nhà đầu tư và chỉ định nhà thầu thi công mà không thực hiện đấu thầu.
