Trong những ngày đầu tháng 1 năm 2020, ba sinh viên đến từ Hồng Kông cùng các cán bộ bảo tồn của Chương trình bảo tồn rùa Châu Á (ATP) đã xây dựng một chiếc bè nổi trên hồ Đồng Mô, nơi sinh sống của một trong hai cá thể rùa Hoàn Kiếm ghi nhận được ở Việt Nam.
Chiếc bè được làm từ tre và cỏ thu hoạch được trên các đảo tạo hồ Đồng Mô, được đặt ở vị trí thuận lợi để dụ rùa Hoàn Kiếm lên bè sưởi ấm.
Anh Nguyễn Tài Thắng, cán bộ của ATP chia sẻ, hoạt động làm bè nổi sẽ mang đến những hữu ích lớn khi các cán bộ có cơ hội dễ dàng quan sát cá thể rùa Hoàn Kiếm ở đây. Từ đó có thể nghiên cứu hành vi của loài rùa quý hiếm nhất thế giới hiện nay. Đây cũng là một trong hàng loạt các hoạt động bảo tồn sẽ được triển khai thời gian tới tại hồ Đồng Mô.
Bức ảnh mới nhất chụp được cá thể rùa Hoàn Kiếm ở hồ Đồng Mô. Ảnh: ATP Rùa Hoàn Kiếm là loài rùa quý hiếm nhất thế giới. Sau cái chết của một cá thể cái ở Trung Quốc, cả thế giới khi chỉ ghi nhận 3 cá thể gồm một cá thể đực ở Trung Quốc và 2 cá thể ở Việt Nam, trong đó một cá thể sống ở hồ Đồng Mô và một cá thể ở hồ Xuân Khanh (cùng thuộc Hà Nội).
Rùa Hoàn Kiếm có tập tính vô cùng bí ẩn, dành phần lớn thời gian ngâm mình dưới nước sâu. Vì vậy, việc bắt gặp và quan sát loài rùa này gặp rất nhiều khó khăn. Chẳng hạn như cá thể rùa ở hồ Xuân Khanh, mất đến 2 năm, các cán bộ bảo tồn của ATP mới chụp được một bức ảnh của nó.
Để bảo tồn loài rùa quý hiếm này, UBND thành phố Hà Nội sau đó ban hành Kế hoạch Bảo tồn các cá thể giải Sin-hoe (rùa Hoàn Kiếm) tại hồ Đồng Mô và hồ Xuân Khanh giai đoạn 2018-2020, định hướng đến 2030 với mục tiêu ngăn chặn sự suy giảm, từng bước phục hồi, cải thiện và tăng số lượng rùa Hoàn Kiếm trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Bè nổi được đặt ở vị trí thuận lợi để quan sát hành vi của rùa Hoàn Kiếm. Trước mắt tập trung bảo vệ an toàn rùa Hoàn Kiếm tại 2 hồ, nghiên cứu xây dựng cơ sở bảo tồn rùa Hoàn Kiếm đồng thời tiến hành điều tra, xác minh số lượng cá thể, giới tính rùa Hoàn Kiếm tại hồ Đồng Mô và Xuân Khanh. Dự kiến giai đoạn 2021- 2025 sẽ nghiên cứu đặc điểm sinh học, điều kiện tự nhiên, môi trường phù hợp làm căn cứ đề xuất kế hoạch ghép đôi sinh sản, nếu được.
Từ đó đến năm 2026 sẽ thực hiện các dự án bảo tồn, ghép đôi sinh sản, ương nuôi giống loài rùa Hoàn Kiếm, tiến tới phục hồi quần thể loài rùa quý hiếm nhất thế giới và là biểu tượng tâm linh của người Hà Nội. Tuy nhiên, đến nay các biện pháp bảo tồn chưa triển khai được nhiều, nhất là việc xác định giới tính của hai cá thể.
