Lại hoa bên hồ Trúc Bạch

0:00 / 0:00
0:00
TP - Truyền thông mấy ngày qua đã đậm cái tin Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin thăm chính thức Việt Nam.

Vừa xuống sân bay Nội Bài, ông đã chọn điểm đến đầu tiên của cuộc thăm bên lề là nhà tù Hỏa Lò. Trước khi đến, Bộ trưởng Austin đã viết trên mạng xã hội Twitter ngày 28/7: “Tôi muốn chắc chắn rằng một trong những điểm dừng chân đầu tiên của tôi ở Việt Nam là nhà tù Hỏa Lò ở Hà Nội”.

“Chuyến đi (tới nhà tù Hỏa Lò) là một lời nhắc nhở hữu hình về cái giá của chiến tranh, và về lý do quan hệ đối tác song phương mạnh mẽ của chúng tôi với Việt Nam ngày nay lại bắt nguồn từ sự hy sinh chung của cả hai nước”.

Và ngày 29/7, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã đến hồ Trúc Bạch đặt hoa tưởng niệm Thượng nghị sĩ John McCain.

Trang Twitter của Bộ trưởng có những dòng này: “Đã gần 55 năm kể từ ngày cố Thượng nghị sĩ John McCain bị rơi máy bay tại hồ Trúc Bạch… Đến thăm địa điểm này vào hôm nay quả là một điều đáng suy nghĩ và khiến ta khiêm nhường”.

Gẫm những lời cùng chiêm ngắm động thái của vị khách Hoa Kỳ khi dâng hoa bên tượng đài hồ Trúc Bạch, tôi chợt nghĩ đến một sự kiện.

… Thời điểm tháng 7/2014, truyền thông trong và ngoài nước từng chú mục vào sự kiện chuyến thăm Mỹ của ông Phạm Quang Nghị, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội theo lời mời của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ. Tôi và nhà báo Lê Thọ Bình đã có một cuộc gặp ngắn với ông Phạm Quang Nghị về chuyến đi từng thu hút sự quan tâm của công luận này.

Lại hoa bên hồ Trúc Bạch ảnh 1

Bức ảnh lịch sử ghi lại cảnh ông John McCain bị bắt ở hồ Trúc Bạch, Hà Nội

Cũng có loáng thoáng biết, cuộc đi không có báo chí tháp tùng. Hoạt động của Đoàn qua phản ánh của bộ phận Truyền hình VN thường trú ở Washington DC và New York. Cũng thoáng nhanh một chương trình làm việc dày đặc của ông Nghị trên đất Mỹ.

Cuộc trao đổi có nhiều việc. Trong phạm vi bài viết này chỉ lẩy ra việc ông Phạm Quang Nghị tặng quà cho TNS John McCain.

+ Thưa ông, được biết Bí thư Thành ủy Hà Nội qua cuộc gặp với ngài TNS J. McCain đã có một món quà độc đáo?

Là thế này. Về ông John McCain, qua những tài liệu mà tôi tiếp cận, rất ấn tượng về ông. Một con người đầy cá tính, mạnh mẽ và quyết đoán. Bây giờ gặp Thượng nghị sĩ John McCain, những ấn tượng ấy càng sâu đậm. Ông ấy và tôi nói chuyện rất cởi mở, rất chân tình, nhắc lại những kỷ niệm buồn chiến tranh. Cả những thời gian đáng nhớ của ông ấy ở Trại tạm giam Hỏa Lò.

+ Và John McCain - một trong những người có ảnh hưởng nhất đến quan hệ Việt- Mỹ, đặt nền tảng cho bình thường hóa Việt Mỹ...

Ông Nghị tươi cười.

- Vâng, ba ngài John. John McCain. John Kerry, Ngoại trưởng. Thứ 3 là ông tướng về hưu John Vecxi.

+Thưa ông, cuộc tiếp có lâu không ?

- Kể cả việc ông ấy dẫn đi thăm Trụ sở Quốc hội nữa là hết cả nửa buổi chiều. Lúc đầu chỉ định có

45 phút. Sau kéo đến gần hai tiếng. Có thể nói là cởi mở và thân tình…

Ông Nghị nói về món quà tặng TNS John McCain. Đó là mấy bức ảnh ghi lại sự kiện ngày 26/10/1967, chiếc phi cơ A-4E Skyhawk của ông John McCain bị một tên lửa bắn trúng trên bầu trời Hà Nội trong khi đang thực hiện nhiệm vụ ném bom lần thứ 23 của ông xuống Hà Nội. Ông J. McCain thoát ra được nhưng bị thương và bị bắt làm tù binh. Tấm bia bên hồ Trúc Bạch ghi chiến công của quân dân Hà Nội bắt sống “giặc lái” John McCain, thiếu tá không quân Mỹ ngày 26/10/1967.

Lại hoa bên hồ Trúc Bạch ảnh 2

Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin đặt hoa tưởng niệm Thượng nghị sĩ John McCain

Khi trao, ông Phạm Quang Nghị đã bộc bạch:

Tôi có một món quà, thật tình tôi không biết ngài muốn có nó hay không. Nếu ngài không thích thì ngài có thể không công bố cho bất kỳ ai. Còn ngài thích thì tùy ngài…

Ngài TNS đón lấy. Sau khi ngắm tấm ảnh, con người vốn nổi tiếng là thẳng thắn và bộc trực, kể cả trên chính trường cũng như trong đời thường, cất cái cười thoải mái. Cả âm lượng lẫn cử chỉ…

Rồi ông chỉ tay ngay vào góc tấm ảnh: “Tôi rất cảm ơn ngài đã tặng tôi bức ảnh. Nhưng có một chi tiết trong này làm cho tôi cảm thấy không thể hài lòng (khi ấy người phiên dịch đã dùng một từ khá mạnh là “bị xúc phạm”).

Không gian như ngừng lại.

Ông ấy nói, tôi là thiếu tá hải quân chứ không phải là thiếu tá không quân. Tôi thuộc lực lượng không quân của hải quân. Các ngài đã ghi vào tấm bia này không đúng!

Ông Nghị cười, tôi xin được giải thích với ngài thế này…

Lời giải thích ấy đại loại, với người Việt Nam, bất cứ ai là phi công lái máy bay, chúng tôi đều coi là không quân Mỹ. Các khái niệm hàng không mẫu hạm, lực lượng không quân của hải quân của Mỹ… khi ấy hơi xa lạ với người Việt?

Nghe vậy John McCain đã cười rất vui. Cái cười kiêu hãnh của một con nhà binh nòi!

Nghe ông Nghị nói, tôi bất giác nhớ, John McCain là “con dòng cháu giống”. Ông nội là đô đốc hải quân. Cha cũng lại là đô đốc hải quân. Đến lượt ông, tuy chưa được phong là đô đốc, nhưng cũng là phi công hải quân. Rồi con trai ông ấy cũng từng trong lực lượng hải quân.

Hơi bất ngờ, ông Nghị đã nói về vài điều phiền lòng TNS John McCain (mà ông Phạm Quang Nghị dùng từ càu nhàu) trong cuộc chuyện trò thân mật, nhiều bận ông từng gặp nhiều quan chức Việt Nam có dịp đến Hoa Kỳ rằng nên giữ gìn vệ sinh cho khu vực xung quanh tấm bia ở hồ Trúc Bạch. Thực tế có mấy dịp chính mắt John McCain thấy rác quanh khu vực tượng có khá nhiều. Lại nữa, phân chim đọng trên mép tấm bia cũng nhiều…

+ Chuyến đi ấy, ngoài việc tặng John McCain, có quà gì nữa không cho chính khách khác Hoa Kỳ?

- (Cười) Đầu Rồng Hoàng thành Thăng Long.

+Phiên bản ?

-Tất nhiên. Các thợ đúc đồng của ta chế tác rất khá.

+ Còn gì nữa không ạ?

À, một số bình gốm Chu Đậu nữa. Loại này, bây giờ thợ của làng Chu Đậu và Mỹ Xá sản xuất hàng loạt. Khách rất thích. Tôi có nói vui rằng đây là đặc phẩm cổ truyền của Việt Nam nhưng giá của nó mềm đến mức các vị không phải khai báo với Bộ Tài chính Mỹ đâu.

Cũng cần nói thêm rằng sau thời điểm chuyến đi Hoa Kỳ ấy của ông Phạm Quang Nghị, đã có không ít những xì xào này khác rằng xứ sở mình thiếu chi quà quý, ý nghĩa mà lại rinh sang Hoa Kỳ thứ quà biết đâu sẽ lại vô tình gợi thêm cho vị TNS John McCain đáng kính ấy một kỷ niệm trận mạc buồn trong khung cảnh một cuộc thăm vui (!?)

Rồi lần ấy, bên lề một cuộc họp, mấy anh em ký giả trong không khí thân mật đã thẳng thắn trao đổi lại với ông Nghị những băn khoăn ấy! Tôi thấy ông chỉ cười… Cũng chẳng thấy ông nói lại cái ý bữa trước đã từng trao đổi rằng TNS John McCain đã xúc động và rất vui khi nhận được quà như thế nào?

Thời gian vùn vụt trôi, có cảm giác như thực tế đã cởi bỏ hết những ràng buộc vô cớ này khác đã giăng mắc quanh ông Phạm Quang Nghị? Tôi đã có cuộc ngồi với Đại sứ Nguyễn Tâm Chiến khi ông còn tại nhiệm trên đất Mỹ. Vị Đại sứ đã bộc bạch nhiều mối thiện cảm về TNS John McCain. Lần ấy trong một cuộc ngồi thân mật ngài TNS đã khoe thứ mà ông quý nhất, thích nhất là bức hình chụp tấm bia kỷ niệm trận mạc của ông ở hồ Trúc Bạch. Ông nói rằng đây là "bức tượng" đầu tiên của John McCain được dựng trên… thế giới! Ông ấy cứ nhắc đi nhắc lại như thế!

Tôi chứng kiến vẻ trầm ngâm xen vẻ thán phục của vị sứ thần Việt trên đất Hoa Kỳ khi ông thốt lên đại loại, phải là tầm cao thủ, cỡ đấng bậc thì mới có thể nâng niu và sẻ chia hình ảnh bại trận và chứng cớ thất bại trong đời trận mạc của mình như thế? Lại bình thản thích thú cho hình ảnh thất bại ấy của mình tiếp tục hiện diện ngay tại nơi mình từng bại trận? Chưa hết sau này lại trưng tiếp hình ảnh của mình (quà tặng của ông Nghị) ngay tại một nơi vốn coi là trung tâm chính trị quan trên trông xuống người ta trông vào như ở Quốc hội Hoa Kỳ?

Một cảm giác, một câu hỏi bất chợt sau đó mà đến giờ tôi vẫn chưa có dịp kiểm chứng? Có thể ông Nghị đã tham khảo ý kiến vị sứ thần người Việt này rồi chăng?

Lại nhớ thêm, trong chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đến Hoa Kỳ, TNS John McCain vui vẻ tuyên bố là hôm nay xin làm hướng dẫn viên tình nguyện cho Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm trụ sở Quốc hội Hoa Kỳ. Có cái cảnh, chủ và khách TNS John McCain và TBT Nguyễn Phú Trọng vui vẻ cùng thưởng lãm và ghi hình mấy tấm ảnh, tặng vật của ông Phạm Quang Nghị ngày ấy đang được trưng ở đây!

Lại chút cảm giác bâng khuâng… Lần ấy trong nhóm báo chí tháp tùng chuyến thăm Hoa Kỳ lần đầu của Thủ tướng Việt Nam Phan Văn Khải… Có một chuyện lạ là TNS John McCain (theo đề nghị của nhà báo Nguyễn Anh Tuấn, TBT Vietnamnet) đã có cuộc gặp chủ động chân tình với đám ký giả Việt Nam. Bất ngờ là chúng tôi được sẻ chia ít nhiều thông tin trong một bối cảnh nhạy cảm phức tạp.

Rồi cũng tháng 7/2018, mấy anh em báo chí chúng tôi đã hòa trong dòng người đến Đại sứ Hoa Kỳ ở đường Láng Hạ viếng TNS John McCain. Tâm trạng ấy chắc cũng là tình cảm của người dân Hà Nội tự động mang hoa đến tấm bia bên hồ Trúc Bạch dâng lên hương hồn vị TNS Hoa Kỳ! Ông như tượng đài, như cột mốc ấn tượng của lộ trình nhọc nhằn hàn gắn mối quan hệ sự hợp tác Mỹ - Việt!

MỚI - NÓNG
Kiểm toán Nhà nước cảnh báo dấu hiệu mất an toàn tài chính tại một số doanh nghiệp
Kiểm toán Nhà nước cảnh báo dấu hiệu mất an toàn tài chính tại một số doanh nghiệp
TPO - Kiểm toán Nhà nước (KTNN) chỉ ra những thiếu sót, bất cập, đồng thời đưa ra khuyến nghị giúp các tập đoàn, tổng công ty nhà nước hoàn thiện, nâng cao hiệu quả quản lý tài chính công, tài sản công. Đáng chú ý, KTNN cũng cảnh báo một số doanh nghiệp có dấu hiệu mất an toàn về tài chính.
Năm học 2023-2024, Hà Nội được bổ sung 2.648 biên chế giáo dục.
Hà Nội thiếu hơn 16.000 biên chế giáo dục
TPO - Số biên chế sự nghiệp giáo dục của thành phố Hà Nội thiếu so với định mức do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định là 16.004 người. Năm học 2023- 2024, thành phố đề nghị được giao thêm 8.939 biên chế khối giáo dục nhưng chỉ được bổ sung 2.648 biên chế.