Bị cáo Giáp bị cáo buộc cầm đầu vụ cướp đò trên sông Ka Long rạng sáng 16/12/2012, và sau đó bị TAND TP Móng Cái xử sơ thẩm phạt 7 năm tù hôm 29/12/2015.
Vụ cướp đò trên sông
Lúc 2 giờ sáng 16/12/2012, tại khu vực Cổ Ngỗng bờ sông Ka Long (phường Hải Hòa, TP Móng Cái) xảy ra vụ cướp đò chở hàng. Nhóm cướp khống chế chủ đò người Trung Quốc là Tống Ân Hoa cướp đi 3 bao hàng gồm tivi, màn hình máy tính và một số máy tính xách tay cũ. Ít phút sau, tại đồi Cổ Ngỗng, năm trong số 10 cửu vạn làm việc cho Bùi Mạnh Giáp gồm Nguyễn Quốc Cường (27 tuổi, trú Sơn La), Bùi Văn Lâm (28 tuổi, trú Hòa Bình), Lê Đình Đáng (25 tuổi, trú Hà Tĩnh), Nguyễn Ngọc Tùng (22 tuổi, trú Tuyên Quang), Hồ Văn Trung (26 tuổi, trú Nghệ An) bị lực lượng biên phòng đồn Hải Hòa bắt giữ.
Theo hồ sơ, tại đồn biên phòng, nhóm Cường khai cả 10 “cửu vạn” đã cướp đò theo chỉ đạo của Giáp. Vật chứng biên phòng thu được là một thanh kiếm, một tuýp sắt, một dây thừng và ba bao hàng. Giáp bị gọi lên Đồn biên phòng Hải Hòa và bị bắt giữ, dù anh ta một mực kêu oan. Vụ án được chuyển cho Công an TP Móng Cái điều tra. Công an khởi tố 6 người gồm Giáp, Cường, Lâm, Đáng, Tùng, Trung về tội cướp tài sản. Năm người còn lại trong nhóm cửu vạn “thoát” vì công an cho rằng không xác định được nhân thân. Tháng 2/2014, Công an TP Móng Cái tách Giáp ra vụ án khác, tạm đình chỉ điều tra và Giáp được tại ngoại.
Ngày 12/6/2014, năm cửu vạn Cường, Lâm, Đáng, Tùng, Trung bị TAND TP Móng Cái xử sơ thẩm mức án 9-10 năm tù, dù các bị cáo không nhận tội. Ngày 11/9/2014, TAND tỉnh Quảng Ninh xử phúc thẩm, các bị cáo nhận tội được giảm án còn 4-6 năm tù. Căn cứ vào lời khai của nhóm Cường tại tòa phúc thẩm, tháng 6/2015, Công an TP Móng Cái khôi phục điều tra, bắt tạm giam Giáp về tội cướp tài sản với vai trò chủ mưu. Tại phiên tòa sơ thẩm ngày 29/12/2015, Giáp không nhận tội. Các nhân chứng Cường, Lâm, Đáng, Tùng, Trung (bị án) khẳng định Giáp không chỉ đạo, họ không thực hiện vụ cướp. Nhưng TAND TP Móng Cái vẫn tuyên phạt Giáp 7 năm tù.
Đua nhau phản cung
Tại phiên tòa phúc thẩm, bị cáo Bùi Mạnh Giáp khai lúc 0 giờ ngày 16/12/2012 chỉ đạo Cường dẫn nhóm cửu vạn ra khu vực Cổ Ngỗng bên sông Ka Long bốc hàng thuê cho chủ hàng tên Thúy, chứ không chỉ đạo ai đi cướp hàng như cáo buộc.
Các bị án trong cùng vụ cướp tài sản gồm Cường, Lâm, Đáng, Tùng, Trung tham gia phiên tòa với tư cách người làm chứng, cho rằng họ không cướp nhưng vẫn bị xử oan và thừa nhận đã đổ oan cho Giáp chỉ đạo đi cướp dù Giáp chỉ chỉ đạo ra bờ sông bốc hàng. Trong lúc chờ bốc hàng, họ thấy tiếng pháo nổ trên sông và biết có vụ cướp hàng. Chờ thêm một lát không có hàng bốc, cả nhóm về theo lối đồi Cổ Ngỗng thì gặp ba cán bộ biên phòng và bị mời về Đồn biên phòng Hải Hòa làm việc. Năm người đi sau gồm Bùi Văn Giang, Bùi Văn Đẳng, Vũ Văn Sinh, Nguyễn Văn Công, Hà Xuân Quyền thấy vậy bỏ chạy được.
Các nhân chứng cho biết, sau đó biên phòng mang về đồn ba xe máy, một thanh kiếm, một tuýp sắt, một sợi dây thừng cùng ba bao hàng, rồi đánh, ép họ viết tường trình, khai đã gây ra vụ cướp. Biên bản phạm tội quả tang được biên phòng lập sau đó rồi bắt họ ký vào.
Khi Công an TP Móng Cái lấy lời khai, cả nhóm bị ép phải khai giống như lời khai ở Đồn biên phòng. Theo họ, khi lấy lời khai công an có ghi hình nhưng trước khi ghi hình họ bị đe dọa, bị đánh ép phải khai. Khi xử phúc thẩm, cuối phiên tòa, cả nhóm nhận tội và đổ oan cho Giáp vì lúc đó họ buông xuôi muốn được giảm án.
“Tôi khẳng định anh Giáp không có tội, chúng tôi không có tội. Nếu tòa còn công lý thì hãy trả tự do cho anh Giáp, minh oan cho chúng tôi”-Cường nói.
Trả hồ sơ điều tra lại
Đại diện VKS trong phần luận tội cho rằng lời khai Giáp chỉ đạo nhóm cửu vạn đi cướp mới khách quan và phù hợp với tình tiết vụ án. Lời khai phản cung của nhóm Cường cho rằng đã đổ oan cho Giáp là do luật sư của Giáp đã “tác động”. Đại diện VKS đề nghị tòa bác kháng cáo, giữ nguyên mức án 7 năm đối với bị cáo Giáp vì lời khai của các nhân chứng bị luật sư “mua chuộc”.
Luật sư cho rằng Giáp bị buộc tội căn cứ theo lời khai của các nhân chứng cũng là bị án trong vụ án. Nhưng cả trong giai đoạn điều tra, xét xử cũng như tại phiên phúc thẩm này, các nhân chứng đều phản cung. Luật sư đề nghị tòa trả tự do cho Giáp, đồng thời, kiến nghị xem xét bản án đã tuyên đối với các nhân chứng do có dấu hiệu oan sai.
Tòa nhận định, quá trình điều tra, cũng như tại phiên tòa sơ thẩm, phúc thẩm bị cáo Giáp đều kêu oan, các nhân chứng cũng khẳng định Giáp bị oan. Đặc biệt lời khai của nhân chứng Cường về nhóm Linh, Trung ở phòng giam đã nhận gây ra vụ cướp là tình tiết mới. Tòa cho rằng những tình tiết này chưa làm rõ được tại tòa nên tuyên hủy án sơ thẩm đối với bị cáo Giáp để điều tra lại.
Nhân chứng Nguyễn Quốc Cường cho biết sau phiên sơ thẩm, anh được chuyển về giam tại Trại tạm giam Công an tỉnh Quảng Ninh, có ở chung với hai người gây ra một số vụ cướp ở đường biên Móng Cái tên Linh (trú Hải Phòng) và Trung (trú Yên Bái). Hai người này nói nhóm Cường bị oan, họ mới là thủ phạm gây ra vụ cướp hàng điện tử mà nhóm Cường bị kết tội. Hai người này nói do xem báo mạng thấy nhóm Cường đã nhận tội nên khi bị bắt họ không khai ra vụ cướp hàng điện tử nữa.
