Theo VINAFIS, sản phẩm tôm là 1 trong 4 sản phẩm xuất khẩu (XK) chủ lực của ngành thủy sản Việt Nam. Kim ngạch XK tôm chiếm khoảng 45% tổng kim ngạch XK của ngành thủy sản, tạo việc làm và thu nhập cho khoảng 700.000 hộ gia đình.
Tuy nhiên, từ khi dịch COVID-19 xảy ra trên diện rộng và kéo dài, đặc biệt là giãn cách xã hội thời gian qua tại khu vực Tây Nam Bộ, vựa tôm của cả nước, đã và đang làm ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất, chế biến và XK tôm, có nguy cơ làm đứt gãy chuỗi sản xuất và cung ứng tôm.
Người nuôi tôm khó khăn trong việc kêu gọi thương lái, nhà máy thu mua, giá tôm có khi chỉ bằng 50% so với cùng kỳ năm ngoái. Rất khó tìm mua thức ăn, con giống, chế phẩm sinh học… Đến nay diện tích đang nuôi chỉ bằng 30-40% so với cùng kỳ, nhiều cơ sở nuôi đang ‘treo ao’…
Lực lượng thương lái rất tốn thời gian cho việc làm các loại giấy tờ, tốn tiền cho việc xét nghiệm COVID-19. Nhiều thương lái và lái xe đã tạm ngừng việc.
Nhiều nhà máy không đủ điều kiện để thực hiện “3 tại chỗ”, thiếu hụt nguồn lao động khiến công suất sụt giảm (các nhà máy tại Cà Mau, Bạc Liêu đã giảm 60-70%), chi phí sản xuất tăng cao…
 |
Nuôi tôm thâm canh ở ĐBSCL. Ảnh: XT |
Theo VINAFIS, hiện trạng trên sẽ dẫn tới kim ngạch XK thủy sản năm 2021 khó có thể hoàn thành được kế hoạch. Tiêu thụ nội địa cũng bị đình trệ lớn khi hệ thống siêu thị, chuỗi cửa hàng, chợ đầu mối phải thực hiện giãn cách hoặc phải đóng cửa.
Để tháo gỡ khó khăn, VINAFIS kiến nghị, ưu tiên vắc xin cho tài xế vận tải trong chuỗi sản xuất - kinh doanh tôm: sản xuất tôm nguyên liệu, thương lái, người thu mua tôm của các cơ sở thu mua và toàn thể cán bộ, nhân viên chế biến tôm để những đối tượng này tăng khả năng chống chọi dịch bệnh và là điều kiện quan trọng nhất để khôi phục sản xuất ngành tôm trở lại bình thường.
Các tỉnh và các chốt kiểm dịch cần xếp các đối tượng trong chuỗi ngành tôm là ngành nghề ưu tiên và được hưởng cơ chế “luồng xanh”.
Bãi bỏ quy định giới hạn khung giờ ra đường đối với ngành nghề đặc thù làm việc vào ban đêm như: thu mua, vận chuyển tôm thịt; giao/nhận con giống… vì việc thu hoạch và vận chuyển tôm thường diễn ra vào sáng sớm hoặc chiều muộn…
Tổng cục Thủy sản hướng dẫn thành lập “Tổ thu mua đặc biệt” để tổ chức thu hoạch, thu mua tôm nhằm giảm khâu trung gian, nâng được giá bán cho người nuôi.
Nhà nước có chính sách hỗ trợ tiền điện cho người nuôi tôm, cụ thể là giảm 10-30% tiền điện trong 6 tháng (tháng 7 đến 12/2021); giảm một phần chi phí điện đến hết năm 2021 cho các DN có điều kiện tăng cường trữ tôm.
Có chính sách tạm hoãn trả nợ vốn vay ngân hàng và cho vay tiếp để nuôi vụ mới; cho nhà máy chế biến vay vốn ưu đãi để trả lương cho công nhân và phát triển sản xuất…
