Ngày 15/1, Hội đồng xét xử TAND TP Hà Nội tiếp tục phiên xử sơ thẩm các bị cáo Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh và 20 đồng phạm trong vụ án xảy ra tại Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và Tổng Cty CP xây lắp Dầu khí Việt Nam (PVC).
Như đã đưa tin, tại các ngày làm việc trước, sau khi xét hỏi, các luật sư và bị cáo đã trình bày quan điểm, luận cứ bào chữa. Hôm nay (15/1), các kiểm sát viên Viện KSND TP Hà Nội (VKS) giữ quyền công tố tại tòa bắt đầu đối đáp lại quan điểm của luật sư, bị cáo.
"Chính phủ không có văn bản đồng ý cho PVN chọn PVC làm tổng thầu"
Đại diện VKS đặt đặt vấn đề PVN chỉ định PVC làm tổng thầu có đúng căn cứ hay không? Đồng thời, công tố viên dẫn lời khai của bị cáo Đinh La Thăng cho rằng việc chỉ định thầu xuất phát từ kết luận của cấp trên về chủ trương xây dựng tập đoàn, rằng thực hiện chủ trương người Việt Nam ưu tiên sử dụng hàng Việt Nam...
“Mặc dù đủ cơ sở truy tố các bị cáo hai tội nhưng các bị cáo đều phủ nhận, chỉ chịu trách nhiệm thiếu kiểm tra giám soát. Do đó, VKS không cho các bị cáo được hưởng tình tiết giảm nhẹ” – kiểm sát viên giữ quyền công tố khẳng định.
Tuy nhiên, đại diện VKS khẳng định, Kết luận 41 của Bộ Chính trị về phát triển PVN không đề cập cụ thể, càng không đề cập việc chỉ định thầu. Chính phủ có công văn trả lời PVN (do ông Đinh La Thăng ký đề xuất cho PVC làm tổng thầu thực hiện dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2) thông báo ý kiến Thủ tướng Chính phủ, trong đó Thủ tướng chỉ đạo PVN "lựa chọn nhà thầu đủ kinh nghiệm và năng lực".
“Như vậy, có cơ sở khẳng định Chính phủ không có văn bản nào đồng ý cho PVN chọn PVC làm tổng thầu. Qua đó, có thể đặt ra câu hỏi rằng vậy PVN có thực hiện đúng chỉ đạo của Thủ tướng hay không?” – kiểm sát viên đặt vấn đề.
Liên quan đến năng lực thực hiện dự án của PVC, đại diện VKSND nhấn mạnh phải đánh giá tổng thể chung chứ không chỉ thể hiện ở chi tiêu và lợi nhuận để nói PVC có đủ năng lực. Người giữ quyền công tố dẫn các báo cáo tài chính và công nợ của PVC và PVN, chứng minh PVC thời điểm đó khó khăn, không đủ năng lực để thực hiện dự án Thái Bình 2.
Hội đồng xét xử.
Cũng theo kiểm sát viên, tại toà, chính các bị cáo Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh – nguyên Chủ tịch PVC cũng cho rằng thời điểm đó PVC không đủ năng lực mà chỉ có Lilama đủ năng lực. Việc PVC không có năng lực lại được làm tổng thầu dẫn đến việc dự án thi công kéo dài gấp đôi, PVC chịu chi phí phát sinh hơn 155 tỷ đồng/năm.
“Từ căn cứ trên cho thấy chủ trương chỉ định thầu với PVC có là ưu tiên dùng hàng Việt? Rõ ràng là không” – đại diện VKS nêu quan điểm.
"Thiệt hại 119 tỷ đồng thậm chí thấp hơn mức tính toán"
Đại diện VKS cũng đặt vấn đề: “Các bị cáo có biết hay thiếu trách nhiệm nên để hợp đồng 33 và 4194 (cùng để thực hiện dự án Thái Bình 2) thiếu cơ sở pháp lý và dẫn đến ứng tiền trái quy định? Nhiều quyết định của PVN như điểm mấu chốt là khi ông Đinh La Thăng có ý kiến thì chỉ 4 ngày sau PVC và PVPower (chủ đầu tư ban đầu) ký hợp đồng khi còn thiếu một loạt hồ sơ theo yêu cầu… nhiều nội dung có trong hợp đồng nhưng là tài liệu khống”.
Tiếp đó, theo sự chỉ đạo của ông Đinh La Thăng, ngày 23/11, Nguyễn Quốc Khánh cùng với PVC ký hợp đồng 4194 mà thực chất chỉ là hợp đồng “phù phép” cho PVC sử dụng tiền. Với việc ký hợp đồng 33 và tạm ứng tiền trái quy định, cho thấy thực chất ký kết hợp đồng không phải để PVN tạm ứng cho PVC thực hiện Thái Bình 2 mà chỉ hợp thức chuyển tiền cho PVC.
Về xác định khoản thiệt hại, kiểm sát viên cho rằng, theo cáo trạng kết luận và bị cáo thừa nhận trước toà là tạm ứng không đúng và sử dụng sai mục đích là trái quy định pháp luật. Số tiền thiệt hại 119 tỷ đồng là có căn cứ, thậm chí thấp hơn mức tính toán nếu xác định đúng thực tế, và việc xác định như cáo buộc là theo hướng có lợi cho bị cáo. Còn quan điểm cho rằng việc tạm ứng không xảy ra thiệt hại, hoặc thiệt hại không đáng kể là không có cơ sở.
"Có lợi ích nhóm, không cho hưởng tình tiết giảm nhẹ"
Nói về lợi ích nhóm, kiểm sát viên cho rằng, xét mối quan hệ cho thấy Vũ Đức Thuận – nguyên TGĐ PVC và Trịnh Xuân Thanh đều do ông Đinh La Thăng có vai trò quyết định trong việc đưa về ngành dầu khí, bổ nhiệm, cất nhắc. Trên cơ sở quan hệ đó, mặc dù biết rõ PVC khó khăn tài chính, không đủ năng lực nhưng để tạo điều kiện cho PVC ông Đinh La Thăng vẫn chỉ định thầu, chỉ đạo các bị cáo và đối tượng liên quan ở PV Power ký hợp đồng EPC số 33 và tạm ứng tiền trái pháp luật để Trịnh Xuân Thanh, Vũ Đức Thuận sử dụng trái mục đích, gây thiệt hại cho Nhà nước.
“Qua đó, thấy rõ mối quan hệ mang tính lợi ích nhóm trong vụ án” – đại diện VSK nêu quan điểm. Về một số quan điểm của luật sư không đồng tình với nhận định trong bản luận tội đánh giá bị cáo không thành khẩn khai báo, quanh co, đổ lỗi cho cấp dưới, đại diện VKS nhấn mạnh cần tách bạch hai vấn đề là quyền của bị cáo theo luật và phần đánh giá về thái độ, hành vi của bị cáo của cơ quan luận tội.
“Mặc dù đủ cơ sở truy tố các bị cáo hai tội nhưng các bị cáo đều phủ nhận, chỉ chịu trách nhiệm thiếu kiểm tra giám soát. Do đó, VKS không cho các bị cáo được hưởng tình tiết giảm nhẹ. Bởi tình tiết giảm nhẹ chỉ được hưởng khi bị cáo thành khẩn khai báo và ăn năn hối lỗi. Kiểm sát viên tại toà cũng đã thể hiện quan điểm, còn việc chấp nhận hay không là thuộc về HĐXX” – người giữ quyền công tố khẳng định.
Từ lập luận trên, đại diện VKS kết luận, với nguồn chứng cứ đã có, đủ cơ sở xác định ông Thăng có vai trò quyết định trong vụ án; việc truy tố bị cáo Đinh La Thăng là có căn cứ pháp luật.
