Hôm qua, Bộ Ngoại giao Việt Nam cho biết, tại Hội nghị đặc biệt Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Trung Quốc ngày 14/6 ở Vân Nam, Trung Quốc, các nước ASEAN đã đồng thuận nhất trí về nội dung Tuyên bố báo chí của các bộ trưởng ngoại giao ASEAN.
Tăng cường hợp tác ASEAN-Trung Quốc
Tuyên bố báo chí có đoạn: “Chúng tôi ghi nhận năm 2016 là dấu mốc quan trọng trong quan hệ ASEAN-Trung Quốc, đánh dấu 25 năm thiết lập Quan hệ Đối thoại. Chúng tôi mong muốn sẽ phối hợp cùng Trung Quốc đưa hợp tác hai bên lên tầm cao mới. Tuy nhiên, chúng tôi cũng không thể bỏ qua những gì đang xảy ra ở biển Đông vì đây là một vấn đề quan trọng trong quan hệ giữa ASEAN và Trung Quốc. Đó cũng chính là mục đích của việc tổ chức Hội nghị đặc biệt Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Trung Quốc ngày hôm nay”.
Các bộ trưởng ngoại giao ASEAN cũng thảo luận công tác chuẩn bị cho Cấp cao Kỷ niệm ASEAN-Trung Quốc sẽ được tổ chức ngày 7/9 tại Vientiane, Lào.
Các bộ trưởng khẳng định quan hệ ASEAN-Trung Quốc sẽ tiếp tục được thúc đẩy phù hợp với các nguyên tắc được nêu trong Hiến chương Liên Hợp Quốc, Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á, 5 nguyên tắc về cùng chung sống hòa bình, 10 nguyên tắc của Hội nghị Á-Phi Bandung, Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) cùng các hiệp ước, luật lệ và quy định quốc tế khác.
Hợp tác ASEAN-Trung Quốc sẽ nằm trong khuôn khổ triển khai Kế hoạch Hành động ASEAN-Trung Quốc 2016-2020 và văn kiện ASEAN 2025: Cùng vững vàng tiến bước. Các bộ trưởng nhất trí tăng cường hợp tác ASEAN-Trung Quốc dựa trên các nguyên tắc bình đẳng, cùng có lợi và chia sẻ trách nhiệm hướng tới sự thịnh vượng của từng quốc gia và của cả khu vực trong thế kỷ 21. Các bộ trưởng ngoại giao ASEAN cam kết tuân thủ chặt chẽ trật tự khu vực và quốc tế dựa trên luật lệ, ủng hộ, bảo vệ các quyền và ưu đãi của tất cả các quốc gia. Các bộ trưởng cũng ghi nhận tình hình triển khai các hoạt động kỷ niệm giữa ASEAN và Trung Quốc nhằm kỷ niệm 25 năm thiết lập Quan hệ Đối thoại.
Tôn trọng đầy đủ các tiến trình ngoại giao và pháp lý
Về biển Đông, các bộ trưởng ngoại giao ASEAN đã trao đổi thẳng thắn với Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị về những diễn biến gần đây trên thực địa. Tuyên bố báo chí có đoạn: “Chúng tôi bày tỏ quan ngại sâu sắc về những diễn biến gần đây làm xói mòn lòng tin, gia tăng căng thẳng, ảnh hưởng đến hòa bình, an ninh và ổn định ở biển Đông. Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, an ninh, ổn định, an toàn và tự do hàng hải và hàng không ở biển Đông phù hợp với các quy định được thừa nhận rộng rãi của luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS). Chúng tôi nhấn mạnh nhu cầu tăng cường hiểu biết và tin cậy lẫn nhau, tự kiềm chế, không có các hành động làm phức tạp thêm tình hình hoặc làm leo thang căng thẳng, và tìm kiếm giải pháp giải quyết hòa bình các tranh chấp theo luật pháp quốc tế”.
Các bộ trưởng ngoại giao ASEAN “khẳng định cam kết của ASEAN nhằm bảo đảm hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực, cũng như giải quyết hòa bình các tranh chấp, bao gồm việc tôn trọng đầy đủ các tiến trình ngoại giao và pháp lý, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, dựa trên các nguyên tắc được thừa nhận rộng rãi của luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS và Hiến chương Liên Hợp Quốc”. Các bộ trưởng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của phi quân sự hóa và tự kiềm chế trong việc triển khai tất cả các hoạt động, kể cả việc bồi đắp, có thể làm gia tăng căng thẳng ở biển Đông.
Các bộ trưởng ngoại giao ASEAN nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC và ghi nhận tiến trình và các bước tham vấn mới nhằm thúc đẩy sớm thông qua một Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC), bao gồm thông qua các cuộc họp thường xuyên cấp quan chức cao cấp và Nhóm Công tác ASEAN-Trung Quốc về thực hiện DOC.
Cùng với việc thực hiện đầy đủ, hiệu quả DOC và sớm hình thành COC, các bộ trưởng ngoại giao ASEAN nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng lòng tin, triển khai các biện pháp phòng ngừa nhằm tăng cường hiểu biết và tin cậy giữa các bên.
