Trong phát biểu trước báo giới, ông Biden bày tỏ ủng hộ việc chấm dứt bảo vệ quyền sở hữu – đảo ngược lại quan điểm trước đây của chính phủ Mỹ. Sau phát biểu của ông, đại diện thương mại Mỹ Katherine Tai ra thông báo: “Đây là cuộc khủng hoảng y tế toàn cầu, những trường hợp bất thường của đại dịch COVID-19 đòi hỏi những biện pháp khác thường”, bà Tai nói.
Đại diện thương mại Mỹ ủng hộ thực hiện đàm phán về bỏ quyền sở hữu trí tuệ với vắc-xin tại Tổ chức Thương mại thế giới (WTO). Thông báo được đưa ra trong bối cảnh đang có nỗi lo ngại lớn rằng đợt bùng phát dịch bệnh nghiêm trọng ở Ấn Độ hiện này có thể tạo ra những biến chủng virus kháng vắc-xin, cản trở sự hồi phục toàn cầu. Ấn Độ đang chìm trong khủng hoảng, chiếm tới hơn 46% số ca mắc của toàn thế giới trong tuần trước, và có nhiều dấu hiệu cho thấy dịch bệnh nghiêm trọng đang lan sang các nước làng giềng Nepal, Sri Lanka và nhiều quốc gia khác.
 |
| : Tổng giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala bước đi bên ngoài trụ sở WTO ngày 1/3. Ảnh: AP |
Trên Twitter, Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus gọi bước đi của ông Biden là “khoảnh khắc phi thường trong cuộc chiến chống COVID-19”, phản ánh “sự khôn ngoan và vai trò lãnh đạo của Mỹ”.
“Bỏ bằng sáng chế cho các loại thuốc và vắc-xin COVID-19 có thể thay đổi cuộc chơi ở châu Phi, tạo ra thêm hàng triệu liều vắc-xin và cứu vô số mạng sống. Chúng tôi khen ngợi vai trò lãnh đạo của Nam Phi, Ấn Độ và Mỹ, và thúc giục những nước khác ủng hộ họ”, Giám đốc WHO châu Phi Matshidiso Moeti viết trên Twitter.
Trước đây, Mỹ và nhiều nước ngăn chặn WTO thảo luận về đề xuất của Ấn Độ và Nam Phi về việc bỏ bảo vệ một số bằng sáng chế và công nghệ để tăng sản xuất vắc-xin ở những nước đang phát triển. Năm ngoái, chính phủ Mỹ rót hàng tỷ đô la vào nghiên cứu và mua vắc-xin COVID-19, khi các loại vắc-xin vẫn ở giai đoạn đầu và chưa rõ loại nào sẽ mang lại hiệu quả.
Thông báo của Mỹ sẽ mở ra giai đoạn đàm phán có thể kéo dài nhiều tháng để lên được một kế hoạch cụ thể. Bà Tai cảnh báo rằng việc cân nhắc sẽ mất thời gian, nhưng Mỹ sẽ tiếp tục thúc đẩy mở rộng sản xuất và phân phối vắc-xin, cũng như nguyên liệu cần để sản xuất vắc-xin trên khắp thế giới.
Thay đổi của Mỹ sẽ giúp Washington đáp lại nhu cầu của các nước đang phát triển, trong khi sử dụng cơ chế đàm phán của WTO để giới hạn phạm vi miễn trừ, một nguồn tin nắm được tình hình cho biết. Cách này cũng sẽ tạo thêm thời gian để tăng cường cung cấp vắc-xin qua các kênh thông thường.
Chờ bước đi tiếp theo
Nhóm vận động hành lang lớn nhất của ngành dược cảnh báo rằng bước đi chưa từng có tiền lệ của ông Biden sẽ làm suy yếu nỗ lực của các công ty trong đại dịch và làm giảm sự an toàn. Một nguồn tin trong ngành nói rằng các công ty Mỹ sẽ đấu tranh để bảo đảm việc bỏ bằng sáng chế sẽ ở mức hẹp và hạn chế nhất có thể, Reuters đưa tin. Các nhà phân tích nói rằng bước đi này của chính quyền Biden sẽ không dẫn đến những thay đổi lớn trong luật sở hữu trí tuệ.
Những người trong ngành nói rằng việc sản xuất vắc-xin COVID-19 rất phức tạp và việc xây dựng cơ sở sản xuất mới sẽ tiêu tốn nguồn lực đáng ra được dùng để tăng cường sản xuất ở các nhà máy hiện tại. Họ nói rằng các hãng dược và nhiều quốc gia đang phát triển đã ký hơn 200 thoả thuận chuyển giao công nghệ để mở rộng sản xuất vắc-xin, một dấu hiệu cho thấy hệ thống hiện nay đang hoạt động tốt.
 |
| Người nhà một bệnh nhân chết vì COVID-19 ở Ấn Độ suy sụp sau lễ hoả táng. Ảnh: AP |
Nhưng các nhóm tiến bộ, xã hội dân sự và tổ chức quốc tế hưng phấn trước quan điểm mới của chính quyền Biden, vì điều này gần như đảo ngược hoàn toàn chính sách của Mỹ dưới thời chính quyền Trump khi chỉ trích cả WTO và WHO.
Tổ chức Bác sĩ không biên giới nói rằng nhiều quốc gia thu nhập thấp nơi họ đang hoạt động chỉ nhận được 0,3% lượng vắc-xin của toàn cầu.
