Tiền phong Chủ nhật đã có cuộc trao đổi với anh Lê Quốc Minh, Tổng biên tập báo điện tử Vietnam Plus, người khởi xướng RapNewsPlus, bản tin thời sự bằng nhạc rap đang được giới trẻ Việt yêu thích.
Thời của Video clip
Tôi khá ngạc nhiên khi được biết RapNewsPlus tham gia liên hoan phim. Anh có thể cho biết vì sao?
Ban đầu khi được mời tham dự liên hoan phim, tôi cũng chưa hiểu tại sao vì trong đầu bị “đóng đinh” chữ phim trong từ “liên hoan phim”. Nhưng sau khi được đại diện của Viện Pháp giải thích thì tôi hiểu ra rằng, bản tin thời sự bằng nhạc rap với tên gọi chính thức là RapNewsPlus của chúng tôi cũng là một sản phẩm video sáng tạo phù hợp để tham gia liên hoan.
Có thể nói, loại hình nghệ thuật này còn khá mới mẻ ở Việt Nam. Anh có thể chia sẻ ý tưởng khởi xướng và sản xuất chương trình đọc rap các bản tin RapNewsPlus?
Tôi có cảm hứng về một bản tin bằng nhạc rap khi tham dự một hội thảo ở Pháp, tại đó một nhóm người Senegal giới thiệu chiến dịch vận động chính trị của họ theo cách này. Bản thân tôi yêu âm nhạc nên rất thích cách thể hiện như vậy. Nhưng tôi thấy bản tin của các đồng nghiệp Senegal dài quá, đến 12-15 phút, nội dung thì quá “cứng” nên e rằng nếu đưa nguyên mô hình như vậy thì không thể thu hút người nghe. Vậy là tôi quyết định giảm xuống 4 phút, tương đương với một bài hát, và điều quan trọng là phải có cách trình bày vui nhộn về những nội dung thực sự nghiêm túc, chính thống.
Điểm độc đáo của bản tin RapNewsPlus là nội dung đều là những vấn đề nghiêm túc, khác với một số bản tin rap khá nổi tiếng trên thế giới theo kiểu châm biếm chính trị. Và vì yếu tố âm nhạc rất quan trọng nên chúng tôi chọn beat nhạc rất cẩn thận. Chúng tôi cũng luôn cố gắng có cách trình bày nhẹ nhàng, mang tính giải trí, đôi chỗ thậm chí dí dỏm nhưng không được suồng sã. Và nhất thiết phải có một câu dễ nghe, dễ nhớ - giống như là điệp khúc của bài hát vậy.
Khi chương trình này mới ra đời, các anh đón nhận phản hồi của độc giả như thế nào? Số người truy cập xem chương trình này có tăng đột biến không?
Số đầu tiên thu hút 1 triệu lượt xem sau 48 giờ, trên tất cả các nền tảng như YouTube, Facebook và một số website âm nhạc, website cho giới trẻ. Các số tiếp sau đó vẫn nhận được sự quan tâm lớn của người dùng, ban đầu là vì tò mò, sau đó là sự quan tâm thực sự. Đương nhiên, lượng xem không thể nào luôn ở mức cao chót vót, với các số tiếp theo thì mức truy cập lúc cao lúc thấp (trung bình là khoảng 500.000 lượt trên tất cả các trang) và chúng tôi đánh giá là xu hướng thông thường, đòi hỏi bản tin phải luôn có yếu tố mới mẻ. Chính vì vậy cứ khoảng 4-5 số là chúng tôi lại phải đưa những yếu tố mới lạ vào, ví dụ mời thêm nhân vật nổi tiếng tham dự, như danh hài Chí Trung, ca sĩ Hà Linh…, hoặc có những cách tạo điểm nhấn mới. Số 22 vào tháng 10/2014, chỉ riêng lượt xem trên trang Yan.vn có hợp tác đăng tải nội dung với VietnamPlus đã đạt 800.000 lượt sau 2 ngày, và tổng lượt xem clip này là 1,3 triệu sau 1 tuần, cho thấy sự quan tâm đến RapNewsPlus không hề giảm sút.
Có vẻ như xu hướng làm phim trên mạng đang lên ngôi, vượt hẳn so với phim truyền hình và phim điện ảnh?
Tôi không dám nói là video trên mạng xã hội vượt được phim điện ảnh hay truyền hình nhưng quả thực thể loại này đã trở thành một trào lưu mạnh mẽ và nó sản sinh ra rất nhiều nhân vật được coi như những “hiện tượng của cộng đồng mạng.” Trên thế giới có nhiều Vlogger có số người theo dõi khủng khiếp hơn nhiều so với các ngôi sao điện ảnh, âm nhạc mặc dù báo chí hầu như chẳng bao giờ nhắc đến tên của họ. Và nhiều người tạo nên nguồn thu nhập cá nhân không nhỏ từ sự nổi tiếng đó.
Phim ảnh thì cầu kỳ, cần đầu tư nhiều, cần phải quảng bá với chi phí không ít và quan trọng nhất là cần hệ thống hạ tầng để trình chiếu. Các sản phẩm trên mạng thì từ loại chất lượng cao đến chất lượng thấp, từ loại được sản xuất theo quy trình hết sức chuyên nghiệp cho đến những video clip được thực hiện đơn sơ tại gia đình, đều có thể được truyền tải dễ dàng và rộng rãi đến công chúng. Và điều thú vị là bất kỳ ai cũng có thể trở nên nổi tiếng nếu nội dung của họ đánh trúng nhu cầu thưởng thức của số đông người dùng Internet. Qua những chương trình thế này cũng phát hiện ra rất nhiều tài năng tiềm ẩn.
Mang chuông đi đánh xứ người
Anh có biết loại hình phim video trên mạng đã được công nhận như thế nào và đã từng có những giải thưởng nào tương tự như thế này trên thế giới chưa?
Thế giới quan tâm đến loại hình này đã từ lâu và có rất nhiều loại giải thưởng như thế, nhất là dành cho lĩnh vực âm nhạc hoặc video blog. Mới gần đây có một đơn vị tại Việt Nam là Pops cũng trao giải cho các sản phẩm loại này. Trong lĩnh vực báo chí, truyền thông thì thường được xếp chung với một thể loại nào đó, ví dụ là “sản phẩm truyền thông sáng tạo.”
Anh Lê Quốc Minh (thứ hai từ trái sang) và ê kíp thực hiện RapNewsPlus tại Singapore
Giải thưởng Độc giả Trẻ Thế giới thường niên diễn ra trong khuôn khổ Hội nghị Thượng đỉnh Độc giả Trẻ Thế giới và Ý tưởng Sáng tạo (World Young Reader Summit and Ideathon) của WAN-IFRA, từ ngày 24 đến 26/11 tại Bali, Indonesia, mới có thêm thể loại Digital First nhằm tôn vinh nhà xuất bản tin tức đã có biện pháp sáng tạo để lôi kéo sự tham gia của giới trẻ thông qua điện thoại di động, máy tính bảng và các thiết bị điện tử khác. Tranh đua trong thể loại này còn nhiều hình thức truyền thông khác chứ không chỉ là video trên mạng.
Để thực hiện Rap NewsPlus thì cần bao nhiêu người và bao nhiêu thời gian thực hiện? Sắp tới, anh có ý định tăng tần suất chương trình không?
Quy trình sản xuất thì không phức tạp nhưng cũng mất thời gian: Có hai biên tập viên của VietnamPlus trực tiếp phụ trách việc lựa chọn nội dung, họ phải chuẩn bị thông tin trong nước, quốc tế và thể thao, biên tập viên viết phác thảo lời rồi các rapper chỉnh sửa hoặc viết thêm cho hợp với giọng hát của từng người, rồi phải đi thu ở studio, phải quay phim vào ngày hôm sau và lại mất thêm thời gian làm hậu kỳ. Tính về thời gian phải mất đến 4 ngày cho một bản tin.
Nhiều người cũng hỏi tôi có tăng thời lượng ra bản tin
RapNewsPlus hay không, thậm chí có người dùng trẻ còn khuyến nghị rằng nên ra bản tin nhạc rap…. mỗi ngày. Chúng tôi đã nghiên cứu rất kỹ và cho rằng thời gian 2 tuần là rất hợp lý, không chỉ vì quy trình sản xuất khá dài, mà nó vừa đủ để người nghe bắt đầu có cảm giác chờ đợi sản phẩm mới. Tất nhiên, chúng tôi có kế hoạch sản xuất những số đặc biệt xen kẽ, nhưng nhằm phục vụ mục đích khác, theo chủ đề khác.
Anh có thể chia sẻ đôi điều về việc RapNewsPlus đã được giải thưởng truyền thông tại Bali, Indonesia vừa qua? Anh có dự định làm bản tin nhạc rap bằng tiếng Anh không?
Mỗi năm, WAN-IFRA đều kêu gọi các cơ quan báo chí trên toàn thế giới tự đề cử các sản phẩm của mình. Tôi tham dự đều đặn các hội thảo của WAN-IFRA từ năm 2010 nên nắm được thông tin này, nhưng trước đây chưa cảm thấy hài lòng với sản phẩm nào để tự tin gửi dự thi. Sau khi RapNewsPlus ra mắt vào tháng 11/2013, sản phẩm này nhận được đánh giá tích cực của độc giả trẻ cũng như nhiều đồng nghiệp trong nước và quốc tế, và tôi nghĩ cứ thử gửi dự thi xem sao.
Ban tổ chức nhận xét: “Đây là một ý tưởng xuất sắc khi sử dụng nhạc rap để thu hút người trẻ trên toàn thế giới và có thể trở thành một công cụ tuyệt vời để khuyến khích giới trẻ nói lên những suy nghĩ của mình.”
Thực tế, chúng tôi đã làm bản tin rap news bằng tiếng Anh. Theo đề nghị của WAN-IFRA, chúng tôi đã thực hiện một bản tổng kết tình hình báo chí và truyền thông thế giới trong năm 2014 với phong cách rap news. Và ban tổ chức còn mời chúng tôi biểu diễn trực tiếp trên sân khấu, mở màn cho hội nghị Truyền thông Kỹ thuật số châu Á (DMA) tại Singapore vào tháng 11/2014. Quả thực là một kỷ niệm thú vị và khó quên.
Anh kỳ vọng gì khi tham gia liên hoan phim CLAP?
Mục đích đầu tiên là mang sản phẩm của mình đến liên hoan với hy vọng truyền được chút cảm hứng cho những bạn trẻ đến dự Clap! tại Hà Nội. Đây cũng là cơ hội để tôi có thể giao lưu với những người quan tâm đến sản phẩm của mình, nói cho họ biết rằng việc tạo ra một sản phẩm mới nhiều khi cũng đơn giản chứ không phức tạp gì, với hy vọng nhiều người sẽ tự sáng tạo ra cái gì đó của riêng mình. Tôi cũng mong muốn sẽ học hỏi được từ các đồng nghiệp trong nước cũng như từ Pháp. Tôi đã xem qua một số trailer của Pháp và thực sự ấn tượng. Nhiều video clip của các bạn trẻ Việt Nam cũng rất thông minh, đầy ngẫu hứng. Tôi cũng phải học tập rất nhiều từ thế hệ trẻ.Liên hoan phim Tài năng mới Clap! Hanoi mở cửa miễn phí. Mỗi buổi chiếu sẽ giới thiệu một kiểu phim đặc biệt và khán giả được giao lưu với các khách mời là các nhà làm phim người Việt và người Pháp. Cùng với RapNewsPlus, còn có Phở là hai ví dụ điển hình về chương trình sản xuất web contents tại Việt Nam. Bộ phim “Đập cánh giữa không trung” của đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp cũng tham dự liên hoan phim này.