Theo xưa nay, "huyết lình" được cho là máu đến tháng của loài khỉ cái và là một loại dược liệu. Trên nhiều diễn đàn, người ta đồn và tin tưởng rằng thứ phế thải của cơ thể khỉ cái này là "siêu dược" giúp tăng cường hệ miễn dịch? Kẻ thì phán đó là vị thuốc bổ không thể thiếu được của cánh chị em? Rồi dân buôn dược liệu thì tung hô rằng cái tinh túy của "mỹ hầu vương" này là biệt dược giúp cho mọi lứa tuổi, cải lão hoàn đồng, kéo dài tuổi xuân, tăng cường chức năng sinh lý cho đàn ông lẫn đàn bà…
1. Vừa mua nửa ký huyết lình với giá 3 triệu đồng từ một trang mạng chuyên kinh doanh "biệt dược rừng xanh", chị Thu Mỹ ngụ phường Tân Định, quận 1, TP Hồ Chí Minh săng sái chia sẻ với các bạn trên trang face của mình rằng đó là "diệu dược" trong năm Bính Thân sắp tới: "Các bậc tiền nhân có câu ăn gì bổ nấy, nên huyết lình đặc biệt tốt cho chị em tụi mình. Mình tới tháng thì đau bụng, đau khủng khiếp, làm cách gì cũng không giảm đau. Lâu nay thì phải uống thuốc tây nhưng càng uống thì càng lờn thuốc? Nếu cứ duy trì mãi tình trạng đến tháng uống thuốc giảm đau thì suy gan suy thận là điều khó tránh khỏi. May mà nhờ năm con khỉ này các y gia mới đưa thông tin về vị thuốc huyết lình chữa đau bụng kinh, nhờ vậy mình mới biết mà mua dùng đó".
Sáng cuối tuần, 2 ngày sau khi chị Mỹ đưa thông tin về "diệu dược huyết lình" mà chị tin rằng còn có tác dụng duy trì được sắc xuân phơi phới cho cánh má hồng với "da nuột nà - sắc vóc hoàn hảo", thì người viết lại tiếp cận với công dụng khác của vị thuốc huyết lình từ một "quý ông": "Nó bổ máu huyết, nên những người bị thiếu máu dùng nó rất là Ok? Huyết lình nếu đem ngâm rượu thì có tính chất cường dương. Không chỉ chữa chứng “trên bảo dưới không nghe” "chưa đến chợ đã tiêu hết tiền", nó còn chữa được vô sinh nữa đó!".
Gặp nhau tại phố đông dược Hải Thượng Lãn Ông (quận 5), ông khách dáng người bệ vệ đi săn huyết lình tại các quầy biệt dược, tên Hùng, tuổi ngoài 50, kinh doanh nhà nghỉ trên đường Phan Xích Long, đã bỏ nhỏ như thế. Bên đường, trước quầy đông dược P.A.Đường, ông Hùng vừa nói vừa quẹt màn hình cảm ứng chiếc điện thoại Iphone 6 truy cập vào một số trang mạng nói đủ thứ tác dụng "quỷ khốc thần sầu" liên quan đến máu huyết của loài động vật cầm tinh chủ năm 2016 này, nhằm chứng thực thông tin của mình là chuẩn xác: "Năm con gì thì mình dùng dược liệu liên quan đến con đó thì mới hiệu nghiệm cưng à. Cái này nghe thì thấy ghê, nhưng nó thực sự bổ dưỡng, xứng là diệu dược của chốn phòng the đó" - ông Hùng bộc bạch.
Không có con số thống kê ở TP Hồ Chí Minh có bao nhiêu tín đồ của vị thuốc này như ông Hùng, bà Mỹ… Chỉ biết rằng thông tin người ta rao bán, tìm mua, khoe đã "tậu" được biệt dược huyết lình, hay tung lên hình ảnh những hũ rượu ngâm huyết lình sôi động đến ầm ĩ. Có người còn quả quyết rằng không riêng gì đau bụng kinh và chứng thiếu máu, vị thuốc ấy còn "chữa được bá chứng của chị em"… và cả ung thư máu? Điều này càng khiến vị thuốc huyết lình trên thị trường dược liệu càng thêm… náo nhiệt!
2. "Huyết lình hay huyết lình khang còn có tên gọi theo tiếng dân tộc là lục lình. Dược liệu này được chế biến từ máu và nhau thai của những con khỉ cái. Đó là giống khỉ có khả năng tìm được lá cây để tự chữa bệnh cho chính mình. Khi có mang, những con khỉ cái này tìm các loại thảo dược có vị thuốc để tự bồi bổ. Nhờ vậy mà chúng tha hồ chạy nhảy trên các mỏm đá, cành cây mà vẫn giữ được thai an toàn. Do đó, tinh chất được hấp thụ đủ đầy và tồn trữ trong nhau thai của chúng. Theo y lý cũng như kinh nghiệm cổ truyền của đồng bào dân tộc, huyết lình là vị thuốc bổ đứng đầu trong mọi loại thuốc?”.
Đây là lời rao trên trang duocminh… về "đại biệt dược" huyết lình. Trang này đưa hình ảnh một khối đen đúa có trọng lượng ngoài 5kg chào giá đến hơn 20 triệu đồng với lời đoan chắc chỉ dùng tối đa một tuần sẽ giúp bất kỳ chị em bị suy nhược nào lấy lại sức khỏe ban đầu: "… Nó có khả năng dưỡng thai, chữa thai ra máu. Nó chính là thần dược thiên nhiên giúp sơn nữ vùng cao sinh đẻ liên tục mà sức khỏe, vóc dáng vẫn rất là mặn mà…. Nó là vị thuốc để tới hàng chục, hàng trăm năm trong các hang núi mà không hề mất đi giá trị của nó?!”.
Những lời có cánh gắn với vị thuốc tưởng như "có nguồn gốc từ tiên giới" này là từ một người đàn bà tự nhận mình là "tín đồ của huyết lình", đang nuôi hy vọng chữa chứng bệnh vô sinh của chính mình. Đó là một phụ nữ khá nổi tiếng trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản tại quận 3. Bà này tiết lộ nhóm bạn làm ăn chơi chung nhóm với mình kết huyết lình còn vì nhiều tính năng tế nhị khác: "Huyết lình giúp kéo dài tuổi xuân, tăng cường sinh lý cực mạnh, phục hồi sức khỏe không lo hậu sản?”.
 |
Trong tự nhiên, rất khó tìm thấy máu khỉ nhưng đâu đâu cũng thấy người ta rao bán với số lượng không giới hạn?
3. Trong quá trình theo chân ông Hùng rảo quanh phố thuốc Đông y Hải Thượng Lãn Ông ở quận 5, người viết tiếp cận với những tiết lộ khá "dữ dằn" về công dụng trên của vị thuốc "máu khỉ cái" như chia sẻ của nữ "tín đồ huyết lình", kia. Cần nói rõ, càng gần đến cuối năm, nhu cầu biệt dược tẩm bổ, biếu xén gia tăng nên khu đông dược Hải Thượng Lãn Ông, tấp nập người mua những loại biệt dược đắt tiền. Có người mua vi-vây cá mập, có người mua đông trùng hạ thảo, có người săn tổ yến sào, linh chi, nhân sâm… các kiểu. Và hẳn nhiên, không thiếu những người chuyên đi "săn" huyết lình, như ông Hùng. "Có chỗ bán, có chỗ không. Mỗi chỗ bán giá khác nhau. Có nơi bán chỉ dăm bảy triệu đồng một ký, nhưng cũng có chỗ bán đến hơn chục triệu đồng một ký lô…".
Sau cú tặc lưỡi với câu "tiền nào của đó", ông Hùng dừng chân tại quầy đông dược nằm gần đại lộ Võ Văn Kiệt, đồng ý với giá bán 8 triệu đồng/kg… "Huyết lình bây giờ hút hàng lắm anh ơi, về bao nhiêu là khách đặt trước lấy liền. Anh muốn mua, thì đặt cọc, cuối tuần hàng về thì em nhắn" - cô nhân viên đỏm dáng nhỏ nhẹ với ông Hùng.
Thấy khách hỏi tới, cô này bật mí nhiều thông tin về vị thuốc huyết lình không khác gì mấy lời chào của mấy trang mạng vô kiểm chứng kia. "Chữa máu huyết là chuyện nhỏ, với đàn ông thì huyết lình chữa được chứng yếu sinh lý, vô sinh, di mộng tinh, tinh trùng kém, tinh trùng yếu, u phì đại tuyến tiền liệt. Nó còn đặc biệt tốt cho người bị ung thư đang trong giai đoạn hóa xạ trị. Nhiều người dùng phản hồi tốt lắm?"
Hỏi nguồn gốc huyết lình từ đâu, cô bán hàng tặc lưỡi bảo kiếm từ vùng rừng sâu Ma Nới bởi những nhóm thổ dân người Raglai ở tỉnh Ninh Thuận?!
 |
Săn huyết lình tại phố đông dược Hải Thượng Lãn Ông.
4. Huyết lình kỳ thực là gì? Nó có đúng là vị thuốc y học cổ truyền được kết tinh từ máu và nhau thai của loài khỉ cái sau khi "vượt cạn", hay là máu khỉ cái lúc đến ngày đến tháng? Và có đúng là huyết lình có những công dụng người người ra rao bán và tin tưởng như đã đề cập ở trên? Đông y sĩ Trần Sĩ Thanh (Trường Y học Cổ truyền Lê Hữu Trác) giải thích, huyết lình thực chất không phải là máu và nhau thai của khỉ cái, cũng không phải là máu của khỉ cái lúc tới tháng: "Huyết lình chỉ là máu khô của khỉ mẹ sau khi đẻ mà thôi" - đông y sĩ Trần Sĩ Thanh, trò chuyện.
Trong “Từ điển cây thuốc Việt Nam”, về vị thuốc huyết lình, cố GS-TS Đỗ Tất Lợi cho biết tại một số vùng cao, vào mùa khỉ đẻ (tháng 5-6 âm lịch), người ta thường tìm đến những mỏm núi đá là nơi khỉ hay ngồi sau khi đẻ để cạo lấy huyết đã khô đen. Tìm đến xã vùng cao Ma Nới, tìm gặp lương y Kim Kiều (Phòng khám Phước Thiện Đường, xã Hòa Sơn huyện Ninh Sơn tỉnh Ninh Thuận, cửa ngõ dẫn vào xã vùng cao Ma Nới) hỏi chuyện huyết lình, thật bất ngờ khi được biết vùng núi rừng nơi đây không có chuyện người ta đi săn huyết lình như cô gái bán hàng bật mí lúc ông Hùng tìm đến mua: "Y học cổ truyền ghi nhận huyết lình thường được dùng làm thuốc bổ cho trẻ em còi cọc và phụ nữ sau khi sanh đẻ xanh xao gầy yếu. Ngoài ra, huyết lình còn được dùng trong các trường hợp đau nhức, té ngã chấn thương, sưng đau, dùng dưới hình thức ngâm rượu. Chỉ như vậy thôi". Vậy thì cái thứ mà người ta rao bán cả ký lô ở các hiệu thuốc trong thành phố, là thứ gì vậy?
Theo lời chú giải của lương y Kim Kiều, 2 cuốn y văn giá trị của ngành y học cổ truyền gồm “Từ điển cây thuốc Việt Nam” bộ mới (Võ Văn Chi) và “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” (Đỗ Tất Lợi) không hề nhắc gì đến tác dụng chữa ung thư, yếu sinh lý, vô sinh… của vị thuốc huyết lình. Có vẻ như tác dụng trên của vị thuốc huyết lình đã bị người ta thổi phồng, đơm đặt thái quá: "Nếu chỉ là như vậy thì còn may. Thực chất là rất khó biết những khối đen bầm dính lá cây này nọ có phải là huyết lình hay thứ gì khác? Ai cũng biết huyết lình rất khó kiếm, nhưng đâu đâu cũng thấy bán, bán tràn lan trên mạng ảo đến đời thật. Bây giờ, ngay cả tổ yến sào người ta còn có thể làm giả được, nói gì cái khối đen đen bầm bầm kiểu như huyết lình" - đông y sĩ Trần Sỹ Thanh đặt vấn đề.
Vậy đã rõ về vị thuốc huyết lình. Nó không quá thần diệu như người ta rao bán và lầm tưởng. Các lương y cho biết, điều đặc biệt nguy hại ở chỗ, nếu ai đó bị ung thư hay có người thân bị ung thư tin theo lời quảng cáo của người bán mua thứ được gọi là huyết lình cho người thân sử dụng, thì vô cùng nguy hại. Huyết lình thật không có công năng đó. Huyết lình giả thì lại chỉ càng tai hại hơn. "Người ta có thể lấy máu heo, máu gà, máu vịt, máu thỏ, máu trâu bò đổ ra rồi thả lá cây bào, thêm chút mật ong cho có vị ngọt, thêm chút hóa chất cho có vị tanh tanh… Huyết lình như thế, tồn ẩn biết bao mầm bệnh độc hại. Người bệnh ung thư sức khỏe suy kém, nếu dùng thứ "huyết lình" kiểu này thì chỉ có… chết!" - dược sĩ Trần Minh Vân, chủ một cửa hàng kinh doanh đông dược tại quận 5, cảnh báo!
Đơn thuốc có huyết lình dùng trong nhân dân
Chữa trẻ con chậm lớn kém ăn: Huyết lình sấy khô tán nhỏ, cho vào cháo nóng cho trẻ con ăn vào buổi sáng. Mỗi lần cho uống 1-2gam, dùng luôn trong 7-10 ngày…
Thuốc xoa bóp khi đau ngã: Huyết lình không kể liều lượng, cho vào ngâm càng đặc càng tốt, thường một phần huyết lình 5 phần rượu. Khi dùng ngâm nóng mà xoa bóp vào chỗ sưng đau. Có thể dùng để uống".
(Trích “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” - Đỗ Tất Lợi)
