Oxytocin, còn được gọi là "hormone tình yêu", cũng giúp điều hòa huyết áp. (Ảnh: Kateryna Kon)
Ngưng thở khi ngủ thường đi kèm với huyết áp cao, điều này góp phần gây ra các nguy cơ về sức khỏe tim mạch liên quan đến cả hai tình trạng này. Hiện nay, các nhà khoa học đã xác định được hai chất hóa học trong não đóng vai trò trong phản ứng dây chuyền này và có thể mở đường cho các liệu pháp mới.
“Hormone tình yêu” oxytocin
Trong một nghiên cứu về chuột thí nghiệm được công bố vào tháng 5 trên Tạp chí Sinh lý học , các nhà khoa học đã tập trung vào hai chất hóa học do não tạo ra được biết là ảnh hưởng đến huyết áp: oxytocin , cũng nổi tiếng với vai trò trong sự gắn bó và liên kết xã hội, và hormone giải phóng corticotropin (CRH). Họ muốn xem hai "hormone thần kinh" này ảnh hưởng đến thân não như thế nào, một cấu trúc ở dưới cùng của não có nhiệm vụ kiểm soát nhiều chức năng không tự nguyện, bao gồm huyết áp.
Những người bị ngưng thở tạm thời khi đang ngủ, khiến cơ thể bị thiếu oxy trong thời gian ngắn. Điều này khiến cơ thể rơi vào trạng thái thiếu oxy.
"Khi cơ thể thiếu oxy, một trạng thái gọi là thiếu oxy, gây ra phản xạ khiến chúng ta muốn tăng nhịp thở để đưa mức oxy trở lại", Tiến sĩ David Kline , giáo sư tại Đại học Thú y Missouri, người giám sát nghiên cứu cho biết. "Nó cũng gây ra phản xạ khiến huyết áp của chúng ta tăng lên để đưa máu có oxy đến nơi cần đến".
Tuy nhiên, mặc dù cả oxytocin và CRH đều có thể làm thay đổi huyết áp, nhưng tác động của chúng sau những đợt thiếu oxy ngắn ngủi, lặp đi lặp lại này vẫn chưa được hiểu đầy đủ.
Các nhà nghiên cứu đã tiến hành thí nghiệm với những con chuột thí nghiệm được chia thành hai nhóm: Một nhóm được duy trì mức oxy bình thường, trong khi nhóm thứ hai thỉnh thoảng được đưa vào điều kiện oxy thấp để mô phỏng các khía cạnh của cơn ngưng thở khi ngủ.
Cả oxytocin và CRH đều được tạo ra bởi các tế bào trong một cấu trúc gọi là nhân quanh não thất (PVN). Các tế bào PVN này cắm vào một trung tâm cảm giác chính trong thân não, nơi nhận tín hiệu từ cơ thể hướng dẫn cơ thể cách điều chỉnh hệ thống tim mạch, bao gồm cả huyết áp. Oxytocin và CRH có vai trò trong việc gửi các tín hiệu như vậy — nhưng thí nghiệm cho thấy tình trạng thiếu oxy làm tăng ảnh hưởng của chúng.
Hai loại hóa chất này có tác động lớn hơn đến hoạt động của thân não ở những con chuột bị thiếu oxy so với những con chuột được duy trì mức oxy bình thường. Sau những đợt thiếu oxy, có sự gia tăng giải phóng các hóa chất từ PVN, cũng như tăng số lượng thụ thể mà chúng cắm vào trong thân não. Đổi lại, có sự gia tăng về số lượng tín hiệu được phát ra từ trung tâm cảm giác của thân não.
Dựa trên những phát hiện này, Kline cho biết chứng ngưng thở khi ngủ có thể làm tăng tác dụng của oxytocin và CRH lên thân não, từ đó có thể dẫn đến tăng huyết áp.
Nói cách khác, việc giải phóng các chất hóa học sau các đợt thiếu oxy khiến huyết áp ngày càng cao hơn. Trong nhiều tuần, nếu điều này xảy ra quá thường xuyên, huyết áp vẫn ở mức cao vì các vùng não chịu trách nhiệm kiểm soát huyết áp đã bị thay đổi.