Bộ phim tài liệu mới nhất của đạo diễn Alex Gibney mang tên "Going Clear" phát trên kênh HBO đã gây sốc lớn cho dư luận khi đề cập nhiều trường hợp các thành viên giáo hội bị bạc đãi, bị tách khỏi gia đình và phần còn lại của giáo hội để làm những công việc chân tay như… lau chùi nhà vệ sinh chỉ bằng một cái bàn chải đánh răng!
Hợp đồng trung thành 1 tỉ năm được trả công 40 xu cho mỗi giờ phục vụ
Khi ông L. Ron Hubbard thành lập Giáo hội Scientology (Giáo hội Khoa luận giáo) hồi tháng 2/1954 ở Los Angeles (Mỹ), một trong những mục tiêu chính của ông ta là ve vãn những người nổi tiếng làm thành viên.
Sáu mươi năm sau, mục tiêu đó dường như đã đạt được: Tuy có 50.000 thành viên nhưng trị giá của giáo phái này lên tới 1,2 tỉ USD, trong đó phần lớn là tiền do các ngôi sao đóng góp, gây quỹ.
Trong nhiều năm qua, 2 trong số những người bảo trợ quý giá nhất của giáo hội này là diễn viên John Travolta và Tom Cruise.
Mặc dù trong bộ phim tài liệu "Going Clear", đạo diễn Alex Gibney cho rằng đã đến lúc Travolta và Cruise nên xem lại mối quan hệ của họ với giáo hội này, đặc biệt là khi xảy ra tình trạng lạm dụng tràn lan.
Trong phim, đạo diễn Gibney nói chuyện với một trong những người bạn thân thiết nhất của diễn viên Travolta trong giáo hội là Spanky Taylor.
Taylor cho biết, cô là một trong số những người bị giáo hội trừng phạt. Cô buộc phải làm việc theo ca kéo dài tới 30 tiếng, hầu như không có thức ăn và chỉ được ngủ trên nóc tòa nhà của giáo hội tại Los Angeles.
Lúc đó, Taylor đang mang thai và cô không được lại gần con gái nhỏ đang được nuôi trong nhà trẻ của giáo hội. Nhà trẻ chỉ là một căn nhà nhỏ sặc mùi nước tiểu và chỗ nào cũng có ruồi vo ve. Taylor nói rằng cô đã tìm cách nhờ Travolta giúp nhưng không được.
Cả diễn viên Tom Cruise cũng bị cáo buộc là nhắm mắt làm ngơ với tình trạng lạm dụng, quấy rối mà các thành viên Sea Organization (một tổ chức thuộc Scientology) phải chịu đựng. Họ phải thể hiện lòng trung thành với giáo phái bằng việc ký hợp đồng thời hạn 1 tỉ năm nhưng chỉ được trả có 40 xu cho mỗi giờ phục vụ.
Vậy tại sao những người như Tom Cruise và John Travolta cứ cố bám lấy giáo phái này? Nguyên nhân mà đạo diễn đưa ra là nếu họ rời bỏ, giáo hội sẽ tiết lộ những lời thú tội đen tối nhất, sâu kín nhất của họ cho các tờ báo lá cải.
Đặc biệt là với Tom Cruise, nam diễn viên này rất quan trọng với giáo hội. Quan trọng đến mức, giáo hội này đã khiến cuộc hôn nhân của Cruise với nữ diễn viên Nicole Kidman đổ vỡ để làm cho Cruise gần gũi hơn với giáo hội.
Dưới sự chỉ đạo của người đứng đầu giáo hội David Miscavige, giáo hội đã khiến các con nuôi của cặp vợ chồng này quay lưng chống lại Nicole Kidman.
Giáo hội nói với hai đứa trẻ rằng Kidman là một người đàn áp và thuyết phục chúng cắt đứt hoàn toàn quan hệ với Kidman, nhờ đó Tom Cruise được quyền chăm sóc hai đứa trẻ.
Giáo hội này còn nghe lén điện thoại của Kidman. Để làm cho Cruise vui vẻ sau khi ly hôn với Kidman, ông Miscavige còn mai mối cho Cruise một cô gái khác rồi sau đó lại chia rẽ họ.
Hành trình khám phá Scientology với bộ phim làm trong 2 năm cùng 160 luật sư
Làm được một bộ phim tài liệu có sức bùng nổ về Scientology không phải là điều dễ dàng. Đạo diễn Alex Gibney từng đoạt giải Oscar cho biết lúc đầu ông đã từ chối ngay lời mời làm phim về Giáo hội Scientology.
Giống như nhiều đạo diễn muốn điều tra giáo phái kỳ lạ này, ông Gibney cũng rất e ngại khả năng vướng vào một cuộc chiến pháp lý tốn kém.
Thế nhưng, sau khi được mời một lần nữa, đạo diễn Gibney đã quyết định mạo hiểm. Lý do khiến ông tham gia là vì có sự cộng tác của nhà báo Lawrence Wright - tác giả cuốn sách "Going Clear: Scientology, Hollywood & The Prison of Belief" (tạm dịch: Scientology, Hollywood và tù nhân đức tin).
Dự án làm phim "Going Clear" kéo dài 2 năm và HBO đã thuê tới 160 luật sư để xem xét giải quyết các vấn đề pháp lý, kiện tụng.
Do Scientology khét tiếng vì theo dõi những người tìm cách tìm hiểu giáo hội và giám sát, quấy rối những thành viên đã rời bỏ giáo phái, nên ông Gibney rất cẩn trọng trong việc đảm bảo an toàn cho những người xuất hiện trong bộ phim.
Ông không ghi hình những người đã từng theo giáo phái ở nhà riêng và ông cũng không đến địa điểm gặp cùng lúc với nhân vật mình muốn ghi hình. Cách tiếp cận bí mật này được đạo diễn học từ nhà báo Wright - người đã sử dụng phương pháp này phỏng vấn họ để lấy tư liệu viết sách. Họ sợ Scientology đến mức đạo diễn Gibney phải dùng điện thoại sử dụng một lần và thư điện tử luôn được mã hóa.
Trong quá trình làm phim, Gibney phát hiện ra giới truyền thông cũng rất sợ Scientology. Ông không thể xin bản quyền từ các cơ quan báo chí để dùng các đoạn video liên quan tới Scientology trong phim bởi họ đều từ chối vì lý do pháp lý.
Cực chẳng đã, Gibney và nhóm làm phim phải tuyên bố quyền "sử dụng hợp lý" (fair-use) để có thể sử dụng hạn chế các tài liệu có bản quyền mà không cần xin phép.
Kể từ khi bộ phim ra mắt tại Liên hoan phim Sudance hồi tháng 1 vừa qua, Scientology đã liên tục công kích để hủy hoại danh tiếng của đạo diễn Gibney và bộ phim. Giáo hội này đã mua hẳn một trang quảng cáo trên tờ The New York Times trước khi phim ra mắt để tấn công bộ phim.
Tháng 2/2015, giáo hội này đã tung một video lên YouTube phủ nhận cáo buộc ngược đãi các thành viên Sea Organization và tung chiêu PR cho các thành viên giáo hội.
Đạo diễn Gibney.
"Cha đẻ" của Scientology
Không chỉ khắc họa các thành viên giáo hội, bộ phim còn nói nhiều về nhà văn khoa học viễn tưởng L. Ron Hubbard, "cha đẻ" của giáo hội gây tranh cãi Scientology.
Sau khi bỏ học Trường đại học George Washington năm 1932, Hubbard bắt đầu viết tiểu thuyết lá cải và nhận tiền công mỗi từ một xu.
Hubbard "đẻ sòn sòn" tới trên 1.000 quyển sách và giữ kỷ lục Guinness thế giới về số lượng sách xuất bản nhiều nhất. Ông ta còn nắm giữ kỷ lục Guinness dành cho tác giả có tác phẩm được dịch nhiều nhất, tác giả có sách âm thanh được xuất bản nhiều nhất, tác giả có một cuốn sách (The Way to Happiness) được dịch nhiều nhất.
Nhiều điều về Scientology đều được Hubbard viết trong các cuốn tiểu thuyết viễn tưởng. Trong đó có thuật ngữ "clear", cấp độ mà một người đạt được trong giáo hội khi hoàn toàn không có cảm giác tổn thương và các cảm xúc không mong muốn.
Trước khi thành lập Scientology, Hubbard từng là một sĩ quan trong hải quân. Ông ta tham gia các trận đánh lớn trong Thế chiến II. Ông ta cũng có tật hay phóng đại chiến tích của mình. Ví dụ, ông ta khoe mình đã đánh chìm hai tàu ngầm của Nhật Bản. Nhưng trong thực tế, ông ta chỉ nã đạn vào… một khúc gỗ nổi lềnh bềnh ngoài bờ biển Oregon.
Sau Thế chiến II, Hubbard dọn tới Los Angeles, kết bạn với một kỹ sư về rốckét tên là Jack Parsons và cùng người này tham gia vào chi nhánh ở California của giáo phái ma thuật đen Ordo Templi Orientis.
Chẳng bao lâu sau, Hubbard "cuỗm" mất cô bạn gái của Parsons và hai người bỏ trốn. Trong bộ phim, cô bạn gái đó, Sara Northrup, đã xuất hiện và nhớ lại thời gian ở bên Hubbard. Sara Northrup cho biết Hubbard đã quyến rũ bà với những câu kiểu như "anh là anh hùng chiến tranh", là thuyền trưởng một con tàu bị đắm ở Thái Bình Dương, từng sống vài tuần trên một cái bè gỗ trôi giạt giữa đại dương, bị mù mắt do ánh mặt trời, bị gãy lưng trong thời chiến.
Thực tế là sau khi rà soát tài liệu, HBO phát hiện ra Hubbard chỉ bị chứng viêm khớp nhẹ và viêm màng kết. Quan hệ của hai người rất sóng gió. Trong một trận cãi vã, Hubbard nói với Northrup rằng ông ta sẽ tự tử nếu bà không lấy ông ta. Năm 1946, họ kết hôn và có một con gái.
Năm 1950, gia đình họ chuyển tới New Jersey. Tại đây, Hubbard bắt đầu viết cuốn “Dianetics”, nền tảng mà sau này ông ta xây dựng giáo phái Scientology.
Nguyên tắc cơ bản của “Dianetics” là: Não con người ghi lại mọi trải nghiệm và sự kiện cả tốt lẫn xấu. Trải nghiệm xấu (engram) có thể làm tổn thương con người nếu chúng bị kích hoạt. Bằng cách thực hiện "kiểm toán", tức là trả lời những câu hỏi rất riêng tư do một "kiểm toán viên" đưa ra, người đó có thể xóa sạch engram để đạt tới mức "clear" - trạng thái tinh thần hoàn hảo.
Bà Northrup cho biết động cơ của chồng bà đằng sau cuốn “Dianetics” không phải là dựa trên khoa học hay hy vọng giúp đỡ mọi người. Hubbard từng nói với bà: "Cách duy nhất để kiếm tiền là có tôn giáo". Hubbard muốn tạo thu nhập từ tôn giáo để chính phủ không thể moi của ông ta một xu tiền thuế.
Cuốn “Dianetics” trở thành một hiện tượng văn hóa. Hubbard bắt đầu đi khắp nước Mỹ để nói với mọi người rằng những gì trong cuốn sách là liều thuốc cho mọi căn bệnh tâm lý của loài người.
Vào những năm 50, người ta trả 500 USD để được tập huấn về Dianetics. Việc làm này khiến bà Northrup cho rằng, chồng mình đang ăn cắp tiền của mọi người.
Bà viết: "Anh ta bắt đầu tin rằng mình là đấng cứu thế, là anh hùng, là chúa trời". Bà từng dọa bỏ Hubbard nếu ông không đi tư vấn tâm lý. Đáp lại lời de dọa của vợ, Hubbard trốn tới Cuba cùng con gái của họ. Tuy nhiên, ông ta không thể chăm sóc con và đã đưa cô bé cho một bà mẹ tâm thần.
Cô bé được cho là bị nhốt trong cũi. Sau đó, Hubbard gọi điện nói với vợ rằng ông ta đã giết con gái, chặt con thành từng mảnh nhỏ và ném xuống sông và đó là lỗi của bà. Rồi ông ta lại gọi và bảo con bé vẫn còn sống. Mọi chuyện cứ thế trôi qua trong nỗi đau đớn tột cùng của Northrup.
Cuối cùng, năm 1951, Hubbard đồng ý ly dị vợ và để cho vợ được toàn quyền nuôi con. Khi ly dị, ông ta rút sạch tài khoản của cả hai trong ngân hàng.
Đến năm 1952, khi cuốn “Dianetics” dần bị quên lãng, Hubbard lại lâm vào cảnh túng quẫn. Ông ta bắt đầu lồng ý tưởng của cuốn sách thành đức tin và thực hành cái gọi là Khoa luận giáo. Lúc đầu, giáo phái của ông ta chỉ có 38 người và hiện giờ đã là 50.000 người, giảm một nửa so với thời cực thịnh 100.000 thành viên.
Cuối những năm 60, Cục thuế điều tra Hubbard vì tội trốn thuế và ông ta cao chạy xa bay khỏi Mỹ ra biển. Ở đó, ông ta thành lập Sea Organization (Tổ chức Biển) về sau trở thành tăng lữ của Scientology. Thành viên cam kết trung thành với giáo hội thông qua hợp đồng 1 tỉ năm. Hubbard bắt đầu nghĩ ra các biện pháp trừng phạt cho ai mắc lỗi. Một trong các biện pháp đó là quẳng họ khỏi thuyền.
Giữa những năm 70, các thuyền của Hubbard không được cập cảng ở Địa Trung Hải. Ông ta ẩn nấp gần bờ ở Florida để không gây chú ý với Cục thuế và ông ta sống cả quãng đời còn lại trong lẩn trốn.
Năm 1979, trong một cuộc đột kích của Cục Điều tra Liên bang Mỹ, 11 thành viên cấp cao giáo hội đã bị kết tội cản trở luật pháp, trộm cắp. Năm 1986, Hubbard chết vì đột quị ở tuổi 74.
Trước khi chết, ông ta không có kế hoạch chuẩn bị người thay mình quản lý giáo hội và lúc đó David Miscavige nhảy vào, rồi nhanh chóng lên làm chủ tịch giáo hội đến tận bây giờ.
Dưới thời của Miscavige, giáo hội phát triển với cấp số nhân. Scientology chính thức được công nhận là tôn giáo được miễn trừ thuế ở Mỹ năm 1993 và từ đó, giáo phái này mở rộng hệ thống nhà thờ khắp thế giới. Các nhà thờ đều tọa lạc ở những vị trí đẹp trị giá đến hàng trăm triệu USD.