Ngày 6/9, tại TPHCM diễn ra hội thảo chuyên đề “Chiến tranh thương mại leo thang: Mừng, lo của doanh nghiệp Việt?”. Tại đây, các chuyên gia đã dự đoán bức tranh kinh tế Việt Nam sẽ gặp nhiều khó khăn, nhất là giai đoạn năm 2021-2022.
TS Phạm Sỹ Thành, Giám đốc chương trình Nghiên cứu Kinh tế Trung Quốc (VCES) thuộc Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách cho rằng, thương chiến diễn ra sẽ là cơ hội để Việt Nam hoàn thiện thể chế và lấp các khoảng trống về mặt pháp lý.
“Trước hết, Việt Nam có thể tận dụng cơ hội này để hoàn thiện việc quản lý, cung cấp và kiểm tra xuất xứ hàng hóa, qua đó tranh thủ nâng cao tỷ lệ tận dụng ưu đãi FTA cho doanh nghiệp bản địa. Tiếp theo, Việt Nam nên nâng cao việc theo dõi và quản lý các dự án có vốn đầu tư nước ngoài. Bên cạnh đó, việc tái cấu trúc chuỗi cung ứng ở khu vực là một cơ hội vàng để Việt Nam chào đón các chuỗi cung ứng phù hợp với mục tiêu phát triển dài hạn của mình” – ông Thành nhìn nhận.
Dẫu vậy, ông Thành cũng dự báo khi thương chiến kéo dài, Việt Nam sẽ gặp nhiều khó khăn. Đơn cử như ngành hàng đồ gỗ Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ có nhiều điều kiện thông thoáng, Trung Quốc nắm bắt điều này đã đổ vốn vào ngành gỗ của Việt Nam. Cụ thể, Trung Quốc đang có 23 dự án mới đầu tư vào ngành gỗ nước ta.
Ông Trương Đình Tuyển, Nguyên Bộ trưởng Bộ Thương Mại Việt Nam cho rằng, Việt Nam phải kiên quyết chống gian lận thương mại, bao gồm gian lận xuất xứ để tránh bị Mỹ và các đối tác thương mại trừng phạt. Hay đối với ngành dệt may sẽ thay thế Trung Quốc xuất hàng sang Mỹ. mặc dù trước mắt, ngành dệt may có nhiều cơ hội nhưng đó thực sự là doanh nghiệp Việt hay là các doanh nghiệp FDI?
Đối với thị trường tài chính, ông Mathew Smith, Giám đốc Nghiên cứu, phân tích Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam cho rằng, cuộc chiến tranh thương mại đã làm gia tăng những bất ổn kinh tế vĩ mô toàn cầu. Các nhà đầu tư toàn cầu đang tìm kiếm những kênh trú ẩn an toàn.
“VN-Index đang giao động ở mức 950-1.000 điểm kể từ đầu năm đến nay. Tôi khá là yên tâm với diễn biến này vì mục tiêu tôi đặt ra với chỉ số này là 990, thì với những diễn biến tích cực trên thị trường chứng khoán Việt Nam đã giúp tôi đẩy mục tiêu lên 1.100 điểm” – ông Mathew nói.
Theo chuyên gia của Yuanta Việt Nam, các nhà đầu tư trong và ngoài nước rất quan tâm đến thị trường chứng khoán Việt. Dự kiến trong quý IV/2019, các nhà đầu tư ngoại sẽ quay lại nhiều hơn, và mua ròng là chủ yếu chứ không phải bán ròng. Những tổ chức như ngân hàng Trung ương và Cục dự trữ liên bang của Mỹ (Fed) sẽ có những chính sách dễ dàng hơn đối với hệ thống tiền tệ trong thời gian tới, tạo cơ hội cho những thị trường mới nổi, trong đó có Việt Nam.
Đánh giá tình hình, chuyên gia kinh tế Trương Đình Tuyển, Nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại Việt Nam tỏ quan quan ngại việc doanh nghiệp Trung Quốc có thể thông đồng với một số doanh nghiệp Việt Nam, đưa hàng từ Trung Quốc vào Việt Nam rồi tìm cách xuất khẩu sang Mỹ (kể cả lợi dụng cơ chế tạm nhập tái xuất hoặc có thể gia công thêm một vài công đoạn đơn giản, không bảo đảm tiêu chuẩn quy tắc xuất xứ). Đây là điều rất nguy hiểm, tạo cớ cho Mỹ đánh thuế bổ sung đối với hàng hóa của Việt Nam (như vụ thép và nhôm).
Thủy hải sản Việt Nam vẫn giữ vũng thế mạnh xuất khẩu vào thị trường Mỹ Theo ông Tuyển, thời điểm này Việt Nam chưa phải là đối tượng mà Mỹ hướng đến nhưng Mỹ đã cảnh báo Việt Nam trên các nội dung: Việt Nam xuất siêu lớn, từ vị trí thứ 6 đầu năm 2018, hiện nay, Việt Nam đã lên thứ 4 trong 16 nước xuất siêu vào Mỹ. Mỹ cho rằng, Việt Nam cũng đang tác động đến thị trường ngọai tệ theo cách phi thị trường, đã mua vào lượng ngoại tệ lớn (hơn 2% GDP). Ngoài ra, họ cũng cảnh báo Việt Nam về các biện pháp hạn chế doanh nghiệp Mỹ tiếp cận thị trường Việt Nam thể hiện trong một số điều khoản của Luật An toàn thông tin mà Quốc Hội đã thông qua.
Doanh nghiệp Việt Nam nên làm gì trước thương chiến Mỹ - Trung có nhiều diễn biến mới? “Việt Nam nên giảm nhập khẩu từ thị trường Trung Quốc, nhất là các sản phẩm công nghệ cao để tăng nhập khẩu các sản phẩm này từ Mỹ. Khi EVFTA có hiệu lực, các doanh nghiệp cần đẩy mạnh xuất khẩuvào thị trường EU, thay vì chỉ tập trung vào thị trường Mỹ. Đây là một tiềm năng to lớn cần khai thác. Song song đó, phải kiên quyết chống gian lận thương mại, bao gồm gian lận xuất xứ để tránh bị Mỹ và các đối tác thương mại trừng phạt” – ông Tuyển nhấn mạnh.
