Phát biểu tại phiên thảo luận tổ chiều 29/10, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhất trí với đề xuất của nhiều đại biểu Quốc hội về việc Chính phủ cần báo cáo thêm, giải trình rõ hơn các nội dung đã được báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế đặt ra. Đơn cử như tình trạng quy hoạch giai đoạn vừa qua được xây dựng rất chậm, đến năm 2019 vẫn có tới 5 tỉnh chưa phê duyệt được quy hoạch đất đai trong khi quy hoạch đất đai phải đi trước một bước, làm cơ sở cho các quy hoạch phát triển khác.
Hay cơ sở dữ liệu về đất đai, vừa là tồn tại hiện nay vừa là giải pháp tổ chức thực hiện hiệu quả quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trong giai đoạn tới. Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh yêu cầu, phải xây dựng được cơ sở dữ liệu về đất đai giống như cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư hiện nay. Do đó, phải tập trung cả về nguồn lực và công nghệ để hoàn thành việc điều tra, đo vẽ, lập hồ sơ địa chính và cập nhật vào cơ sở dữ liệu đất đai.
Liên quan đến quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trồng lúa, Chủ tịch Quốc hội cho biết, đây là vấn đề lớn, chủ trương của Nhà nước là giữ ổn định ở mức 3,5 triệu ha. Bản Quy hoạch đề ra chỉ tiêu 3,568 triệu ha, cao hơn 68 nghìn ha so với mục tiêu và nguyên tắc đề ra. Trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng và chuyển đổi mục đích sử dụng đất vừa có nguyên tắc phải chuyển đổi trở lại diện tích đất trồng lúa nhưng đồng thời cũng vừa phải linh hoạt, dựa vào điều kiện, đặc điểm của từng vùng, địa chất từng nơi.
Chủ tịch Quốc hội ví dụ, đối với vùng Tây Nam Bộ, phải phân loại, quy hoạch sử dụng đất trên cơ sở gắn với tài nguyên nước, đất ở vùng nước mặn, đất ở vùng nước lợ và đất ở vùng nước ngọt. Như vậy, đất vùng nước ngọt thì trồng lúa, vùng nước mặn thì chuyển đổi sang nuôi trồng thủy sản. Nước lợ thì có thể một vụ tôm, một vụ lúa. Đặc biệt, việc chuyển đổi diện tích đất “bờ xôi ruộng mật”, đất hai vụ lúa thì phải hết sức hạn chế việc chuyển đổi mục đích sử dụng, kiểm soát rất nghiêm ngặt. Các nước phát triển cũng rất quan tâm đến việc giữ loại đất này.
Về đất khu công nghiệp, Quy hoạch đề xuất gia tăng khá lớn so với quy hoạch trong giai đoạn vừa qua, khoảng 120 nghìn ha. Trong khi đó, quy hoạch hiện hành mới chỉ thực hiện được 47%. Dư địa dành cho đất công nghiệp thời gian tới, theo Chủ tịch Quốc hội là cần thiết để đáp ứng yêu cầu phát triển lâu dài vì đây là đất phục vụ hạ tầng cho sản xuất, góp phần quan trọng tạo công ăn việc làm, tăng sản lượng công nghiệp, tăng thu nhập cho người lao động, ngân sách nhà nước, tăng trưởng GDP…
“Tuy nhiên, cũng phải rà soát rất kỹ lưỡng, tránh tình trạng hợp thức hóa việc điều chỉnh quy hoạch. Chính phủ cần có báo cáo bổ sung về nội dung này”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý và nêu thực tế hiện nay có tình trạng một số khu công nghiệp tỷ lệ lấp đầy chưa đạt 70% nên theo quy định thì không được mở khu công nghiệp mới. Chính sách này có mặt tích cực để kêu gọi đầu tư nhưng cũng có yếu tố cứng nhắc. Lẽ ra với những khu công nghiệp không hiệu quả thì phải tính toán việc chuyển đổi để mở ra các khu mới hiệu quả hơn…
Về giải pháp thể chế, Chủ tịch Quốc hội cho rằng lần này phải nhấn mạnh yêu cầu nghiên cứu, tổng kết, sửa đổi toàn diện Luật Đất đai và tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai giống như cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư hiện nay. Ngành Tài nguyên phải số hóa mạnh mẽ hơn nữa. Thể chế pháp luật về đất đai và cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai là hai vấn đề quan trọng nhất. Nghị quyết của Quốc hội cũng cần nêu các vấn đề này.
