Bộ SGK tiếng Việt lớp 1 Cánh diều vừa đưa vào giảng dạy được hơn một tháng đã vấp phải sự phản ứng của phụ huynh học sinh và nhiều ý kiến của dư luận.
Cụ thể, các bài học được cho thiết kế nhiều nội dung, quá tải đối với học sinh lớp 1. Đặc biệt, SGK dùng để giảng dạy cho học sinh lớp 1 sử dụng quá nhiều phương ngữ thay vì từ phổ thông chuẩn. Ví dụ như: trong bài tập đọc "Thỏ và rùa", tác giả đưa những từ như "nhá rau, nhá cỏ" thay vì nhai rau, nhai cỏ. Hay "thở hí hóp", "lồ ô"...
Chưa kể, những ngày qua cộng đồng mạng cũng dậy sóng vì những bài tập đọc, câu chuyện đưa vào SGK thiếu tính giáo dục như: "Ve và gà": "Hai con ngựa"...
Sẽ tiếp thu và điều chỉnh
Lý giải về điều này, GS Nguyễn Minh Thuyết, Chủ biên SGK tiếng Việt lớp 1 Cánh diều cho biết, sở dĩ sách dùng một số từ có thể ít thông dụng do thời gian đầu, học sinh chưa biết nhiều chữ, tác giả phải vận dụng số chữ ít ỏi mà các em biết để tạo thành câu văn, bài tập đọc nên phải dùng một số từ như vậy. Ví dụ, tác giả sử dụng từ “nhá”, nhá cỏ, nhá dưa chứ không sử dụng từ “nhai” trong bài tập đọc là vì đến thời điểm có bài tập đọc này, học sinh chưa học đến vần “ai”, nên tác giả sách sử dụng từ “nhá”.
Từ này hoàn toàn không phải là phương ngữ mà là từ phổ thông, có trong Từ điển Tiếng Việt của Hoàng Phê. "Tương tự với những thắc mắc về việc sao không sử dụng từ “hiên” mà lại là từ “hè”… Hè hay hiên, đều là từ phổ thông, đều có mặt trong Từ điển Hoàng Phê.
Hoặc ở những bài đầu, ý nghĩa phủ định được thể hiện bằng từ “chả” thay cho các từ “không” hoặc “chẳng” vì đến giai đoạn này, học sinh chưa được học các vần “ông”, “ăng”, ông Thuyết lý giải.
Hay như từ "thở hí hóp”, GS Thuyết lý giải từ này từng có trong thơ Trần Đăng Khoa từ lúc nhà thơ còn là một nhi đồng.
Về một số câu chuyện gây tranh cãi và cho rằng thiếu tính giáo dục như bài tập đọc “Hai con ngựa”, Bài tập đọc "Ve và gà"…, GS Thuyết chia sẻ, hầu hết các câu chuyện dựa vào, phỏng theo đều của các tác gia lớn như Lev Tolstoy, La Fontaine, Chủ biên cuốn sách Tiếng Việt 1 khẳng định cũng sẽ sửa chi tiết cốt truyện để đảm bảo tính giáo dục cao hơn.
"Không có bài học nào thiếu tính giáo dục, vấn đề là hiểu các bài học đó như thế nào hay cố tình hiểu theo cách khác. Mình làm ra một sản phẩm phục vụ xã hội nhưng khi có ý kiến mình sẽ tiếp thu và điều chỉnh", GS Thuyết nói.
Cũng theo GS, trong truyện của Lev Tolstoy, ngựa cái lười biếng xui ngựa đực không đi cày, nếu chủ quật roi thì tung vó đá lại. "Vì không thể khuyên trẻ em như nguyên tác câu chuyện nên ở đây có hai chi tiết chúng tôi phải sửa.
Thứ nhất, để ngựa tía khuyên ngựa ô trốn đi. Thứ hai, không đề cập đến giới tính (nói ngựa đực chăm và ngựa cái lười) vì dễ gây phản ứng và cũng vì đến bài này học sinh chưa học các vần "ưc", "ai".
Tương tự, bài tập đọc "Ve và gà" cũng được phỏng theo truyện "Ve và kiến" của La Fontaine, nhà văn Pháp.
Truyện dài nên cũng phải chia làm 2 phần, có đánh số 1, 2, dạy liền nhau. Tác giả SGK phải đổi nhân vật "kiến" thành "gà" vì đến lúc này học sinh chưa học vần ''iên", nhưng cốt truyện cơ bản giữ nguyên. Tuy nhiên, tác giả sẽ chỉ sửa chi tiết cuối truyện để bảo đảm tính giáo dục cao hơn: Gà cho ve thức ăn và bảo: “Ve chăm múa và chăm làm nữa thì chả lo gì”.
