Theo đánh giá của UNESCO, Việt Nam xếp hạng thứ 64 toàn cầu về chỉ tiêu giáo dục, đứng thứ 3 trong khu vực ASEAN, cao hơn Indonesia (65), Philiipines (70).
Chúng ta vẫn thường tự hào về trí tuệ VN trong các cuộc thi của khu vực và thế giới. Đội tuyển Olympic Vật lý quốc tế lần thứ 36 tại Tây Ban Nha đã đem về 1 HCV, 2HCB và 1 HCĐ. Trong kỳ thi Olympic Hoá học quốc tế năm 2005 vị trí của những tài năng trẻ VN là thứ 2, đứng sau Hàn Quốc. Tại kỳ thi này chúng ta có 3 HCV và 1 HCB xếp trên các nước Nga, Đài Loan, Iran và Arzerbaijan.
Việt Nam sẽ trở thành nước đăng cai kỳ thi Olympic Toán quốc tế vào năm 2007 và Olympic Vật lý quốc tế vào năm 2008. Điều đặc biệt của năm 2005 thuộc về đội Olympic Sinh học Việt Nam với sự tiến bộ đặc biệt khi đã cải thiện được vị trí xếp hạng của trí tuệ trẻ VN ở sân đấu này. Sau kì thi ở Bắc Kinh các bạn trẻ đã đem về 1 HCB và 3 HCĐ (năm 2004 chúng ta không có tấm huy chương nào của môn này).
Lao động trẻ, tay nghề cao
| Thứ hạng và tỷ lệ thất nghiệp 1/177 Andorra - tỷ lệ 0,0 |
Nước ta là một nước có dân số trẻ, với tỷ lệ sinh viên rất cao, do đó tỷ lệ thất nghiệp cũng cần được quan tâm. Nhưng một tín hiệu đáng mừng cho thấy giới trẻ Việt Nam có tay nghề cao, cũng như khả năng lao động, học vấn và môi trưòng lao động tốt nhất, Việt Nam hiện đang đứng thứ 12/177 nước, thậm chí còn ở vị trí cao trong bảng xếp hạng các nước Châu Á có tỷ lệ thất nghiệp ít nhất.
Trong báo cáo hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thế giới WB và công ty tài chính Quốc tế (IFC), Việt Nam đuợc xếp vào nhóm 12 quốc gia có tốc độ cải cách nhanh nhất trong tổng số 150 nước.
Bắt kịp tốc độ phát triển của Công nghệ thông tin
Trên thế giới, tốc độ bắt kịp sự phát triển của công nghệ trên thế giới của giới trẻ là rất nhanh và theo đánh giá của EMS, Việt Nam và Thái Lan là 2 trong số những nước có tốc độ sử dụng Internet phát triển nhanh nhất ở Châu Á.
Theo FOI (chỉ số tiềm năng về chỉ tiêu gia công phần mềm năm 2005) thì Việt Nam đứng thứ 17/30 nước với những đánh giá cao về nguồn nhân lực trẻ và chính sách công nghệ phần mềm của Chính phủ.
Tỷ lệ cân bằng giới tính ổn định
Giới trẻ Việt Nam luôn chiếm một số lượng đông đảo trong tổng số dân của cả nước (hơn 60%) vì vậy họ luôn giữ vai trò quyết định trong việc tạo một vị thế trên bảng xếp hạng thế giới.
Theo kết quả mới nhất Việt Nam là một trong những nước có sự cân bằng giới tính trong giới trẻ tương đối đồng đều (thứ 14/191). Chúng ta không cần quá lo lắng như các chàng trai ở Bangladesh hoặc các cô gái Nga về chuyện “nhập khẩu người yêu” hoặc mở rộng phong trào lấy chồng lấy vợ ở nước ngoài.
Số lượng nữ giới tham gia vào các hoạt động xã hội, chính trị ngày càng tăng và họ đang không ngừng nỗ lực khẳng định ưu thế của mình. Theo thông tin từ “Women in National Parliment” Việt Nam là nước đứng thứ hai trong khu vực Châu Á (sau Afghanistan), và thứ 19 trong tổng số 187 nước có số lượng các bạn nữ tham gia quốc hội (nữ giới chiếm 27,3%).
Thách thức 2006
Bên cạnh những bảng xếp hạng lạc quan thì đất nước của chúng ta vẫn còn đứng ở toa cuối trong nhiều bảng xếp hạng khác về kinh tế, hay các chỉ số liên quan đến y tế, sức khoẻ, chất lượng sống... Để cải thiện những vị trí này trong 2006 và những năm tiếp đó nhiệm vụ thuộc về chính chúng ta.
Chỉ số phát triển con người luôn được các nước quan tâm đặc biệt là giới trẻ. Theo UNDP thì chỉ số HDI (HDI: GDP bình quân theo tỷ giá sức mua, chỉ số tuổi thọ, chỉ số giáo dục) của nước ta ở mức thiểu phát với vị trí 108 trên tổng số 177 quốc gia cho dù tăng 4 bậc so với năm 2004.
Trong khi ta cố gắng vươn lên thì các quốc gia khác cũng vươn lên với tốc độ không kém mà còn có xu hướng nhanh hơn ta. Đơn cử chỉ trong bảng xếp hạng ở Đông Nam A cũng thấy đuợc sự yếu kém này:
Với chỉ số HDI ở mức thấp so với các nước trên thế giới cho thấy chất lượng giáo dục, sức khỏe và môi trường kinh tế chưa cao. Việt Nam chưa có môi trường cạnh tranh cao và tự do như các nước trong khu vực và trên thế giới, chỉ đứng thứ 137/177 về chỉ số tự do kinh tế. Về môi trường cạnh chúng ta xếp ở vị trí 81/117:
Trong lĩnh vực sức khoẻ, Việt Nam chỉ đứng thứ 130/191 nước có hệ thống chăm sóc sức khỏe tốt nhất. Chúng ta mới chỉ hài lòng về một vài số liệu nhỏ: như tỷ lệ tử vong ở trẻ, hay tỷ lệ trẻ được tiêm phòng đủ 6 mũi vacxin ...(những vị trí này có phần cải thiện hơn so với các nước trong khu vực).
Chỉ số giáo dục của Việt Nam vẫn giữ nguyên so với năm 2004. Việt Nam có nhiều giáo sư hàng đầu, thậm chí chỉ tiêu giáo dục là cao so với các nước khác, số lượng sinh viên nhiều nhưng vẫn chưa có thứ hạng trên thế giới về chất lượng giáo dục.
Lần đầu tiên trong vòng 3 năm trở lại đây VN bị loại khỏi Top 5 các nước đạt giải cao trong kỳ thi Olympic Toán quốc tế. Kỳ thi này vốn là kỳ vọng rất lớn của HS, SV Việt Nam trong nhiều năm nhưng đến năm 2005 chúng ta bị rớt xuống vị trí 15.
Trong những năm trước chúng ta đã có những điểm tuyệt đối với năm 2003: 2 HCV tuyệt đối (toàn đoàn xếp thứ 4), năm 2004: 4HCV (toàn đoàn đứng thứ 4). Năm 2005 chúng ta chỉ có 3 huy chương bạc và 3 huy chương đồng.
Trong bảng tổng sắp 100 trường đại học tốt nhất thế giới không có Việt Nam trong khi ở các nước láng giềng tỷ lệ lại hoàn toàn khác: Trung Quốc có 17 trường; Nhật Bản hơn 30 trưòng, Singapore 1 trường, Hàn Quốc 8 trường trong bảng xếp hạng.
Trong top 10 nền giáo dục của OECD cũng không có Việt Nam trong khi Hàn Quốc đứng thứ nhất và Nhật Bản đứng thứ 4. Thậm chí tỷ lệ người biết đọc, biết viết của Việt Nam cũng ở mức thấp (hạng 83/191), và mức trung bình ở trong khu vực:
Về công nghệ, điều đáng buồn ở đây là giới trẻ Việt Nam có tỷ lệ vi phạm bản quyền phần mềm cao nhất: 92%, và chỉ số sẵn sàng kết nối đứng hàng thứ 68 trên tổng số 104. Với chỉ số ISI (chỉ số đánh giá mức độ phát triển của xã hội thông tin) chúng ta vẫn chỉ thấy VN đứng ở cuối bảng.
Trong khi giới trẻ thế giới tiếp cận với nền kinh tế điện tử từ rất lâu, và rất phát triển thì giới trẻ Việt Nam mới chỉ bắt đầu và thậm chí còn tụt một bậc (61/65) so với năm 2004 về chỉ số sẵn sàng cho nền kinh tế điện tử. Điều này cho thấy giới trẻ Việt Nam chưa có khả năng cao trong việc sử dụng triệt để công nghệ thông tin so với các nước bạn.
Theo Phạm Thu Hà - Hồng Anh
Sinh viên Việt Nam
