Giáo sư Glen N. Gaulton, Phó Hiệu trưởng kiêm Giám đốc Sức khỏe toàn cầu - Trường Y Perelman –Trường Y lâu đời nhất Hoa Kỳ thuộc Đại học Pennsylvania, hiện cũng thành viên của Ban Điều hành lâm thời Dự án Đại học VinUni. Ông nói, Penn chưa từng có sự hợp tác chiến lược toàn diện với quốc gia nào ở cấp độ đại học, mặc dù tháng nào cũng có đại diện các đại học từ nhiều nước tới thăm và đặt vấn đề hợp tác. Nhưng VinUni lại thuyết phục được ông chỉ trong vòng 30 phút.
VinUni đã khiến tôi bỏ cả nghỉ Giáng sinh và Năm mới
Thưa Giáo sư, cơ duyên nào đã “kết nối” ông với VinUni, một dự án Đại học khi đó vẫn đang nằm trên giấy, lại tới từ một đất nước ông còn chưa đến bao giờ?
Cuối năm 2017, tôi đang ở văn phòng thì nhận được cuộc gọi từ bà Chủ tịch của Penn - Giáo sư Amy Gutmann, thông báo có ông Michael Nguyễn – cựu sinh viên của Penn muốn gặp trình bày về một dự án tại Việt Nam. Tôi hỏi Michael “Cho tôi biết các bạn muốn gì ở dự án này, vì sao Penn lại nên giúp các bạn? ”, Michael khẳng định: “Vingroup thực sự muốn góp phần cải tổ hệ thống giáo dục y khoa ở Việt Nam”. Vingroup nhận ra các chương trình giáo dục hiện tại cho bác sĩ và điều dưỡng còn nhiều bất cập, chưa bắt kịp nhiều chuẩn mực trên thế giới. Họ muốn thành lập một trường đại học có khả năng giáo dục qua những phương thức tiếp cận vấn đề khác nhau
“Nghe cũng có vẻ thú vị đấy”, tôi nghĩ. Nhưng tôi chưa từng đến Việt Nam, chưa từng biết đến Vingroup. Và tôi đã làm hai việc: đầu tiên hết, tôi nói chuyện ngay với Hiệu trưởng Trường Y Khoa, TS Larry Jameson, và Hiệu trưởng Trường Điều Dưỡng, TS Antonia Villaruel để cùng nhau đánh giá về mức độ tiềm năng của việc hợp tác này, và sau đó, gọi cho Đại sứ quán Mỹ
Và Đại sứ quán đã cho phản hồi rất tích cực, rằng đây là một công ty tuyệt vời. Tôi còn tra cứu về họ và biết rằng đây là một tập đoàn lớn, tôi đã đọc lý lịch của Chủ tịch Tập đoàn, biết về Vinhomes, Vinmec, Vinschool, VinMart…
“Tôi đồng ý”. Tôi trả lời qua điện thoại với Michael về việc đến Việt Nam để tìm hiểu VinUni. Michael hỏi: “Tốt lắm. Ông có thể bay luôn ngày mai không?”. Sau này thì tôi hiểu rằng ‘ngay’ là một từ thường thấy trong các cuộc hội thoại của Vingroup, là phong cách của họ.
Chúng tôi chưa từng có sự hợp tác chiến lược toàn diện với quốc gia nào ở cấp độ đại học, mặc dù tháng nào cũng có đại diện các đại học từ nhiều nước tới thăm và đặt vấn đề hợp tác với Penn Và Giáo sư đã trả lời họ thế nào?
Vậy là tôi đã có mặt ngay ở Hà Nội để gặp ban lãnh đạo Vinmec và dự án VinUni. Chỉ sau 30 phút gặp nhau, tôi đã nghĩ trong đầu: “Thật hoàn hảo. Đây chính xác là những gì chúng tôi đang tìm kiếm. Phát triển giáo dục y khoa, cải thiện chất lượng dịch vụ lâm sàng và chăm sóc sức khỏe, rồi cả nghiên cứu và chuyển giao công nghệ”.
Tôi thực sự thấy thuyết phục.Vingroup không chỉ là một công ty - họ là một hệ sinh thái. VinUni không chỉ đào tạo bác sỹ, họ muốn thay đổi ngành chăm sóc sức khỏe của Việt Nam. Chủ tịch Phạm Nhật Vượng không chỉ là một tỷ phú, ông ấy là người dẫn dắt sự thay đổi.
Tôi đã đưa ra quyết định rất nhanh chóng ngay trong cuộc họp rằng chúng ta nên hợp tác để thực hiện dự án này
Cụ thể Pennsylvania sẽ hỗ trợ gì cho VinUni thưa Giáo sư? Là một trong những trường Đại học đắt giá nhất nước Mỹ, Pennsylvania đã từng có sự hợp tác chiến lược như vậy với bao nhiêu trường
Đại học trên thế giới?
Điều này liên quan đến sứ mệnh và chiến lược của chúng tôi, mà cụ thể là Trường Y và Trường Điều dưỡng thuộc đại học Pennsylvania (Penn). Sứ mệnh của Penn là thúc đẩy cho sự phát triển của ngành chăm sóc sức khỏe ở Philadelphia và nước Mỹ, đồng thời có trách nhiệm trong việc nghiên cứu, xây dựng các quy tắc và quy trình thực hành tốt nhất để nhân rộng ra toàn thế giới.
Vì lẽ đó, chúng tôi đã thực hiện nhiều dự án ở khu vực châu Mỹ Latin, Nam Mỹ và vùng cận Sahara châu Phi. Ở châu Á, đã có nhiều dự án riêng biệt được triển khai ở Trung Quốc. Tuy nhiên chúng tôi chưa từng có sự hợp tác chiến lược toàn diện với quốc gia nào ở cấp độ đại học, mặc dù tháng nào cũng có đại diện các đại học từ nhiều nước tới thăm và đặt vấn đề hợp tác với Penn.
Trên thực tế, việc hợp tác toàn diện với một dự án trường đại học như VinUni, vừa giúp xây dựng chiến lược dài hạn, vừa chuyển giao năng lực quản trị đại học cũng như năng lực giảng dạy và nghiên cứu trong lĩnh vực khoa học sức khỏe là chưa hề có tiền lệ.
Đóng góp cho việc hình thành một xã hội an toàn, mạnh khỏe hơn
Nhìn từ góc độ rộng hơn, việc Đại học Penn hợp tác chiến lược với VinUni sẽ mang lại lợi ích thiết thực và cụ thể gì cho người dân Việt Nam, thưa Giáo sư?
Khi đến Việt Nam, tôi thấy rằng đất nước các bạn ngày càng thịnh vượng, đang trên đà tăng trưởng rất tốt. Nhưng gánh nặng bệnh tật ở Việt Nam là rất đáng kể.
Vài thập kỷ trước, gánh nặng bệnh tật tập trung nhiều ở tình trạng thai sản, tử vong của trẻ em sơ sinh, bệnh truyền nhiễm, v.v. là bệnh của nước nghèo. Nhưng giờ đây, tai biến mạch máu não, Alzheimer, tiểu đường, ung thư... tất cả các bệnh mãn tính, dường như chỉ có ở các quốc gia giàu có, thì hiện nay cũng là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở Việt Nam. Đất nước chưa thực sự giàu nhưng người dân đã phải đối mặt với tất cả các bệnh tật “nhà giàu” thường gặp.
Tôi cho rằng những ảnh hưởng mà Penn có thể mang lại tại Đại học VinUni sẽ giúp cải thiện đáng kể tình trạng này, đóng góp cho việc hình thành một xã hội an toàn hơn, mạnh khỏe hơn.
Tuy vậy, để điều tốt đẹp này trở thành hiện thực, có lẽ ngành Khoa học sức khỏe ở Việt Nam cần được quan tâm hơn. Chẳng hạn như khi học sinh ở giai đoạn lựa chọn nghề nghiệp, họ cần được hiểu rõ hơn về ngành này để nuôi dưỡng khao khát trở thành một bác sỹ giúp ích cho đời. Nhưng dường như sự quan tâm của giới trẻ Việt Nam vẫn chưa nhiều, thể hiện ở số lượng sinh viên quan tâm và đăng ký theo học các trường Y không quá cao. So với Mỹ thì kém xa…
Đúng vậy, tỷ lệ chọi tại trường Y của Penn lên tới 1/60, cạnh tranh cực kỳ gay gắt. Cụ thể là ở Penn, mỗi năm chúng tôi có khoảng 8.000 - 9.000 ứng viên đăng ký cho 150 suất nhập học. Ngành điều dưỡng cũng khá cạnh tranh nhưng tỷ lệ thấp hơn hệ bác sĩ một chút.
GS Glen thăm công trường xây dựng đại học VinUni Ở Mỹ, bác sỹ là một nghề cao quý, được xã hội đánh giá rất cao. Một sinh viên ngành Y ở Mỹ phải học tập ròng rã trong 11-15 năm để trở thành một bác sĩ có giấy phép hành nghề. Họ đã dành một phần rất dài của đời mình để học tập rèn luyện để giúp đỡ những người khác. Nghề Y là một công việc đòi hỏi cao. Việc học hành, đào tạo, làm việc kéo dài, liên tục trong nhiều năm liền dẫn tới mệt mỏi cả về cảm xúc, thể xác lẫn tinh thần. Vì vậy, những trân trọng và đãi ngộ đi kèm phải xứng đáng. Thực tế bác sỹ là một nghề được trả lương rất cao tại Mỹ. Tuy nhiên nếu chỉ vì lương cao thì tôi tin sinh viên không chọn ngành Y. Tôi luôn nói với các sinh viên và đồng nghiệp của mình rằng, mỗi khi khám cho một bệnh nhân, bạn phải dành sự quan tâm, lòng trắc ẩn và sự thấu cảm cho người đó như thể đó là người thân của bạn.
Tôi biết rằng nghề Y cũng là một nghề cao quý ở Việt Nam, thực tế tỷ lệ chọi vào các Đại học Y Việt Nam uy tín cũng rất cao, khoảng 1/16 hoặc 1/20. Tuy vậy, khi làm các khảo sát tại trường trung học, tỷ lệ học sinh quan tâm đến lĩnh vực Khoa học sức khỏe chỉ vào khoảng 5-7%, ít hơn so với lĩnh vực Công nghệ và quá ít so với bên Kinh doanh.
Tôi cho rằng chúng ta cần truyền thông rõ hơn cho học sinh rằng nghề Y là nghề nghiệp rất tuyệt vời và cho bạn nhiều lựa chọn. Với tấm bằng Y khoa, bạn có thể theo lộ trình là một bác sĩ trực tiếp khám chữa bệnh, có thể trở thành một nhà giáo dục y khoa, một nhà nghiên cứu hay thậm chí một doanh nhân khởi nghiệp trong lĩnh vực y tế, quản lý bệnh viện, v.v…
Chương trình mà Penn đang cùng VinUni xây dựng có gì khác biệt để cải thiện thu hút thêm nhiều ứng viên quan tâm, đăng ký theo học ngành y và tạo ra những tài năng y học tương lai cho Việt Nam thưa giáo sư?
Chúng tôi có rất nhiều hoạt động, và nhiều hoạt động liên minh của chúng tôi thực sự có lợi thế đặc biệt khi triển khai.
Trước hết là hoạt động truyền thông, chúng tôi cần phải làm mọi cách để học sinh nắm được lộ trình nghề nghiệp hấp dẫn và ý nghĩa cao đẹp của nghề y, là giúp đỡ và cứu sống sinh mạng con người. Bạn phải yêu nghề nghiệp của mình, đó là yếu tố then chốt.
Thứ hai là chúng tôi sẽ liên kết mạnh mẽ với hệ thống Y tế Vinmec, xây dựng năng lực giảng dạy lâm sàng và nghiên cứu y khoa cho bác sĩ Vinmec. Điều này hết sức quan trọng bởi học Y là phải được học lâm sàng, phải có môi trường bệnh viện, đa dạng bệnh nhân, đa dạng chủng bệnh. Người bác sĩ làm giảng viên lâm sàng không chỉ là truyền miệng các kinh nghiệm của mình. Quan trọng là họ phải giúp sinh viên nắm nguyên tắc tư duy, có hiểu biết và có bằng chứng khoa học chặt chẽ - còn gọi là y học “thực chứng’.
Về phương pháp, chúng ta không thể tiếp tục học Y theo kiểu thầy giảng trò ghi nữa. Chắc chắn cần phải đưa vào các phương pháp có tính tương tác cao như học theo nhóm (team-based learning) hay học mô phỏng (simulation based learning). Ngoài ra, với nền tảng CNTT như hiện nay, việc xây dựng các nội dung ảo, việc học qua giảng đường ảo (virtual learning) chắc chắn sẽ giúp việc học tập hiệu quả hơn, thú vị và sâu sắc hơn.
Cuối cùng thì ở đâu cũng vậy, con người và hệ thống là 2 yếu tố song hành và quan trọng nhất. Chúng tôi đang nỗ lực cùng với đội ngũ dự án VinUni xây dựng nội dung chương trình giáo dục, xây dựng hệ thống kiểm định-đánh giá, phát triển năng lực đội ngũ giảng viên, thiết kế các hoạt động đào tạo theo chuẩn quốc tế, và hệ thống quản trị đại học tiên tiến nhất tại VinUni.
“Được đào tạo bài bản, Việt Nam sẽ có thêm nhiều nhà khoa học, chuyên gia Y khoa tầm cỡ thế giới”
Như các trường Ivy League nổi tiếng khác, có lẽ Penn cũng là cái nôi sản sinh ra rất nhiều tài năng cho thế giới?
Theo thống kê thì có tới 68 tỷ phú đã theo học tại Penn, trong đó có đương kim tổng thống Donald Trump và nhà sáng lập Tesla, ông Elon Musk. Các Giáo sư và cựu sinh viên của trường cũng sở hữu tới 28 giải Nobel.
Nhưng không chỉ có giải thưởng khoa học, mà thực sự đã có nhiều phát kiến vĩ đại được tạo ra ở Penn. Chỉ riêng trường Y của chúng tôi năm ngoái đã có 4 loại thuốc và phương pháp trị liệu , trong đó đặc biệt phải kể đến liệu pháp miễn dịch giúp chữa khỏi ung thư – CAR-T, đã được Cục quản lý Dược và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt và cấp phép. Không một đại học nào ở Mỹ có nhiều hơn 1 trong khi chúng tôi có đến 4 thành tựu.
Nhà di truyền học Michael Stuart Brown, một cựu sinh viên đã tốt nghiệp cả bậc Cử nhân và Chương trình Y khoa của Đại học Pennsylvania, và hiện nay là Giáo sư tại Trung tâm Y Khoa tại Đại học Texas, Southwestern , đã đoạt giải Nobel Y học 1985. Cùng với tiến sỹ Joseph L. Goldstein, TS. Michael đã nghiên cứu thành công việc trao đổi chất cholesterol và tìm ra nguyên nhân chính của bệnh tim mạch liên quan đến xơ vữa động mạch. Khám phá này của TS. Michael và TS. Joseph đã giúp tạo ra các loại thuốc chứa statin, hợp chất làm giảm cholesterol được sử dụng rộng rãi ở Mỹ và nhiều nước trên thế giới ngày nay.
Điều này cho thấy Penn đã có những tiến bộ to lớn trong việc ứng dụng kết quả nghiên cứu vào thực tế điều trị và những con người mà Penn đào tạo nên thực sự khác biệt.
Người Việt Nam chắc chắn đang rất mong đợi mô hình đào tạo nhân tài của Penn sẽ áp dụng thành công cho VinUni, góp phần giúp chúng tôi có nguồn nhân lực bền vững để phát triển mạnh mẽ. Điều này liệu có thể thành sự thật không, thưa Giáo sư?
Tôi tin chắc là có. Penn liên minh chặt chẽ với VinUni để thành lập khối ngành Y khoa và Điều dưỡng, kể cả chương trình nâng cao đào tạo sau đại học – Bác sỹ nội trú. Tất cả những chương trình này sẽ được thực hiện theo mô hình chúng tôi làm ở Penn. Dĩ nhiên ta không rập khuôn mà điều chỉnh cho phù hợp nhất với Việt Nam. Trên thực tế chúng tôi sẽ cải tiến những gì đã làm và thậm chí cố gắng rút kinh nghiệm để làm nó tốt hơn ở Việt Nam.
Cùng với đại học Cornell, chúng tôi sẽ giúp phát triển một hệ thống chương trình giáo dục, quy hoạch về cơ sở vật chất cho các khoa, giúp đào tạo các giảng viên, v.v. Do phần lớn việc đào tạo y khoa cho bác sỹ và điều dưỡng viên diễn ra ở bệnh viện, chúng tôi cũng giúp cải tiến, nâng cấp việc đào tạo lâm sàng và chăm sóc y tế tại Hệ thống Y tế Vinmec
Việt Nam không thiếu những người có tiềm năng, có tố chất. Điều quan trọng là họ cần được đào tạo bài bản, được trang bị kiến thức sâu rộng, duy trì không mệt mỏi tình yêu nghề nghiệp, khả năng thấu cảm tuyệt vời và sự nhạy cảm lâm sàng tinh tế nhất.
Tôi tin trong tương lai không xa, Việt Nam có thể có thêm nhiều nhà khoa học, chuyên gia y khoa tầm cỡ thế giới.
Xin cảm ơn Giáo sư!
Việt Nam không thiếu những người có tiềm năng, có tố chất. Điều quan trọng là họ cần được đào tạo bài bản, được trang bị kiến thức sâu rộng, duy trì không mệt mỏi tình yêu nghề nghiệp, khả năng thấu cảm tuyệt vời và sự nhạy cảm lâm sàng tinh tế nhất.
Tôi tin trong tương lai không xa, Việt Nam có thể có thêm nhiều nhà khoa học, chuyên gia y khoa tầm cỡ thế giới
