Trước đó, ngày 22/12, Thanh tra Chính phủ có kết luận việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vắc xin và thuốc phòng chống dịch COVID-19 tại TPHCM (thời kỳ 1/1/2020 đến 31/12/2021). Kết luận thanh tra đã chỉ ra nhiều sai phạm tại Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TPHCM (HCDC) và hàng loạt bệnh viện trên địa bàn.
Trong đó nhiều gói thầu có dấu hiệu lợi dụng dịch bệnh để mua bán với giá cao bất thường. Thanh tra Chính phủ đã chuyển hồ sơ của các vụ việc có dấu hiệu vi phạm về quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng đến Bộ Công an để xem xét, xử lý theo quy định đồng thời đề nghị TPHCM có hình thức xử lý nghiêm đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan đến các sai phạm.
 |
Ngành Y tế TPHCM đã phải đối mặt với đại dịch COVID-19 chưa từng có tiền lệ Ảnh: Vân Sơn |
Đại diện đơn vị bị kết luận có các sai phạm trong hoạt động mua sắm trang phục bảo hộ chống dịch, BS Nguyễn Hồng Tâm, Phó Giám đốc HCDC cho biết: “Do diễn biến phức tạp của dịch COVID-19, các kế hoạch ứng phó được ban hành thần tốc có khi chỉ trong 24 giờ. Công tác mua sắm phải thực hiện vô cùng khẩn trương, cấp bách nhưng không có cơ sở dữ liệu để tham khảo giá. Trong một vài thời điểm nhu cầu sử dụng vật tư y tế, kít xét nghiệm tăng đột biến không chỉ ở TPHCM mà còn ở các địa phương khác tạo nên tình trạng khan hiếm trên diện rộng. Để đảm bảo đủ cơ số theo kế hoạch phục vụ chống dịch HCDC phải mua sắm với nhiều đơn vị khác nhau và mức giá cũng khác nhau”.
PGS Phạm Khánh Phong Lan chia sẻ: “Việc đấu tranh chống tiêu cực là chống những gì thực sự tiêu cực còn nếu vì hoàn cảnh, đối diện với sự sống và cái chết của đồng loại thì phải cứu giúp, phải có sự đồng cảm, chia sẻ. Cần phải xem cái gốc của vấn đề về những căn cứ, cơ sở pháp lý như thế nào để không xảy ra, không lặp lại tình trạng khó khăn trong mua sắm. Dịch bệnh không thể đoán biết trước được, sau này còn có thể phải đối mặt với những loại dịch khác khó khăn, khốc liệt hơn nếu xử lý cứng nhắc thì lấy ai đi chống dịch”.
“Giám đốc các bệnh viện rất tâm tư”
Báo cáo tại cuộc giám sát của đoàn Đại biểu Quốc hội TPHCM, BS Nguyễn Hoài Nam, Phó Giám đốc Sở Y tế cho biết: “Hoạt động mua sắm vật tư trang thiết bị y tế phục vụ chống dịch hầu hết thực hiện theo phương án chỉ định thầu rút gọn. Nếu theo hướng dẫn Luật Đấu thầu thì chỉ định thầu rút gọn chỉ căn cứ trên năng lực của nhà cung cấp. Ngành y tế khi mua sắm đã so sánh giá từ trước dịch, trong dịch và ngay cả hiện nay thì giá mua sắm ở thời điểm dịch vẫn là rẻ nhất trong tất cả các thời kỳ. Vấn đề này đã được Sở Y tế giải trình với Thanh tra Chính phủ.
Theo BS Hoài Nam: “Công tác mua sắm trang thiết bị đã được thực hiện khá chặt chẽ theo quy định nhưng kết luận của thanh tra lại cho rằng có dấu hiệu vi phạm khiến giám đốc các bệnh viện rất tâm tư. Trước dịch, giá của một chiếc máy trúng thầu ở tất cả các tỉnh là hơn 4 tỷ đồng. Trong dịch, cũng hiệu máy, thiết bị, cấu hình tương tự ngành y tế TPHCM mua chỉ có 2,8 tỷ đồng nhưng vẫn bị thanh tra kết luận là có dấu hiệu sai phạm”.
Nêu ra khó khăn khi mua sắm của ngành y tế, BS Hoài Nam cho biết: “Đối với đơn vị chủ đầu tư chúng tôi không thể biết được giá nhập khẩu và chưa có quy định nào yêu cầu phải cung cấp tờ khai hải quan. Tuy nhiên, công tác thanh tra luôn lấy giá ghi trong tờ khai hải quan để so sánh với giá nơi trúng thầu, đây là điều rất khó cho chủ đầu tư. Mặt khác, các đơn vị nhập khẩu thường không trực tiếp phân phối mà ủy quyền cho đơn vị khác tham gia đấu thầu nên nhà đầu tư không thể biết được giá”.
Ông Tăng Chí Thượng, Giám đốc Sở Y tế cho biết: “Khi dịch bệnh xảy ra, chúng tôi đã nói với tất cả ban giám đốc các cơ sở y tế, cái gì cũng phải nhanh và đảm bảo đủ để bảo vệ tốt nhất sức khỏe, tính mạng của nhân dân nhưng phải cố gắng làm cho đúng. Chúng tôi hiểu rằng sau dịch sẽ có thanh tra, kiểm tra. Hoạt động thanh tra thường không dựa vào nghị quyết mà căn cứ trên thông tư, nghị định”.
Theo ông Thượng, hoạt động thanh kiểm tra quan trọng nhất là làm rõ công tác mua sắm. “Ai cố tình lợi dụng dịch bệnh để trục lợi thì phải xử lý nghiêm. Tuy nhiên, trong bối cảnh dịch bùng phát để làm đúng hết tất cả các bước theo quy định là chuyện rất khó, công tác thanh kiểm tra nên xem xét đến bối cảnh bùng phát của đại dịch. Chúng tôi đang giải trình lên lãnh đạo thành phố để xem xét, ngành y tế không muốn lên tiếng về vấn đề này mặc dù giám đốc các bệnh viện rất bức xúc” - ông Thượng nói.
Phát biểu tại buổi giám sát, PGS Phạm Khánh Phong Lan, đại biểu Quốc hội TPHCM nói: “Giai đoạn dịch bùng phát, ngành y tế gần như không có gì trong tay, bệnh viện dã chiến thành lập chỉ có tờ giấy A4 còn tất cả đều phải đi xin. Tôi đồng ý việc thanh tra, kiểm tra cứ theo chuyên môn mà làm nhưng những kết luận đưa ra liệu đã thỏa đáng đến đâu trong bối cảnh dịch bệnh bùng phát dữ dội chưa từng có tiền lệ?
Trao đổi với PV Tiền Phong, BS Phan Minh Hoàng, Giám đốc Bệnh viện Phục hồi Chức năng - đơn vị có sai phạm về các thủ tục hành chính trong mua sắm theo kết luận thanh tra nói: “Đại dịch COVID-19 chưa từng có tiền lệ. Để chống lại đại dịch đòi hỏi mọi vấn đề cung ứng phải diễn ra khẩn trương, cấp thiết. Những sai sót về mặt thủ tục hành chính đã xảy ra mang yếu tố khách quan và khó tránh khỏi trong bối cảnh tất cả nhân viên y tế phải tập trung đảm bảo an toàn cho người dân, an toàn cho nhân viên y tế để tiếp ứng cho công tác chống dịch diễn ra nhanh nhất”.
