Ở giữa hai thái cực đó, nhiều người tin rằng sẽ có sự điều chỉnh giá về mức hợp lý.
Hít thở cùng bitcoin
Khi giá bitcoin bắt đầu giảm, chỉ 1 ngày sau khi đồng tiền ảo này vượt mốc 10.000 USD, anh Alfred Churchill cảm thấy phát điên. Dù điên cuồng rút hàng ngàn đô la tiền bitcoin từ tài khoản trên sàn giao dịch trực tuyến Coinbase, những tin nhắn báo lỗi màu đỏ tràn ngập màn hình máy tính. Trang web Coinbase bị treo và anh Churchill mất tiền cực kỳ nhanh. “Tôi chỉ biết refresh máy tính liên tục. Cảm giác đó không dễ chịu chút nào mà rất đáng sợ”, anh Churchill, nhà quản lý bán hàng phần mềm ở New York (Mỹ), nói.
Khi những người mới hào hứng với bitcoin như anh Churchill chăm chăm đầu tư vào khi giá tăng mạnh trong những tuần gần đây, cơ sở hạ tầng hỗ trợ đồng tiền số trở nên quá tải khi lượng giao dịch quá lớn và tính chất dễ biến động.
Giá bitcoin đang ở quanh mức 17.000 USD, tăng hơn 1.500% kể từ đầu năm nay khiến nó trở thành loại hình đầu tư được thảo luận sôi nổi nhất trong năm. Từ chỗ chỉ ở rìa thị trường tài chính, bitcoin ngày càng được chấp nhận rộng rãi khi các nhà đầu tư Phố Wall cũng muốn kiếm tiền từ đây. Nhưng lợi ích tổng thể từ những hoạt động này không chỉ là những điều tích cực. Nhiều sàn giao dịch như Coinbase bị sập hoặc ì ạch khi các nhà đầu tư cố bán ra với số lượng lớn.
Các định chế lâu năm cũng đã hứng thiệt hại khi tham gia giao dịch đồng tiền này. Cboe Global Markets, một sàn chứng khoán phái sinh của Mỹ, bị buộc phải dừng giao dịch hai lần vào thứ Hai tuần này sau khi cung cấp các hợp đồng tương lai bitcoin đầu tiên. Những người ủng hộ bitcoin tin rằng, đồng tiền này có tiềm năng biến đổi thị trường tài chính toàn cầu, nên nhiều người dù hứng trái đắng vẫn không từ bỏ. Thiệt hại 2.000 USD từ vụ sập sàn Coinbase nhưng kiếm được 20.000 USD từ các giao dịch bitcoin trong vòng 6 tháng, anh Churchill nói rằng, cảm giác tồi tệ không khiến anh chán nản. Anh quyết định sẽ đầu tư thêm 50.000 USD trong tương lai. “Tôi đang sống và đang hít thở với nó”, nhà đầu tư 31 tuổi nói.
Rủi ro như đánh bạc hay an toàn hơn gửi ngân hàng?
Nhưng nhiều chuyên gia cảnh báo rằng, cơn cuồng bitcoin mang tất cả những dấu hiệu bong bóng đang vuột khỏi tầm kiểm soát. “Bất kỳ ai hiểu về lịch sử các thị trường tài chính đều có thể nói với bạn rằng những xu hướng như vậy thường kết thúc như thế nào”, tạp chí Financial Times dẫn lời ông Ranko Berich, trưởng bộ phận phân tích thị trường của công ty môi giới ngoại hối Monex Europe.
Ông Andrew Bailey, giám đốc điều hành Cơ quan Thực thi tài chính (tức cơ quan quản lý tài chính) của Anh, cảnh báo trên chương trình “Newsnight” của đài BBC hôm 14/12: “Nếu bạn muốn đầu tư vào bitcoin, hãy chuẩn bị tâm lý mất sạch tiền”. Ông Bailey nói rằng, việc thiếu sự hậu thuẫn của các chính phủ và ngân hàng trung ương đối với loại tiền ảo phổ biến nhất thế giới này khiến việc đổ tiền vào bitcoin không phải loại đầu tư bảo đảm. Ông Bailey nói việc mua bitcoin giống như đánh bạc ở mức độ rủi ro.
Ra đời năm 2009 sau cuộc khủng hoảng tài chính, bitcoin xuất phát từ nhu cầu cần có một phương tiện trao đổi không bị xáo trộn bởi hệ thống ngân hàng trung ương. Trong giai đoạn đầu, bitcoin nhận được sự ủng hộ từ các chuyên gia máy tính, các nhà hoạt động chính trị và các nhóm khác khi họ mất niềm tin vào các định chế tài chính. Tâm lý này dường như cũng được chia sẻ bởi những người đầu tư bitcoin gần đây. Một cuộc khảo sát trên 10.000 người trẻ (18-35 tuổi) do hãng CoinSpectator thực hiện cho thấy 61% số người được khảo sát đã mua bitcoin trong năm qua, và 65% nói rằng, họ cảm thấy việc mua bitcoin để tiết kiệm còn an toàn hơn để tiền trong tài khoản ngân hàng.
“Nhiều người nghĩ rằng tiền của họ an toàn hơn với một hệ thống phi tập trung và không có biên giới nên sẵn sàng đầu tư vào”, anh Matthew Buck, kỹ sư máy tính, người đồng sáng lập quỹ đầu tư tiền ảo Blockchain Capital, nói. Anh Buck dành 6 tháng nghiên cứu bitcoin trước khi bắt đầu rót tiền vào bitcoin cách đây 1 năm. Cho đến nay, anh đã biến 14.000 bảng Anh tiền vốn thành 1 triệu bảng Anh. Anh đã rút ra một khoản lãi nhỏ nhưng chưa có ý định rút tất cả tiền ra vì anh tin rằng một ngày nào đó loại tiền ảo này và công nghệ đằng sau nó sẽ được chấp nhận rộng rãi như một cách thanh toán tiền theo thời gian thực.
Thêm nhà băng gia nhập cuộc chơi
Trong số 16,7 triệu bitcoin lưu thông, 35% đã được sử dụng hoặc giao dịch trong năm qua, và khoảng 1/5 trong số đó đang nằm trong tay các nhà đầu tư chiến lược, theo số liệu của hãng Chaninalysis. Nhiều đồng bitcoin bị mất hoặc không được sử dụng trong nhiều năm. Thiếu tính thanh khoản và dao động giá lớn gây cản trở cho việc sử dụng bitcoin như một loại tiền tệ trong giao dịch. Tuy nhiên, một mạng lưới hơn 400 sàn giao dịch không được kiểm soát đã nở rộ trên toàn cầu để phục vụ thị trường tài chính ảo. Các nhà đầu cơ chia sẻ thông tin và bí quyết qua các diễn đàn, mạng xã hội Twitter hay video trên YouTube. Chỉ trong 1 tuần qua, lượng bitcoin trị giá khoảng 80 tỷ USD đã được giao dịch trên những sàn như vậy, theo số liệu thống kê của hãng CoinMarketCap. Thêm nhiều định chế tài chính truyền thống đang tìm kiếm cơ hội gia nhập cuộc chơi. Sau Cboe, đối thủ CME Group sẽ mở các giao dịch tương lai bitcoin vào tuần tới. Sàn Nasdaq có kế hoạch tương tự vào đầu năm sau. Những ngân hàng đầu tư như JPMorgan Chase đang tính toán cho phép giao dịch tương tự như trong tương lai, còn Goldman Sachs cho biết họ đang nghiên cứu cách thức tương tự để đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
Tính ẩn danh của những người mua bán bitcoin khiến đồng tiền ảo này từ lâu đã liên quan đến các hoạt động tội phạm như buôn bán ma tuý, rửa tiền… Các nhà quản lý quốc gia đang tìm cách bảo vệ tốt nhất cho những người đầu tư vào bitcoin, nhưng bản chất không biên giới của bitcoin khiến nỗ lực của họ trở nên khó khăn. Một phụ nữ Mỹ vừa bị phát hiện dùng bitcoin để chuyển tiền cho lực lượng Nhà nước Hồi giáo (IS), BBC đưa tin hôm qua.
Một số quốc gia đã có những chính sách khác nhau đối với bitcoin. Trong khi Trung Quốc nỗ lực cấm giao dịch tiền ảo, Nhật Bản đã hợp pháp hóa bitcoin như một phương tiện thanh toán. Ủy ban Chứng khoán Mỹ tuần này cảnh báo rủi ro trong giao dịch đồng tiền mã hóa nhưng không đưa qua biện pháp quản lý nào.
Một số chuyên gia cảnh báo, các biện pháp quản lý có thể tác động xấu đến tương lai của bitcoin. Các nước như Ấn Độ, Nga và Trung Quốc đang có ý tưởng đưa ra loại tiền mã hóa của riêng họ.
