Việc này đặt ra nhiều câu hỏi liên quan đến việc giám sát nhà máy này bởi sự cố môi trường biển miền trung cũng xảy ra vào thời điểm vận hành thử nghiệm. Tiền Phong có cuộc trao đổi với ông Hoàng Văn Thức, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường xung quanh vấn đề này.
Thưa ông, lý do nào khiến Hội đồng giám sát liên ngành cho phép Formosa vận hành thử nghiệm lò cao số 1 vào cuối tháng 5/2017?
Hôm qua (10/5), Hội đồng giám sát liên ngành của Chính phủ do Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Trần Hồng Hà chủ trì đã họp với sự tham gia của lãnh đạo các bộ, ngành và UBND tỉnh Hà Tĩnh. Hội đồng đã xem xét lại toàn bộ quá trình khắc phục sự cố môi trường của Công ty Formosa Hà Tĩnh (FHS), từ việc khắc phục 53 lỗi vi phạm đến việc hoàn thành 7 hạng mục, công trình bảo vệ môi trường, cải thiện, bổ sung theo yêu cầu của Bộ TN&MT nhằm kiểm soát tốt nhất quá trình phát thải của FHS đảm bảo các tiêu chuẩn môi trường Việt Nam và quốc tế; các hạng mục công trình chuẩn bị cho vận hành thử nghiệm lò cao số 1 và xưởng luyện thép của FHS cũng như xem xét, đánh giá kết quả giám sát của Tổ giám sát liên ngành từ tháng 7/2016 đến nay.
Các thành viên hội đồng đánh giá cao sự cố gắng nỗ lực của Formosa trong việc đầu tư về tiền bạc, tài chính, công nghệ, kỹ thuật, đã thực hiện nghiêm túc cam kết để hoàn thành khắc phục sự cố môi trường, trong đó có việc chuyển từ công nghệ dập cốc ướt sang công nghệ dập cốc khô, dự kiến hoàn thành vào 6/2019. FHS đã đầu tư xây dựng, hoàn thành và đưa vào triển khai các hạng mục công trình bảo vệ môi trường bổ sung như hệ thống hồ sinh học kết hợp với ứng phó sự cố, 4 trạm quan trắc nước thải online tự động, 15 trạm quan trắc online khí thải. Kết quả giám sát liên tục của Bộ TN&MT từ tháng 7/2016 đến nay về nước thải, khí thải của FHS trước khi ra môi trường đều đạt quy chuẩn môi trường cho phép của Việt Nam và Quốc tế; chất thải nguy hại, chất thải công nghiệp thông thường, chất thải rắn sinh hoạt đã được FHS quản lý đúng quy định; có thể khẳng định, vấn đề môi trường của FHS đã kiểm soát được.
Trên cơ sở đó, Hội đồng giám sát liên ngành đồng ý cho phép Formosa vận hành thử nghiệm lò cao số 1 và xưởng luyện thép vào cuối tháng 5/2017. Việc cho phép FHS vận hành thử nghiệm vừa là để thử nghiệm cho quá trình sản xuất chính thức sau này nhưng cũng vừa để kiểm tra, đánh giá việc hoàn thiện các công trình bảo vệ môi trường của Formosa.
Quá trình vận hành thử nghiệm sẽ phát sinh những vấn đề môi trường gì, phương án xử lý các vấn đề môi trường này ra sao, thưa ông?
Về nước thải, việc vận hành lò cao số 1 sẽ phát sinh thêm 300-500 m3 nước thải sinh hóa một ngày đêm. Trạm xử lý nước thải sinh hóa hiện được thiết kế với 2 đơn nguyên, có công suất xử tối đa của 2 đơn nguyên là 4.800 m3 một ngày đêm, hiện nay đã xử lý 1.900 m3 một ngày đêm, với 300-500 m3 phát sinh khi lò cao số 1 đi vào vận hành thì vẫn nằm trong giới hạn công suất xử lý của trạm. Tổ giám sát liên ngành đánh giá với hệ thống, quy trình công nghệ, thiết bị, kỹ thuật xử lý nước thải của FHS đã được đầu tư bổ sung và hoàn thiện như hiện nay cùng với sự giám sát chặt chẽ, nghiêm ngặt của Bộ TN&MT phối hợp với tỉnh Hà Tĩnh, Viện Hàn lâm và KHCN Việt Nam cùng các nhà khoa học thì việc kiểm soát nước thải của FHS hoàn toàn đáp ứng an toàn về bảo vệ môi trường. Thực tế, việc giám sát liên tục từ tháng 7/2016 cho đến nay cho thấy, nước thải trước khi ra môi trường của FHS đều đáp ứng quy chuẩn 52 (quy chuẩn quốc gia về nước thải ngành thép) và quy chuẩn 40 (quy chuẩn quốc gia về nước thải công nghiệp).
Về khí thải, khi vận hành lò cao sẽ phát sinh khí thải từ công đoạn lò cao và lò thép. Vừa rồi Formosa đã lắp đặt đủ 15 trạm quan trắc khí thải cùng với thiết bị quan trắc online tự động được kết nối về Sở TN&MT và Bộ TN&MT. Hệ thống này cho phép quan trắc, giám sát 24/24h. Trước đó, các ống khói đã được vận hành của lò cốc hay nhà máy nhiệt điện đều đạt tiêu chuẩn. Sắp tới, ống khói lò cao hay lò luyện thép sẽ được quan trắc, lấy mẫu phân tích…
Về chất thải rắn, toàn bộ chất thải sinh hoạt, chất thải rắn công nghiệp và chất thải nguy hại đã được Formosa thu gom và chuyển cho đơn vị chức năng xử lý. Riêng tro bay, tro đáy của nhà máy nhiệt điện, Bộ Xây dựng đã trình đề án, Thủ tướng đã phê duyệt, cho phép xử lý tro bay, tro đáy của nhà máy nhiệt điện làm vật liệu xây dựng.
Với bụi lò cao hay xỉ thép, đây là nguyên liệu đầu vào cho ngành công nghiệp khác, Formosa hợp đồng với các đơn vị khác để xử lý tiếp.
Việc giám sát sẽ được thực hiện như nào trong quá trình Formosa vận hành thử nghiệm?
Trong quá trình thử nghiệm sắp tới, các cơ quan quản lý nhà nước gồm Bộ TN&MT, các bộ ngành liên quan và UBND Hà Tĩnh sẽ tiếp tục giám sát chặt chẽ hơn. Hôm nay Bộ trưởng Trần Hồng Hà kết luận, yêu cầu tổ giám sát liên ngành tăng cường tần suất giám sát, trong đó có việc lấy mẫu nước thải, khí thải, môi trường xung quanh nhiều hơn như mẫu dioxin, sẽ tăng tần suất lấy mẫu phân tích từ 1 tuần một lần lên 1 ngày một lần. Với công nghệ, quy trình, trang thiết bị, phương pháp hiện nay, chúng ta hoàn toàn kiểm soát được môi trường.
Cảm ơn ông.
“Hôm nay Bộ trưởng Trần Hồng Hà kết luận, yêu cầu tổ giám sát liên ngành tăng cường tần suất giám sát, trong đó có việc lấy mẫu nước thải, khí thải, môi trường xung quanh nhiều hơn như mẫu dioxin, sẽ tăng tần suất lấy mẫu phân tích từ 1 tuần một lần lên 1 ngày một lần”.
Ông Hoàng Văn Thức, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường
