Dù thể hiện rằng EU sẽ không chọn phe trong cuộc đối đầu giữa Trung Quốc và Mỹ, nhưng Thủ tướng Đức Angela Merkel cùng Chủ tịch Hội đồng và Ủy ban EU vẫn đưa ra thông điệp cứng rắn với Bắc Kinh.
“Châu Âu là một người chơi, không phải sân chơi”, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel, người chủ trì cuộc họp thượng đỉnh trực tuyến với Trung Quốc, nói với báo giới về cảm giác của châu Âu khi Trung Quốc không thực hiện những lời hứa về tuân thủ thương mại công bằng và tự do.
Với kim ngạch thương mại 1 tỷ euro mỗi ngày, châu Âu hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc, trong khi Trung Quốc xếp sau Mỹ đối với các loại hàng hóa và dịch vụ của châu Âu.
Sau hội nghị này, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình không tham gia họp báo và hai bên không ra tuyên bố chung. Nhưng hãng thông tấn Trung Quốc Xinhua đưa tin ông Tập đã bác bỏ bất kỳ sự can thiệp nào vào các vấn đề của Trung Quốc, đặc biệt là nhân quyền.
“Nhân dân Trung Quốc sẽ không chấp nhận ‘hướng dẫn viên’ về nhân quyền và phản đối ‘tiêu chuẩn kép’”, Xinhua dẫn lời ông Tập nói trong hội nghị trực tuyến. “Trung Quốc sẵn sàng đẩy mạnh trao đổi với phía châu Âu dựa trên nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau để hai bên cùng tiến triển”, ông Tập nói.
EU cáo buộc Trung Quốc phá vỡ các quy tắc của thương mại toàn cầu, từ sản xuất quá dư thừa thép đến đánh cắp sở hữu trí tuệ của phương Tây, nhưng Bắc Kinh bác bỏ.
Thái độ của châu Âu với Bắc Kinh trở nên cứng rắn hơn cũng vì virus corona mà nhiều nhà khoa học cho rằng bắt nguồn từ Trung Quốc, và vì luật an ninh quốc gia áp đặt với Hong Kong mà phương Tây cho rằng sẽ lấy đi những quyền cơ bản của người dân đặc khu.
“Chúng tôi thực sự nghiêm túc về việc tiếp cận thị trường Trung Quốc và phá bỏ các rào cản”, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nói trong cuộc họp báo.
Bà Merkel nói rằng bà và 2 lãnh đạo EU đã thúc ép ông Tập phải rõ ràng rằng liệu có thực sự muốn một thỏa thuận đầu tư đang đàm phán mà theo đó Trung Quốc sẽ phải mở cửa thị trường hay không.
“Chúng tôi gây áp lực...để đạt được tiến triển trong thỏa thuận đầu tư”, bà Merkel nói vói báo giới từ Berlin.
“Về tổng thể, hợp tác với Trung Quốc phải dựa trên những nguyên tắc nhất định: có qua có lại và cạnh tranh bình đẳng. Chúng ta có những hệ thống xã hội khác nhau, nhưng khi cam kết với chủ nghĩa đa phương thì phải dựa trên quy tắc”, bà nói.
EU cũng muốn Trung Quốc cam kết mạnh mẽ hơn trong lĩnh vực biến đổi khí hậu, vì Trung Quốc là nước gây ô nhiễm nhiều nhất thế giới.
