Sáng hôm ấy, điểm đến là một nơi rất đặc biệt: một cánh đồng lúa tại Calimete, tỉnh Matanzas, cách thủ đô La Habana khoảng 170 km, nơi triển khai dự án hợp tác nông nghiệp giữa Việt Nam và Cuba. Đoàn xe rời La Habana từ sớm, băng qua những vùng quê thưa người, cây xanh ngút mắt, ruộng vườn xen lẫn những dãy nhà màu phấn cũ kỹ. Đến Calimete, chúng tôi xuống xe, đi bộ thêm một đoạn đất đỏ, trước khi gặp lại một thứ quen thuộc đến nao lòng: ruộng lúa. Và ở đó – Chủ tịch nước Trương Tấn Sang cùng đoàn công tác đi thẳng ra cánh đồng, không ngần ngại, ông tự mình đi đến từng thửa ruộng lúa đang trổ bông. Chỉ có lúa xanh, đất ướt, bờ mương nhỏ và những người nông dân đang mừng rỡ đón khách… NỤ CƯỜI HIỀN CỦA ANH NÔNG DÂN Tôi đứng bên mé ruộng, trò chuyện với một người nông dân Cuba có nước da sạm nắng, đội mũ vải bạc màu. Anh tên là Daniel, nói tiếng Tây Ban Nha chậm rãi, qua phiên dịch thì mới hiểu được, nhưng ánh mắt và nụ cười thì rất rõ: anh đang rất vui. Anh bảo: “Hôm nay, Chủ tịch nước của các bạn đến thăm ruộng nơi tôi đang làm việc.Tôi không nghĩ người đứng đầu một đất nước lại quan tâm đến công việc của nông dân như thế. Điều đó khiến tôi cảm thấy, như được gặp một người bạn thật sự”. Anh nắm lấy tay tôi, bắt rất chặt. Và chính lúc đó, giữa cái nắng dịu buổi sáng, nhìn cánh đồng lúa xanh thẳng cánh cò bay, nước lấp loáng dưới bờ, tôi có một cảm giác lạ lùng – như thể mình đang đứng ở đâu đó giữa Hậu Giang, Bình Chánh hay Thái Bình – chứ không phải đất nước Cuba xa xôi. Chúng tôi – những người đến từ hai đất nước cách nhau nửa vòng trái đất – gặp nhau trong một điều rất giản dị: tình yêu ruộng đồng, niềm tự hào với hạt lúa, và sự ấm áp khi được ai đó thật lòng quan tâm. TỪ NÔNG TRƯỜNG PHẠM VĂN HAI ĐẾN CALIMETE Ít ai biết rằng, ông Trương Tấn Sang từng là Giám đốc Nông trường Phạm Văn Hai ở Bình Chánh-TPHCM vào cuối thập niên 70 – một giai đoạn khốn khó, đất phèn, cơ giới hóa còn xa xỉ, tư duy quản lý thì cứng nhắc. Có lẽ vì thế mà Chủ tịch Trương Tấn Sang luôn dành sự trân trọng đặc biệt cho nông dân và nông nghiệp. Ông Tư Sang ngày ấy không ngồi bàn giấy. Ông xuống từng thửa ruộng, khoanh từng vùng đất, ghi danh từng hộ dân. Ông dám khoán, dám đổi mới thực tiễn, dám nhìn vào hiệu quả chứ không chỉ văn bản. Đó là một trong những mầm đầu tiên của công cuộc Đổi mới sau này – không phải từ hội trường, mà từ chính bờ ruộng, gốc rạ, tấm lòng người làm nông. Và ngày hôm ấy, ở Calimete, khi thấy ông xắn quần lội ruộng bên kỹ sư Việt Nam và nông dân Cuba, tôi hiểu rằng: có những con đường ngoại giao không đi qua đại sảnh, mà bắt đầu từ lối mòn bùn đất. Ông chia sẻ: “Hồi mình khó khăn, Cuba đã giúp mình hết lòng. Nay mình giúp họ thì phải giúp ở chỗ khó khăn nhất lương thực, muốn giúp thì phải lội ruộng để nghe họ nói, xem họ làm thế nào chứ”. THÔNG ĐIỆP HẠT LÚA Chuyến thăm cánh đồng Calimete không có diễn văn dài dòng, không có truyền thông rầm rộ. Nhưng chính khoảnh khắc Chủ tịch nước lội ruộng, bắt tay nông dân, nhìn lúa trổ đòng – lại là khoảnh khắc làm nên một ngoại giao nhân dân chân thành và sâu xa. Việt Nam đến Cuba không phải với dự án hoành tráng hay công nghệ hào nhoáng, mà với giống lúa, với kỹ sư nông nghiệp, với kinh nghiệm làm lúa nước. Chúng ta đến bằng thứ mình giỏi nhất – và sẵn lòng chia sẻ nhất. Trong quan hệ hợp tác Việt Nam – Cuba, đó là điều vô giá. Việt Nam từng là nước nhận viện trợ, từng thiếu đói, từng chắt chiu từng hạt gạo. Giờ đây, khi có thể, ta trao lại cho bạn bè – không chỉ kỹ thuật, mà là cả sự đồng cảm, sẻ chia, và một triết lý: làm bạn với thế giới không chỉ bằng lợi ích, mà bằng tình người. Cánh đồng Calimete hôm ấy, vì thế, không chỉ là một nơi canh tác – mà là một thông điệp ngoại giao thấm đẫm nhân văn, một chương trình hợp tác lấy người dân làm trung tâm, nối liền hai dân tộc từng cùng nhau sát vai trong chiến tranh, và giờ đây cùng nhau trong phát triển bền vững. Chia tay những nông dân Cuba, chúng tôi rời Calimete với lòng nhẹ nhõm. Trên xe về lại La Habana, tôi ngoái nhìn lần cuối cánh đồng xanh lúa trổ đòng đang chờ mùa gặt, trời xanh như màu trời quê nhà cũng sắp vào vụ lúa chín vàng. q Hình ảnh Chủ tịch nước cúi xuống xem từng nắm đất, trò chuyện với kỹ sư trẻ, bắt tay nông dân Cuba – sẽ là ký ức không thể phai trong tôi. Vì nó không chỉ là một hình ảnh đẹp – mà là một triết lý ứng xử quốc gia: khi ta chân thành, giản dị và tôn trọng con người thì thế giới cũng sẽ mở lòng đón nhận ta như những người bạn thật sự. ĐÓ LÀ MỘT BUỔI SÁNG RẤT ĐẸP CUỐI THÁNG CHÍN NĂM 2015. TRỜI CUBA TRONG XANH, NẮNG NHẸ VÀ MÁT LÀNH. TÔI MAY MẮN ĐƯỢC THÁP TÙNG CHỦ TỊCH NƯỚC TRƯƠNG TẤN SANG TRONG CHUYẾN CÔNG DU CHÍNH THỨC ĐẾN CỘNG HÒA CUBA. LỘI RUỘNG Ở Chủ tịch nước Trương Tấn Sang thăm đồng lúa Calimete, Cộng hòa Cuba, ngày 30/9/2015 ẢNH: NGUYỄN TUẤN CALIMETE Tác giả và anh nông dân Cuba NGUYỄN MINH TUẤN www.tienphong.vn 35
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==