CÚ HÍCH MỞ ĐẦU CHO PHONG TRÀO “GIÓ ĐẠI PHONG” Tiếp xúc với cây đại thụ của làng báo Việt Nam, khi nghe tôi hỏi về thời điểm bắt đầu làm báo của ông, nhà báo Hà Đăng cho biết đó là vào năm 1947. Ngày đó, chàng trai trẻ 18 tuổi Hà Đăng (tên thật Đặng Ha) đang làm Trưởng ban Tuyên truyền xã Hòa Kiếm (Tuy Hòa, Phú Yên). Bài báo đầu tiên của ông với tiêu đề “Tâm sự của đồng bạc trong két sắt”được đăng báo Phấn Đấu (Cơ quan của Ty Thông tin tuyên truyền tỉnh Phú Yên), thể hiện “tâm sự” của một đồng bạc nhà giàu nằm trong két sắt được so sánh với đồng bạc được người dân nghèo mang ra đóng góp ủng hộ quỹ kháng chiến. Bài viết đặt vấn đề, đồng bạc trong két sắt thì nằm yên, vô nghĩa, vô dụng; nhưng đồng bạc từ tay người dân nghèo đóng góp thì biến thành thóc gạo, súng đạn… cho chiến sĩ ngoài mặt trận. Đây là một bài viết giản dị nhưng đầy sức gợi, thể hiện tư duy chính luận sắc sảo của Hà Đăng, một thanh niên yêu nước có năng khiếu báo chí từ rất sớm. Nhà báo Hà Đăng bắt đầu sự nghiệp báo chí tại báo Nhân Dân Liên khu 5 vào năm 1951. Trong thời gian công tác tại đây, ông đã đóng góp nhiều bài viết phản ánh thực tiễn chiến đấu và đời sống của quân và dân trong khu vực, góp phần vào công cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Tháng 7/1954, khi Hiệp định Genève được ký kết, đến tháng 5/1955, nhà báo Hà Đăng tập kết ra miền Bắc. Sau một thời gian học lớp dành cho các cán bộ miền Nam tập kết, tháng 7/1955, nhà báo Hà Đăng được điều về làm việc tại báo Nhân Dân ở Hà Nội. Tại báo Nhân Dân, năm 1960, nhà báo Hà Đăng được cử vào Quảng Bình để dự Hội nghị tổng kết phong trào hợp tác hóa nông nghiệp của tỉnh và đi thực tế tại hợp tác xã Đại Phong. Đến nơi, ông rất ấn tượng với không khí thi đua lao động ở hợp tác xã này. Ở đó, phần lớn xã viên là bần cố nông không chỉ tích cực sản xuất mà còn có mục tiêu vượt mức sống của trung nông – vốn là thước đo cao thời đó. Sau chuyến đi thực tế, nhà báo Hà Đăng viết bài “Ba lần đuổi kịp trung nông” (đăng 9/1/1961), thuật lại hành trình vươn lên của HTX Đại Phong từ nghèo khó đến chỗ phát triển, đuổi kịp trung nông về mức sống, về năng suất lúa và thu nhập bình quân đầu người. Đây là một bài chính luận giàu cảm xúc, thể hiện niềm tin vào sức mạnh tập thể trong sản xuất. Bác Hồ đã đọc bài báo này, khen ngợi và cho rằng đây là một điển hình tốt cần nhân rộng. Bác chỉ thị cho Ban Nông nghiệp và Nông dân Trung ương do đồng chí Nguyễn Chí Thanh dẫn đầu đến Hợp tác xã Đại Phong để khảo sát và phát huy. Với bút danh T.L, Bác viết bài “Một hợp tác xã gương mẫu”, đăng trên báo Nhân Dân ngày 20/1/1961. Bác Hồ đã thật sự đưa Hợp tác xã Đại Phong trở thành biểu tượng thi đua của cả miền Bắc, mở đầu cho phong trào“Gió Đại Phong”. Với đóng góp ban đầu, bài viết “Ba lần đuổi kịp trung nông” của nhà báo Hà Đăng được coi là cú hích truyền thông, làm bùng nổ phong trào thi đua yêu nước trong sản xuất nông nghiệp tại miền Bắc XHCN thời bấy giờ. KỶ NIỆM KHI THAM DỰ HỘI NGHỊ PARIS Năm ngoái, khi đến Bảo tàng Báo chí Việt Nam, tôi thấy tấm thẻ cư trú của nhà báo Hà Đăng khi tham dự Hội nghị Paris được trưng bày tại đây. Nay nhà báo Hà Đăng cho biết, năm 1968, ông được cử tham gia Đoàn Mặt trận dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam (MTDTGPMNVN) dự Hội nghị Paris. Nhiệm vụ của nhà báo Hà Đăng là viết các bài phát biểu chuẩn bị sẵn của Trưởng Đoàn MTDTGPMNVN trong quá trình đàm phán. Trong quá trình viết bài, có lần ông được bà Duy Liên (một thành viên của Đoàn), nói: “Anh Đăng ơi, sao anh viết bài hiền thế, phải đập cho thằng ngụy nó đau vào chứ?”. Rồi bà Duy Liên đưa cho nhà báo Hà Đăng hai bài viết: “Mười tội chết của bọn Thiệu, Kỳ” và bài “”Thằng Kỳ” rồi nói: “Tôi có cắt hai bài báo ở trong nước mang sang đây, anh đọc để tham khảo”. Nhà báo Hà Đăng nhận ra đây là hai bài báo của mình đã viết hồi còn ở trong nước. Ông cười và bảo: “Viết báo thế này thì được, nhưng viết văn để đàm phán phải khác chị ạ”. Về kỷ niệm đáng nhớ khi tham dự Hội nghị Paris, nhà báo Hà Đăng cho biết, câu chuyện về hình dáng chiếc bàn để ngồi đàm phán khiến ông không bao giờ quên. Khi đó, Hội nghị Paris có bốn bên tham gia là Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (VNDCCH), MTDTGPMNVN (từ 12/6/1969 là Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam), Hoa Kỳ và Việt Nam Cộng hòa (Chính quyền Sài Gòn). Ban đầu, đoàn Mỹ muốn ngồi bàn đàm phán hình chữ nhật, vì họ coi đó là cuộc đàm phán giữa hai bên, mà không công nhận đoàn MTDTGPMNVN. Hàm ý của họ là Đoàn VNDCCH và MTDTGPMNVN là một bên (trong đó MTDTGPMNVN chỉ là công cụ của VNDCCH); còn VNCH và Hoa Kỳ là một bên (trong đó Hoa Kỳ là đồng minh của VNCH chứ không phải là kẻ xâm lược). “Tranh luận mãi, cuối cùng Mỹ phải chấp nhận tư cách của Đoàn MTDTGPMNVN, dùng bàn tròn để bốn bên ngồi đàm phán. Cuộc đấu tranh sau đó đã kết thúc thắng lợi với sự ký kết của Hiệp định Paris”, nhà báo Hà Đăng chia sẻ. q Nhà báo Hà Đăng tên thật là Đặng Ha, sinh năm 1929 tại Tuy Hòa (Phú Yên). Ông là Tổng Biên tập báo Nhân Dân (1987-1992), Trưởng ban Tư tưởng Văn hóa - Trung ương (1992-1996), Tổng Biên tập tạp chí Cộng sản (1996-2001)… Cây đại thụ VỚI GẦN 80 NĂM NGHỀ BÁO Thẻ cư trú của nhà báo Hà Đăng khi tham dự Hội nghị Paris Nhà báo Hà Đăng nói chuyện với sinh viên báo chí của một số trường đại học tại nhà riêng ẢNH: NHÂN VẬT CUNG CẤP Thẻ nhà báo của nhà báo Hà Đăng, công tác tại báo Nhân Dân ẢNH: NHÂN VẬT CUNG CẤP VỚI 96 TUỔI ĐỜI, GẦN 80 NĂM TUỔI NGHỀ, NHÀ BÁO HÀ ĐĂNG LÀ MỘT CÂY ĐẠI THỤ CỦA NỀN BÁO CHÍ CÁCH MẠNG VIỆT NAM. TRONG SỰ NGHIỆP BÁO CHÍ GẦN TÁM THẬP NIÊN CỦA MÌNH, NHÀ BÁO LÃO THÀNH HÀ ĐĂNG Đà CÓ NHỮNG TRẢI NGHIỆM ĐỦ ĐẦY CỦA MỘT NGƯỜI LÀM BÁO. XUÂN DŨNG www.tienphong.vn 28
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==