trên Tạp chí Nhà báo và Công luận số tháng 8/1991. …ĐẾN GIA TÀI ĐỒ SỘ Theo Thạc sỹ Minh Châu, từ bài báo đầu tiên này, cuộc đời Đại tướng Võ Nguyên Giáp gắn chặt với báo chí, dùng báo chí làm công cụ hữu hiệu cho hoạt động đấu tranh Cách mạng, thể hiện trí dũng song toàn của một vị Đại tướng. Có lẽ trên thế giới, hiếm có một người từng kinh qua mọi vị trí của nghề báo như Đại tướng Võ Nguyên Giáp: Từ Chủ tịch hội, Tổng Biên tập, biên tập viên, phóng viên đến thư ký tòa soạn, trình bày, đưa nhà in, sửa morát và… phát hành báo. Ở tuổi 16 đã bị đuổi học, cậu học trò Võ Giáp được giới thiệu vào làm việc tại nhà xuất bản Quan Hải Tùng Thư do nhà yêu nước Đào Duy Anh sáng lập và Báo Tiếng Dân của cụ Huỳnh Thúc Kháng. Từ đây, Võ Giáp bắt đầu học nghề làm báo và nhanh chóng viết được nhiều thể loại, trong đó có loạt bài tuyên truyền chủ nghĩa Mác dưới dạng phổ thông và còn viết hàng chục bài báo khác về các vấn đề chính trị - xã hội, triết học, bình luận quốc tế trong chuyên mục “Thế giới thời đàm”. Năm 1930, sau khi sự kiện Xô Viết Nghệ Tĩnh, nhà báo Võ Nguyên Giáp bị bắt giam hơn một năm, bị trục xuất khỏi Huế. Ra Hà Nội, trong khi chưa bắt được liên lạc với Đảng, Võ Nguyên Giáp vừa tự học vừa dạy học ở Trường tư thục Thăng Long. Tháng 5/1936, khi nghe tin Mặt trận Bình dân thắng thế ở Pháp, nhà báo Võ Nguyên Giáp nghĩ ngay tới chuyện ra một tờ báo để đón thời cơ. Ông cùng một số giáo sư tiến bộ ở Trường Tư thục Thăng Long góp tiền mua lại tờ Hồn Trẻ của Hướng đạo sinh. Ngày 6/6/1936 tờ Hồn Trẻ tập mới ra đời. Có thể nói đây là tờ báo tiếng Việt đầu tiên công khai cổ động đấu tranh cho các khẩu hiệu dân sinh, dân chủ, đòi đại xá chính trị phạm, ủng hộ Mặt trận Bình dân Pháp… Báo rất được bạn đọc hoan nghênh, in ra không đủ bán. Ra đến số 5 thì nhà cầm quyền ra lệnh đóng cửa. Ngày đó, ra báo tiếng Việt bị o ép, song ra báo tiếng Pháp dễ hơn nên nhà báo Võ Nguyên Giáp chuyển sang làm báo tiếng Pháp. Ông cộng tác với Nguyễn Thế Rục, đảng viên Đảng Cộng sản Pháp xuất bản tờ Le Travail (Lao Động). Ngày 16/9/1936, Báo Le Travail do nhà báo Võ Nguyên Giáp Tranh vẽ Đại tướng Võ Nguyên Giáp thời làm báo chuyên nghiệp của tác giả Nguyễn Doãn Sơn “Nghề làm báo hao tâm tổn trí, gian khổ nhưng người làm báo được đền bù xứng đáng là niềm vui khi thấy tác dụng và hiệu quả của tờ báo trong đông đảo bạn đọc”. Đại tướng VÕ NGUYÊN GIÁP Bài báo đầu tiên của Đại tướng Võ Nguyên Giáp đăng trên Báo L’Annam “Nghề báo là một nghệ thuật đầy hứng thú. Sau này khi đã chuyển qua công tác quân sự, tôi thấy làm một số báo cũng như tổ chức một trận đánh hiệp đồng. Đó là công việc luôn khẩn trương”. Đại tướng VÕ NGUYÊN GIÁP vừa là chủ bút, vừa là biên tập viên chính ra đời. Báo ra được 30 số đến 16/4/1937 tiếp tục bị đóng cửa. Lúc này, nhiều tờ báo tiếng Pháp và tiếng Việt được Đảng chỉ đạo xuất bản công khai. Báo tiếng Pháp có các tờ Rassemblement (Tập hợp), En Avant (Tiến lên), Notre Voix (Tiếng nói của chúng ta); báo tiếng Việt có Thế giới, Đời nay, Tin tức, Ngày mới… Võ Nguyên Giáp hăng say làm báo dù hầu như không có nhuận bút và phụ cấp. Khi nghe tin có cuộc bãi công lớn của công nhân vùng mỏ, ông đã nhờ đồng nghiệp nhường thời gian giảng bài trước, rồi lên xe đạp 200km từ Hà Nội về Cẩm Phả để viết bài đăng báo. Cuộc bãi công nổ ra ngày 13/11/1936 lúc đầu với trên một vạn thợ mỏ Cẩm Phả tham gia, sau một tuần lan ra khắp vùng mỏ với trên năm vạn người tham gia. Những bài báo của Võ Nguyên Giáp đăng liên tiếp trên báo Le Travail đã gây được sự chú ý của dư luận trong nước và cả ở Pháp, tạo sự ủng hộ đối với cuộc đấu tranh của thợ mỏ. Trung tướng Hồng Cư, viết trên Báo Quân đội nhân dân: “Thời gian này, anh Giáp làm việc rất hào hứng, mặc dù sức khỏe của anh không tốt cho lắm… Có lần cùng một lúc, các anh Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Hoàng Hữu Nam đều bận việc đột xuất, không kịp viết bài, anh Giáp ngồi từ 6 giờ chiều đến 6 giờ sáng hôm sau, viết kín một thếp giấy 48 trang và bố cục, trình bày xong cả một số báo cho kịp đưa xuống nhà in. Sau đó ăn điểm tâm, lại tới trường Thăng Long dạy học”. Theo Thạc sỹ Nguyễn Thị Minh Châu, với tài năng và uy tín của mình, năm 1937, Võ Nguyên Giáp được bầu làm Chủ tịch Ủy ban báo chí Bắc Kỳ. Tháng 5/1940, Võ Nguyên Giáp được Xứ ủy Bắc kỳ cử sang Vân Nam (Trung Quốc) hoạt động Cách mạng và làm báo cùng với lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc. Từ đây Võ Nguyên Giáp được Đảng và Bác Hồ giao ra báo và làm chủ bút của nhiều tờ báo. Sau Cách mạng tháng Tám thành công, với nhiều trọng trách mới, giữa bộn bề công việc, Đại tướng Võ Nguyên Giáp vẫn tích cực tham gia hoạt động báo chí với nhiều bài viết quan trọng, mang tầm định hướng chiến lược. q www.tienphong.vn 9
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==