www.tienphong.vn 9 mức nào trong việc xây dựng quốc gia thịnh vượng, hùng cường? Đó là thời khắc mà có những nhân tố hội tụ để Việt Nam vươn lên một cách thật rõ nét, mạnh mẽ và tương đối nhanh. Sự hội tụ đó bắt đầu quá trình đổi mới cho đến hội nhập, mà điển hình là gia nhập Liên Hiệp Quốc, ASEAN, WTO và đương nhiên có nhiều cái khác nữa như các hiệp định thương mại đa phương. Có được ngày hôm nay là chúng ta có sự chủ động hội nhập. Trong thời khắc này, sự chủ động vô cùng quan trọng. Thứ hai là đầu óc thực tế, biết cân nhắc, phải nắm bắt bối cảnh, tương quan lực lượng. Thứ ba là sự khéo léo. Sự chủ động của ta thì rất rõ ràng. Nhìn từ câu chuyện Mỹ áp thuế mới đây sẽ thấy, Việt Nam là nước đầu tiên chủ động “a lô” với Mỹ, việc xúc tiến đường lối đối ngoại và kinh tế đối ngoại của mình vô cùng chủ động. Nói cách khác, thời điểm này Việt Nam vừa thận trọng cân nhắc nhưng vừa chủ động và quyết liệt, không sợ và không bao giờ bỏ cuộc. Khi xác định bước vào kỷ nguyên mới, chúng ta có chung một cảm xúc và nhận thức là thời cơ, thời vận đang đến với đất nước và dân tộc, không khẩn trương, không kiên định thì sẽ mất cơ hội, vì cơ hội không thể kéo dài dài được. Và thời khắc Việt là như thế. HỘI TỤ ĐỂ VƯƠN LÊN MẠNH MẼ Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc là cụm từ được nhắc nhiều thời gian gần đây, theo bà đây có phải là cơ hội vàng, thậm chí là tốt nhất để Việt Nam đột phá, trỗi dậy mạnh mẽ? Đúng thế. Thế giới nhìn vào mình thì cũng nghĩ như vậy. Tăng trưởng GDP của Việt Nam thuộc nhóm đầu thế giới, rồi các nước đều đến Việt Nam. Cái khó trả lời hơn là mình có tranh thủ được cái cái thời cơ vàng này để mà thật sự vươn lên hay không? Tại vì nó đòi hỏi sự đoàn kết, chung lòng của mọi người Việt, kể cả cộng đồng hơn 5 triệu người Việt ở nước ngoài, nhất là những nhân tố ưu tú. Tôi cũng phải nhắc lại cái điều mà tôi đã phát biểu ở Diễn đàn Việt Nam: Thời khắc Việt là, nếu ở một số thập niên trước, người Việt, phải là ở nước ngoài mới có thể đạt đến tài năng đỉnh cao, nhưng bây giờ trong nước rất nhiều tài năng sáng ngời. Tôi hay nói đùa là bây giờ đất Việt Nam “trồng” được những tài năng xuất chúng, không thua kém gì ở nước ngoài và không cần phải ra nước ngoài. Theo bà, làm thế nào để vượt qua những khác biệt của các cộng đồng người Việt bốn phương, kể cả khác biệt về môi trường sống, về điều kiện, hoàn cảnh xã hội lẫn quan điểm chính trị… để mọi người xích lại gần nhau, hợp tác, gắn kết với nhau? Đã 50 năm chiến tranh kết thúc rồi, những người Việt ở nước ngoài mà có điều kiện để tham gia đóng góp trong nước thì đối với họ chiến tranh là chuyện của quá khứ, nên tôi nghĩ vấn đề này không còn nặng nề. Khi ý thức, bản sắc dân tộc đủ mạnh thì với họ sự khác biệt là chuyện quá khứ, không cản trở họ quay về Việt Nam với những dự án, những cơ hội phát triển. Tôi khẳng định rất nhiều Việt kiều có sẵn lòng tự hào dân tộc và bản sắc Việt, chỉ là họ không biết rằng có cơ hội để cống hiến cho Việt Nam hay không. Cho nên, trong câu chuyện này, đất nước phải rộng cửa giới thiệu những cái hay, đang có ở trong nước để bà con hải ngoại thấy được cơ hội và tham gia. Bây giờ, không đòi hỏi người ta phải hy sinh, ngược lại phải cho người ta thấy được cơ hội và họ sẽ tranh thủ cơ hội này. Khi đó họ sẽ tự nhận thấy, thay vì đi giúp thiên hạ ở nước khác thì họ về Việt Nam. Một thời gian dài người Việt có tâm lý hướng ngoại, nhưng đây là lúc chúng ta cần phải nhìn vào bên trong để thấy chính mình rõ hơn và phát huy giá trị nội sinh. Theo bà, giá trị nội sinh của người Việt hiện nay được phát huy thế nào, nhất là trong giới trẻ? Tiếp xúc với giới trẻ nhiều, tôi nhận thấy người trẻ hôm nay rất nhanh nhạy, nhưng có phần hạn chế về chiều sâu. Tuy nhiên, tôi luôn lạc quan vì nhiều bạn trẻ vẫn muốn tìm đến giao lưu, học hỏi thì có nghĩa là trong giới trẻ vẫn có những người có tư duy chiều dài, chiều sâu. Nhưng mà phải hết sức chủ động đối với giới trẻ. Nếu để người trẻ bị cắt đứt sợi dây liên kết giữa các thế hệ thì sẽ biến thành các ốc đảo: Ốc đảo tuổi trẻ, ốc đảo trung niên, rồi ốc đảo cao niên. Ba cái ốc đảo đó không có giao thoa gì với nhau thì nguy hiểm. ĐỊNH VỊ THƯƠNG HIỆU QUỐC GIA Để định vị thương hiệu quốc gia, theo bà phải dựa trên những giá trị cốt lõi nào? Thương hiệu quốc gia phải là sự hội tụ, gặp nhau từ hai phía, một là tự nhận thức, là gắn kết, là cam kết từ trong nước, của dân và các đơn vị trong nước; hai là sự công nhận của bên ngoài. Vài chục năm về trước, thế giới vẫn nghĩ Việt Nam là đất nước chiến tranh. Giờ mình muốn thoát khỏi cái hình ảnh đó thì đồng ý, nhưng sẽ tự giới thiệu với thế giới như thế nào? Tôi chưa có câu trả lời cụ thể, nhưng nhận thấy, dù mình chọn cái gì làm thương hiệu, hình ảnh quốc gia, thì trong đó cũng phải phát huy giá trị lịch sử, văn hóa truyền thống. Điều quý giá là tuổi trẻ Việt Nam không phủ định giá trị văn hóa truyền thống. Mọi người cùng xác định thương hiệu cho Việt Nam, riêng tôi nghĩ xác định thương hiệu quốc gia không phải bằng sản phẩm mà bằng cái tố chất của người Việt. Người Pháp xác định thương hiệu quốc gia là nghệ thuật sống, vậy thì sự sáng tạo, óc thẩm mỹ của người Việt cũng rất đáng để tính đến trong việc xác định, xây dựng thương hiệu quốc gia Việt Nam. Đất nước đã thống nhất nhưng bây giờ mới đặt ra câu chuyện xây dựng thương hiệu quốc gia. Như vậy có quá muộn không, thưa bà? Muộn, nhưng không phải muộn quá. Quan trọng nhất là mọi người phải thấy được sự cần thiết phải xây dựng thương hiệu quốc gia. Nhiều người thắc mắc, làm điều đó để làm gì? Tôi nói, không muốn biết mình là ai sao? Không muốn người ta nhìn vào Việt Nam với những giá trị này, giá trị kia mà toàn thấy những cái xấu, tiêu cực sao? Điều gì là trở ngại lớn nhất trong việc xây dựng thương hiệu quốc gia Việt Nam và và mình phải làm như thế nào để vượt qua những cái trở ngại, khó khăn đó? Việc đầu tiên là phải vượt qua sự ngộ nhận. Vì người ta cứ nghĩ thương hiệu quốc gia Việt Nam là thương hiệu của các tập đoàn hoặc công ty, thậm chí là sản phẩm cụ thể. Hàng năm doanh nghiệp nộp hồ sơ và được cơ quan chuyên trách của Chính phủ xem xét, công nhận “thương hiệu quốc gia”, điều đó làm cho việc xây dựng thương hiệu quốc gia Việt Nam đi không đúng hướng. Cái đó là thương hiệu doanh nghiệp. Còn đây là chuyện khác, là nhân dân, dân tộc Việt Nam tự định vị bản thân, tự xác định cái mạnh, cái hay của mình trong suốt chiều dài lịch sử đến tận hôm nay và cả tương lai như thế nào. Việc tự khẳng định đó phải được thế giới thừa nhận. Để bên ngoài thừa nhận mình thì việc cần làm là phải hội nhập, giao lưu, trao đổi với bên ngoài. n Việt Nam sẵn sàng bước vào kỷ nguyên mới ẢNH: PHẠM NGUYỄN Để kể với thế giới một “Câu chuyện Việt Nam” trong 50 năm qua, bà sẽ kể gì? Sự trỗi dậy. Cái mà chúng ta có thể khoe, giới thiệu với thế giới, phân tích cho thế giới biết và hiểu thì đó là sự trỗi dậy của Việt Nam từ tro tàn của chiến tranh, từ sự chia rẽ của chiến tranh. Sự trỗi dậy để mang lại phồn vinh và hạnh phúc cho dân và để xác lập một cái chỗ đứng là xứng đáng cho đất nước này. Câu chuyện của Việt Nam thật sự đáng để kể. Tinh thần dân tộc và văn hóa truyền thống là sức mạnh mềm của Việt Nam HÀO KHÍ VIỆT NAM
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==