www.tienphong.vn 25 đó, họ cho thấy cách mà các chuẩn mực văn hóa đã ăn sâu vào mỗi người, ảnh hưởng đến cách họ nhìn nhận tình cảm và bổn phận. Heidi không phải là một người Mỹ ích kỷ bị thất vọng với cảnh nghèo khó của gia đình mẹ ruột, mà là sản phẩm của một xã hội đề cao chủ nghĩa cá nhân. Tương tự, gia đình bà Kim không phải là những người cơ hội mà là những người sống theo giá trị truyền thống Việt Nam, nơi sự nương tựa trong tập thể là một lối sống lâu đời. Bi kịch thật sự của phim nằm ở sự bất lực của cả hai bên trong việc thu hẹp khoảng cách này - một lỗi lầm không bắt nguồn từ ác ý mà từ những vết thương chưa lành của một cuộc đời ly biệt. Sức mạnh của Daughter from Danang nằm ở cái kết không trọn vẹn. Giấc mơ của Heidi về một bức tranh được ghép lại hoàn chỉnh vẫn dang dở, cũng như mong muốn đoàn tụ của bà Kim tan biến vào những bức thư dở dang không nhận được lời hồi đáp từ con. Bóng ma của chiến tranh len lỏi vào từng khoảnh khắc, không phải trên chiến trường, mà trong những mảnh đời rạn nứt mà nó để lại. Chiến dịch Không vận Trẻ em, dù được ca ngợi như một hành động nhân đạo, lại trở thành biểu tượng của những hệ lụy không lường trước: những đứa trẻ bị cắt đứt khỏi cội nguồn, những người mẹ mang mặc cảm tội lỗi suốt đời, và một di sản của sự chia cắt kéo dài qua nhiều thế hệ. Đẩy nhiều người Mỹ gốc Việt như Heidi vào những cuộc đấu tranh kéo dài suốt đời với danh tính và nỗi đau không được thừa nhận. Bộ phim khiến tôi liên tưởng đến quyển tiểu thuyết bán tự truyện Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian của nhà văn trẻ người Mỹ gốc Việt Ocean Vương. Tác phẩm được viết dưới dạng những bức thư nhân vật chính là cậu bé nhập cư tại Mỹ viết cho người mẹ mù chữ của mình, kể lại về lịch sử gia đình - một lịch sử hằn sâu nỗi đau của bạo lực, mất mát, xung đột và sự xa lạ - trong bối cảnh chiến tranh tại Việt Nam. Người mẹ này là con gái của một phụ nữ Việt Nam và một lính Mỹ. Vì thế, cậu nhìn nhận bản thân như một đứa con của chiến tranh. Đó là một cuộc chiến không chỉ chia cắt quốc gia mà còn xé nát con người và danh tính của họ. Khiến Ocean Vương phải thốt lên “Khi nào thì một cuộc chiến mới kết thúc? Khi nào con có thể gọi tên mẹ mà nó chỉ đơn thuần là tên mẹ, chứ không phải tất cả những gì mẹ đã bỏ lại phía sau?”. Đã 50 năm trôi qua kể từ ngày Thống nhất đất nước, và 23 năm kể từ khi Daughter from Danang được công chiếu - một khoảng thời gian tương đương với thời gian bị chia cắt của Heidi và bà Kim, song mối quan hệ hiện tại giữa cô và người mẹ ruột vẫn còn là một bí ẩn. Sau những bức thư không được hồi âm ở cuối phim, liệu Heidi và bà Kim có đủ can đảm và lòng thấu cảm để gặp lại nhau lần nào nữa không? Hay họ vẫn để lạc mất nhau, ngay trong câu chuyện họ tự kể cho chính mình và con cháu sau này. n Heidi (giữa) với hai người chị cùng mẹ khác cha của cô Hành trình của Heidi - giằng xé giữa bản sắc Mỹ và di sản Việt Nam - phản chiếu trải nghiệm chung của nhiều thế hệ người Việt hải ngoại: một cuộc tìm kiếm không ngừng nghỉ về cảm giác được thuộc về, nơi mà “quê hương” chỉ còn là ký ức hoặc một ảo ảnh xa vời. Bộ phim buộc người xem phải đối diện với những sự thật đau đớn: rằng tình yêu và nỗi đau thường đan xen, và rằng sự hàn gắn đôi khi đòi hỏi ta phải bước qua những hố sâu nội tâm rộng hơn cả một đại dương. LÊ THÁI HÀ Cha Năm mươi năm Cha rời quân ngũ Tóc vẫn xanh, nếp nghĩ chẳng đổi màu Cha ngồi đó mà lòng đau đáu Bao bạn bè yêu dấu đã xa xăm… Cha kể con nghe năm tháng đi qua Bao đồng đội vì ngày mai ngã xuống Mơ ước xanh tươi chưa rời mộng tưởng Súng buông tay rồi môi mấp máy: Đồng đội ơi Quá khứ xa xôi quá khứ vẫn đây thôi Khi mỗi ngày Cha nhắc về kỉ niệm Ánh mắt trầm tư nụ cười nơi khoé miệng Con hiểu lòng Cha còn lắm riêng mang Trở trăn trong Cha không định ngày định tháng Khúc khải hoàn thiếu vắng những người xưa Bên chúng con Cha nhớ về một thuở Nụ cười thanh xuân bên khói súng xa mờ Quá khứ hôm qua hiện tại bây giờ Tha thiết lắm mối ân tình xưa cũ Tháng năm qua tháng năm thắp lửa Chiến tranh tan rồi đồng đội mãi kề bên... PHAN CUNG VIỆT Sài Gòn là anh nhớ em Những tứ thơ Sài Gòn những nụ hồng Những bài ca Sài Gòn như nốt nhạc Quà tặng Sài Gòn nói sao cho hết Mưa chân trời mát đẫm phía Cà Mau Sài Gòn tuôn đàn đáy cao lầu Ngày Cô-vít những nàng tiên áo trắng Anh muốn nói Sài Gòn là năng lượng Sài Gòn là anh nhớ em BẰNG VIỆT Đêm 30/4/1975 Đất vẫn hôm qua, mà nay bước bàng hoàng Nghe cả dải núi sông đang nối liền trở lại Nghe thầm mát tự Cà Mau xa ngái Hơi rừng yên, tí tách dưới cơn mưa Bạn bè khắp miền Nam, giờ ai ngủ hay chưa? Đêm nay dẫu ở đâu chẳng nhớ nhau nhiều nhất Không gương mặt nào quên, không chuyện gì qua mất Mà không choán tâm trí mênh mông Trong lòng sáng rõ hơn, giàu thương mến, bao dung Đi giữa phố, khóc cười như trẻ nhỏ Cái giây phút một đời người mới có Thật đây rồi, vẫn cứ nghĩ trong mơ Đêm nay hai miền lắc rắc cơn mưa Mưa hòa thuận, mưa đầu mùa rạo rực Chiến thắng như mưa nhuần tưới đất Cỏ trăm miền mới nhú đã liền nhau Những em bé sơ sinh cất tiếng khóc ban đầu Nghe rất rõ trong đêm: Đất trời im tiếng nổ Dọc Hà Nội - Sài Gòn đều rợp ảnh Bác Hồ và rợp màu cờ đỏ Chỉ riêng các em còn chưa biết: Mình thành lứa công dân đầu tiên của đất nước đã đoàn viên! KHÁT VỌNG HÒA BÌNH
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==