www.tienphong.vn 21 ĐẤU TRANH ĐỂ HỌP HỘI NGHỊ BỐN BÊN Gần đây, tôi có dịp xem lại phần ghi chép của mình hơn hai mươi năm trước từ một cuộc gặp với nhà ngoại giao Nguyễn Minh Vỹ để hỏi chuyện ông về Hội nghị Paris. Khi đàm phán tại Hội nghị Paris, ông Nguyễn Minh Vỹ là Phó trưởng đoàn Việt Nam Dân chủ Cộng hoà (VNDCCH). Tại cuộc gặp hôm đó, ông Vỹ kể, năm 1968, trước khi tham dự Hội nghị Paris, các thành viên của Đoàn đàm phán VNDCCH được ông Xuân Thủy (Trưởng đoàn đàm phán VNDCCH) phổ biến lời dặn của Bác Hồ: “Các chú sang Pháp lần này sướng hơn Bác sang Pháp năm 1946 nhiều. Ở nhà ta chiến thắng, thế giới ngày càng hiểu ta, ủng hộ ta. Ngồi ở Paris mà tố đế quốc Mỹ thì sướng lắm! Nhưng luôn nhớ Mỹ là nước lớn, nhân dân Mỹ yêu chuộng hoà bình và công lý, cũng như trước đây ta hay nói có hai thứ Tây: Tây thực dân và Tây nhân dân, cho nên phải nói năng cho khôn khéo”. Nhớ lời dạy của Bác, trong suốt quá trình diễn ra Hội nghị Paris, các đoàn đàm phán của ta luôn mềm mỏng nhưng cương quyết, thể hiện rõ lập trường chính nghĩa, yêu chuộng hoà bình của nhân dân Việt Nam. Tại cuộc gặp gần đây với bà Hà Thị Ngọc Hà (nguyên đại sứ Việt Nam tại Chi Lê, con gái đại sứ Hà Văn Lâu), tôi được bà cho xem cuốn hồi ký “Hà Văn Lâu người đi từ bến làng Sình” (do nhà văn Trần Công Tấn chấp bút), nên có dịp hiểu thêm sự mềm dẻo cùng lập trường kiên định của ta tại Hội nghị Paris. Trong cuốn hồi ký này, đại sứ Hà Văn Lâu (Phó trưởng đoàn đàm phán VNDCCH ở Hội nghị Paris) kể, tại Hội nghị Paris được bàn thảo trước đó, một trong những vấn đề quan trọng nhất Đoàn đàm phán VNDCCH kiên quyết đấu tranh là sự có mặt chính thức của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam (Mặt trận DTGPMNVN) tại Hội nghị này. Tuy nhiên, phía đoàn Mỹ nêu quan điểm Hội nghị Paris là cuộc họp hai bên: Một bên là Mỹ với chính quyền Việt Nam Cộng hòa (VNCH), một bên là VNDCCH với Mặt trận DTGPMNVN. Như vậy, Mỹ đã cố tình phủ nhận vai trò của Mặt trận DTGPMNVN là một bên đàm phán. Nhưng trước lập trường kiên định của ta, Mỹ cuối cùng đã chấp thuận họp hội nghị bốn bên, gồm các đoàn VNDCCH, Mỹ, Mặt trận DTGPMNVN và VNCH. Trong cuốn “Hà Văn Lâu người đi từ bên làng Sình”, đại sứ Hà Văn Lâu kể lại, ngày 4/11/1968, Đoàn đại biểu Mặt trận DTGPMNVN do bà Nguyễn Thị Bình dẫn đầu đến Paris, có hàng ngàn Việt kiều, hàng trăm nhà báo Pháp và quốc tế cùng nhiều đại sứ, đại diện ngoại giao của nhiều nước đi đón. Một rừng cờ đỏ sao vàng, cờ Giải phóng của Mặt trận, băng rôn, biểu ngữ rợp trời cùng những tiếng hô vang “Hồ Chủ tịch muôn năm!”, “Mặt trận DTGPMNVN muôn năm!”. Ngày hôm sau, nhiều tờ báo Pháp đưa lên trang nhất tin và bài viết về Đoàn đại biểu Mặt trận DTGPMNVN đến dự Hội nghị Paris. THẮNG LỢI LỊCH SỬ Ngày 25/1/1969, hội nghị bốn bên tại Paris tiến hành khai mạc. Mở đầu cuộc đàm phán, hai đoàn VNDCCH và Mặt trận DTGPMNVN kiên quyết yêu cầu Mỹ tôn trọng quyền tự quyết của nhân dân miền Nam bằng việc rút quân khỏi Việt Nam. Tuy nhiên, chính quyền Mỹ vẫn tiếp tục chi viện vũ khí cho chính quyền VNCH để đẩy mạnh chiến lược “Việt Nam hoá chiến tranh”, với âm mưu buộc chúng ta phải thương lượng dưới sức mạnh bom đạn của Mỹ. Đàm phán đi vào bế tắc. Nhưng dần dà, trên chiến trường, chính quyền Mỹ bắt đầu cảm nhận được sự thất bại của chính sách “Việt Nam hoá chiến tranh”, nhất là sau những thắng lợi của quân đội ta ở Đường 9 - Nam Lào và chiến dịch Đông Xuân 1971-1972 giúp ta giải phóng thêm nhiều vùng đất rộng lớn. Nhà ngoại giao Nguyễn Minh Vỹ kể cho tôi nghe cuộc đàm phán cam go giữa ta và Mỹ tại Hội nghị Paris vào những tháng cuối của năm 1972. Tháng 10/1972, đoàn VNDCCH đưa ra dự thảo “Hiệp định về chấm dứt chiến tranh, lập lại hoà bình tại Việt Nam”. Sau 12 ngày đàm phán, các bên cơ bản hoàn thành dự thảo văn bản Hiệp định và thống nhất ký vào ngày 31/10/1972. Nhưng sau đó, chính quyền Mỹ lật lọng, ngừng đàm phán, đơn phương triển khai chiến dịch Linebacker II, đưa B-52 tấn công Hà Nội và nhiều thành phố lớn của miền Bắc Việt Nam. Tối 18/12/1972, B-52 bắt đầu ném bom Hà Nội, đã lập tức bị ta bắn hạ. Tại Paris, Đoàn VNDCCH phát thông cáo báo chí đưa tin về sự kiện này. Trong hai ngày tiếp theo, Đoàn ta tiếp tục đưa thông tin máy bay B-52 liên tiếp bị bắn hạ tại bầu trời Hà Nội. Đến 21/12/1972, đoàn VNDCCH tuyên bố bỏ phiên họp, trưởng đoàn Xuân Thuỷ tố cáo mạnh mẽ sự lật lọng của Mỹ. Cùng với đó, Phó đoàn Nguyễn Minh Vỹ chủ trì cuộc họp báo quốc tế, giải thích rõ lập trường của ta trong việc gìn giữ hoà bình đất nước. Đông đảo giới báo chí quốc tế ủng hộ Việt Nam, lên án việc ném bom phá hoại miền Bắc của chính quyền Mỹ. Sau đó, với việc thất bại thảm hại sau 12 ngày đêm ném bom Hà Nội, Mỹ buộc phải trở lại bàn đàm phán tại Hội nghị Paris. Ngày 27/1/1973, Hiệp định Paris chính thức được ký kết giữa đoàn đàm phán bốn bên, đánh dấu bước phát triển mới của cách mạng Việt Nam. Từ đây, ta tiếp tục giành được những thắng lợi quan trọng trên chiến trường, để đến ngày 30/4/1975, chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng. n Cách đây 52 năm, ngày 27/1/1973, Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hoà bình tại Việt Nam được ký kết. Đây là một mốc son chói lọi trong lịch sử dân tộc, tạo tiền đề vững chắc để giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. KIẾN NGHĨA Bà Nguyễn Thị Bình phát biểu trong cuộc mít tinh của Việt kiều chào mừng đoàn đại biểu Mặt trận DTGPMNVN đến Pháp tham dự Hội nghị Paris ẢNH: T.L Bà Nguyễn Thị Bình tại Lễ ký kết Hiệp định Paris ẢNH: T.L Ông Nguyễn Minh Vỹ (hàng đầu, ngoài cùng bên trái) cùng Đoàn đàm phán VNDCCH tại Hội nghị Paris ẢNH: T.L Điểm quan trọng của Hiệp định Paris là việc chính quyền Mỹ đã cam kết rút hết quân đội khỏi Việt Nam. Đây là tiền đề quan trọng để chúng ta đẩy mạnh đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. BƯỚC NGOẶT LỊCH SỬ HIỆP ĐỊNH PARIS KHÁT VỌNG HÒA BÌNH
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==