CHAÅY TRONG LON G “CHAOà LÛAà ” Töi la â con cuaã ngûúiâ lñnh may mùnæ trú ã vï ì tû â nhûnä g chiïnë trûúnâ g khöcë liïtå . Nhûnä g ngûúiâ lñnh nhû böë töi möiî lênì sinh con, viïcå àêuì tiïn coá le ä la â sú â nùnæ xem con mònh hònh haiâ bònh thûúnâ g khöng. Conâ töi bao nùm àa ä qua á quen thuöcå vúiá nhûnä g cêu chuyïnå hanâ h quên, àaná h giapá la á ca â vúiá àõch. Thïë hï å nhû bö ë töi, ai chaã ra trênå . Thêmå chñ, nhomá banå cuaã öng conâ viïtë têm thû bùnç g mauá xin lïn àûúnâ g nhêpå ngu.ä Co á lênì töi to â mo â chen vaoâ cêu chuyïnå àang say sûa cuaã öng khi kïí bùtæ àûúcå mötå ngûúiâ lñnh phña bïn kia. Öng vaâ àönì g àöiå àûúcå lïnå h lötå giayâ àï í ke ã bõ bùtæ khöng thï í chayå trönë . “Àang àûúnâ g hanâ h quên vaoâ chiïnë trûúnâ g, lênì àêuì tiïn thêyë ke ã àõch tracå tuöií mònh, ngú ngacá , tre ã mùng. Thêyë ngûúiâ thanh niïn kia chên khöng giayâ nhùn nhoá àau àúná . Tuy nhiïn, thuã trûúnã g baoã , nïuë vò thûúng maâ cho ài giayâ , tay nayâ chayå thoatá , ca ã àún võ biïtë àêu dñnh phucå kñch. Chiïnë tranh ma”â , öng kï.í Tû â bûúcá chên lêmî chêmî chayå qua nhûnä g hö ë bom àêyì beoâ têy thuúã nho,ã töi tham gia giaiã chayå ú ã núi tûnâ g diïnî ra 81 ngayâ àïm (tûâ 28/6 àïnë 16/9/1972) tûúnã g nhû khöcë liïtå nhêtë cuaã cuöcå chiïnë . Gênì nhû 7.000 runner (ngûúiâ tham gia giaiã chayå ) àïuì xacá àõnh Tiïnì Phong Marthon (TPM) lênì thû á 66 taiå Quanã g Trõ (ngayâ 30/3 vûaâ qua) seä la â “chaoã lûaã ” vò thúiâ tiïtë àa ä vaoâ muaâ noná g. May thay, mêyë ngayâ sû å kiïnå cuaã giaiã chayå diïnî ra, nhû lïî thûúnå g cú,â thùm viïnë g nghôa trang liïtå sy ä va â thi àêuë chñnh thûcá , trúiâ Quanã g Trõ mûa lêm thêm, se lanå h. Bonå tre ã con nha â töi phênì naoâ hiïuí àûúcå sû å mêtë matá khi àûná g giûaä thanâ h cö í thùpæ hûúng, mùtæ rûng rûng nghe kïí vï ì nöiå dung nhûnä g la á thû cuaã bö å àöiå viïtë tû â biïtå me å va â gia àònh trûúcá khi bûúcá vaoâ trênå àaná h ma â phênì lúná biïtë chùcæ hy sinh. Chuná g cunä g liïn tucå hoiã vò sao mötå ngûúiâ múiá 14 tuöií nhû chiïnë syä Nguyïnî Xuêtë Hiïnå co á thï í phucå vuå chiïnë àêuë suötë 81 ngayâ khöcë liïtå . Gênì 4h saná g 30/3, canã h hanâ g nghòn ngûúiâ hatá quöcë ca taiå àiïmí xuêtë phatá lamâ traoâ dêng mötå camã xucá àùcå biïtå . Thï ë röiì nhûnä g bûúcá chên runâ g runâ g chuyïní àönå g nhû mötå cuöcå hanâ h quên lúná , chó khacá la â khöng coá tiïnë g àanå bom, thay vaoâ bùnç g sû å cö í vu ä nhiïtå thanâ h tû â ngûúiâ dên. Trúiâ saná g hùnè , mötå bacá khoanã g 70 tuöií mùcå quên phucå vûútå qua. Töi chayå theo, hoiã vúiá , öng kï:í “Tham gia cû å ly 21km vûaâ thùm laiå chiïnë trûúnâ g xûa thùpæ hûúng cho àönì g àöiå , vûaâ muönë taiá hiïnå cuöcå hanâ h quên thuúã naoâ ”. Àiïuì thu á võ ú ã möiî giaiã chayå la â nhûnä g manâ cosplay (hoaá trang thanâ h nhên vêtå yïu thñch). Giaiã chayå nayâ , ngûúiâ lñnh giaâ cosplay thanâ h chñnh mònh nùm xûa. Mêyë thanh niïn treã cosplay thanâ h du kñch àöiå mu ä tai beoâ , quanâ g khùn rùnç , öm suná g trûúnâ g chayå cû å ly 42km conâ tranh thuã chupå anã h taiå cöní g lanâ g co á chû ä “Àöcå lêpå Tû å do”. Nhiïuì thanh niïn conâ cêmì trïn tay laá cúâ nûaã xanh, nûaã ào ã (cuaã Mùtå trênå Dên töcå Giaiã phoná g miïnì Nam). Nïn nhú,á chayå daiâ ma â cêmì cú â hay bönì g suná g (gia)ã khöng àún gianã chutá naoâ . Ky â la,å giaiã chayå diïnî ra dûúiá trúiâ mûa matá me,ã nhûng bûúcá chên töi nùnå g trôu. Hún 50 nùm trûúcá , núi àêy la â tuiá bom, laâ “cöië xay thõt”. Do chiïnë thùnæ g trïn chiïnë trûúnâ g se ä taoå lúiå thï ë cho àamâ phaná ngoaiå giao nïn hai bïn quyïtë giû ä lêyë thanâ h cö.í Töi rêtë thñch hònh anã h giûaä phutá ngûnâ g suná g, hai anh lñnh cuaã hai bïn chiïnë tuyïnë chupå anã h trïn chiïnë haoâ (nghï å sy ä nhiïpë anã h Chu Chñ Thanâ h chupå , baoá Tiïnì Phong àa ä co á cuöcå kïtë nöië giûaä tacá gia ã va â 2 nhên vêtå ). Ho å àïuì tre ã mùng va â may mùnæ sönë g sotá . Ú Ã Quanã g Trõ (vaâ nhiïuì àõa phûúng miïnì Trung) àêu coá hiïmë chuyïnå trïn ban thúâ cuaã gia àònh, coá anã h cuaã hai anh em, möiî ngûúiâ mang mötå bö å sùcæ phucå cuaã hai bïn àöië lêpå . Öng Lï Kiïn Thanâ h (con trai cöë Töní g bñ Thû Lï Duêní ) trong mötå lênì vï ì quï kï í laiå : “Ú Ã huyïnå Triïuå Phong coá Àïnì tûúnã g niïmå Anh hunâ g Liïtå syä khang trang bïn donâ g söng Thacå h Hanä . Chuyïnå kï í rùnç g, sau khi àùtå têmë bia tûúnã g niïmå va â batá hûúng thò nhiïuì ngûúiâ xêy àïnì àïuì chung mötå giêcë mú ky â la:å Cacá binh lñnh phña bïn kia xin àûúcå co á mötå batá hûúng “sau lûng cacá anh”. Thïë la â xuêtë hiïnå thïm batá hûúng nûaä , phña sau têmë bia, thêmë àêmî bao dung vaâ nhên aiá ”. BÏN TRÏN ÀÖIÌ CHARLIE Cacá h àêy hún hai nùm (thaná g 2/2023), Tiïnë sy ä Khuêtë Viïtå Hunâ g (lucá conâ ú ã cûúng võ Phoá Chu ã tõch chuyïn tracá h Uyà ban ATGT Quöcë gia) àaä lamâ mötå viïcå hïtë sûcá y á nghôa khi töí chûcá giaiã chayå àõa hònh qua chiïnë trûúnâ g khöcë liïtå Têy Nguyïn: Vûútå dayä Ngocå Rinh Rua (Sa Thêyì , Kon Tum). Têy Nguyïn àêuì muaâ khö, nhiïtå àöå taiå “chiïnë trûúnâ g” noná g hún 40 àö,å àûúnâ g chayå döcë dûnå g ngûúcå . Núi àêy co á Cao àiïmí Àöiì Charlie (so vúiá mûcå nûúcá biïní 1.015m) gùnæ vúiá trênå chiïnë “muaâ he â ào ã lûaã ” thaná g 4/1972 khöcë liïtå . Möiî nùmæ àêtë , ngonå co ã úã àêy àïuì nhuömå mauá cuaã bö å àöiå , chûa kï í lûcå lûúnå g phña bïn kia. Àónh Charlie mang tñnh chiïnë lûúcå . Quên giaiã phoná g tiïnë tû â phña Têy, phaiã qua àûúcå khu vûcå nayâ thò múiá coá thï í àaná h chiïmë Àùcæ Tö - Tên Canã h. Nïuë Quên lûcå Viïtå Nam Cönå g hoaâ mêtë võ trñ nayâ , Àùcæ Tö – Tên Canã h se ä dï î danâ g bõ quên giaiã phoná g chocå thunã g. Búiã vêyå , Tiïuí àoanâ Du â 11 rêtë tinh nhuïå (thuöcå Lû ä àoanâ 3, Sû àoanâ 2) cuaã Quên lûcå Viïtå Nam Cönå g hoaâ àûúcå phên cöng chiïmë giû ä cûá àiïmí nayâ . Àûná g àêuì lûcå lûúnå g nayâ la â trung taá Nguyïnî Àònh Baoã , ngûúiâ tû ã trênå . Trïn cung àûúnâ g chayå , töi goiå cho Tiïnë sy ä Khuêtë Viïtå Hunâ g hoiã rùnç g, nghe noiá caiá am nho ã thúâ öng Baoã trïn Àöiì Charlie bõ àö.í Öng Hunâ g cho biïtë , trûúcá ào á co á chiïcë xe taiã chayå ngang va phaiã , nhûng àaä àûúcå dûnå g laiå àepå àe.ä Nghe noiá , cacá con öng Baoã sau nayâ àïuì la â nhûnä g ngûúiâ co á nùng lûcå , co á àoná g gopá cho xa ä höiå . 50 nùm àaä tröi qua, dêuë vïtë chiïnë tranh vênî conâ núi àêy, nhiïuì àónh thuöcå dayä Ngocå Rinh Rua chó co á co ã tranh sönë g nöií . Búiã khi lûcå lûúnå g Viïtå Nam Cönå g hoaâ thêtë trênå (thûúng vong cunä g lúná ), mayá bay B52 àa ä raiã bom va â chêtë àöcå hoaá hocå nhùmç san bùnç g trênå àõa. Töi va â cacá banå chayå trûúcá khi “hanâ h quên” àaä leo lïn àónh Àöiì Charlie giûaä lucá hoanâ g hön àoã bêmì ca ã triïnì nuiá . Nhûnä g caná h chim chao lûúnå ma mõ. Mùtå trênå nùm xûa nhû thûcá dêyå , gio á lönå g bönë bï ì lanå h sönë g lûng. Mötå nha â baoá tre ã àûná g bïn runâ g mònh. Chuná g töi thùpæ nená nhang khênë mong cacá hûúng linh siïu thoatá . Chuná g töi khênë cho ca ã linh hönì hai chiïnë tuyïnë àa ä ngu å trïn cacá àónh àöiì . Chùcæ cacá bacá êyë àïm àïm vênî hiïnå vï ì bùtæ tay nhau thöi. Búiã ai cunä g tre,ã ai cunä g “chú â phutá giêy bònh yïn/àúiå àanå bom raoá tanå h” (Em vênî àúiå anh vï ì - Hoanâ g Hiïpå ). May mùnæ thay, töi àaä àûúcå gùpå huyïnì thoaiå chiïnë thùnæ g cû á àiïmí nayâ : Anh hunâ g LLVT - Trung tûúná g Khuêtë Duy Tiïnë (thên phuå Tiïnë syä Khuêtë Viïtå Hunâ g). Tûúná g Tiïnë thúiâ àiïmí ào á la â Trung àoanâ trûúnã g Trung àoanâ 64 (thuöcå Sû àoanâ 320) àûúcå phên cöng àaná h chiïmë cao àiïmí . Nghe kï í laiå , àï í gianâ h chiïnë thùnæ g, Trung àoanâ 64 bõ thiïtå haiå nùnå g nï ì khi gênì 400 ngûúiâ lñnh hy sinh vaâ hún 100 ngûúiâ bõ thûúng. Möiî khi nhùcæ àïnë trênå nayâ , tûúná g Khuêtë Duy Tiïnë laiå khocá . Cacá con öng kïí laiå rùnç g: “Öng baoã trong cuöcå àúiâ lamâ chó huy cuaã öng, khöng coá trênå àaná h naoâ ma â thûúng vong nhiïuì nhû vêyå ”. Trûúcá khi mêtë (gênì 100 tuöií ), ú ã tuöií 90, cu å Tiïnë va â cu å ba â vênî thûúnâ g lïn thùm chiïnë trûúnâ g cu.ä Hai cu å vaâ con chauá , cunâ g nhiïuì àönì g àöiå cuä thuöcå Sû àoanâ 320A àaä lêpå bia, xêy àïnì nho ã trïn àónh Charlie. Mêëy höm nay, boån treã con nhaâ töi hoãi ài hoãi laåi, sao laåi noái “Hoâa bònh àeåp lùæm” haã böë? Töi noái: “Con thêëy àêëy, chiïën tranh laâ ly taán. Àêët meå chó coá möåt. Àõa àaåo Cuã Chi duâ kiïn cûúâng mêëy, cuäng khöng bùçng söëng bònh yïn dûúái aánh mùåt trúâi trïn mùåt àêët”. n Nhûäng bûúcá chên hoâa bònh Sinh ra sau nhûnä g ngayâ vûaâ co á hoaâ bònh, bûúcá chên nho ã xñu cuaã nhûnä g thï ë hïå nhû töi phaiã lêmî chêmî men theo nhûnä g hö ë bom lêu ngayâ àa ä thanâ h ao ca.á Sau nayâ , trûúnã g thanâ h hún, töi tham gia nhiïuì giaiã chayå vùtæ qua nhûnä g chiïnë trûúnâ g khöcë liïtå -núi khoiá bom tuy nguã yïn, nhûng dû êm vênî conâ ào…á [ ÀÒNH THÙNÆ G ] Tiïnë sy ä Khuêtë Viïtå Hunâ g (thû á 3 tû â traiá sang) trûúcá khi lïn àónh Charlie thùpæ hûúng Tacá gia ã trïn àónh Charlie lucá hoanâ g hön Ngay taåi baáo Tiïìn Phong cuäng coá con cuãa nhûäng ngûúâi thuöåc 2 chiïën tuyïën. Coá nhiïìu ngûúâi sau naây vaâo Àaãng vaâ àïìu laâ nhûäng àöìng nghiïåp thên thûúng cuãa töi. Nhiïìu dõp chuáng töi ngöìi vúái nhau laåi haát “Búãi chiïën tranh àêu phaãi troâ àuâa”. Mötå ngûúiâ lñnh taiá hiïnå chñnh mònh nùm xûa khi tham gia giaiã chayå Tiïnì Phong Marathon 5 HÒA HỢP DÂN TỘC BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==